 |
| sigfried / pixabay |
Authored by Francesco Giubilei via The American Conservative,
[«Από τις πολλές δεκάδες άρθρων στον παγκόσμιο τύπο που ελεεινολογούν την χρεοκοπία της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης ενώπιον της εξελισσόμενης τραγωδίας κυρίως των εθνών του Νότου, το κατωτέρω άρθρο δημοσιογράφου της ιδιαίτερα πληττόμενης γειτονικής μας και πολιτισμικά ομογάλακτης Ιταλίας ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες σωστής ενημέρωσης του ελλαδικού κοινού για την ωμή πραγματικότητα που αποκάλυψε η μάστιγα του κορωναϊού και που συσκοτίζει ο συστηματικός θόρυβος, ο πανικός και η καλλωπιστική αερολογία. Πέραν της πειστικής απεικόνισης του εγγενούς και πολυδιάστατου γεω-πολιτιστικού διχασμού της Ευρωπαϊκής «Ένωσης», το άρθρο, (που γράφτηκε πριν από την συμφωνία-θρίαμβο του Βορρά μπροστά στους τάφους του Νότου), κατατοπίζει τον Έλληνα αναγνώστη και για την αξία της λύσης του Μηχανισμού Σταθερότητας, η οποία εορτάστηκε παρ’ ημίν ως επιτυχία]
Μετάφραση / Εισαγωγή: Μιχαήλ Στυλιανού
Ενώ οικονομική βοήθεια από τις Βρυξέλλες συζητείται και καθυστερεί, εκατομμύρια ανθρώπων της Μεσογείου αμφισβητούν ήδη την Ευρωπαϊκή Ιδέα.
Από την γέννηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπήρξε μια έντονη συζήτηση για την δυνατότητα δημιουργίας μιας Ευρώπης δύο οδών, διαχωρισμένης μεταξύ των Μεσογειακών εθνών και εκείνων της Βόρειας Ευρώπης.
Οι υποστηρικτές αυτής της λύσης έλεγαν ότι οι διαφορές μεταξύ των δυο αυτών τμημάτων της Ευρώπης είναι ασυμβίβαστες, σε ότι αφορά τον τρόπο ζωής, την αντίληψη για την κοινωνία και κυρίως την νοοτροπία των πολιτών. Το ενδεχόμενο της διαίρεσης πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα κατά την κρίση του 2008 και τώρα με την κατάσταση ανάγκης του κορωνοϊού φαίνεται να ενισχύεται.
Σήμερα έχει σκληρυνθεί η διαχωριστική γραμμή μεταξύ Βορρά και Νότου και εμφανίζεται με αντίθετες θέσεις για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του ιού.
Από την μια πλευρά οι λατινικές χώρες της Ευρώπης ζητούν να χρησιμοποιήσουν «Ευρωομόλογα», ένα χρηματοπιστωτικό εργαλείο με κοινό ευρωπαϊκό χρέος συνδεόμενο με τις πλουτοπαραγωγικές πηγές, που αυτές κρίνουν απολύτως απαραίτητο για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης. Η Ιταλία και η Ισπανία δεν ζητούν να μοιραστούν το συνηθισμένο δημόσιο χρέος τους με την Γερμανία. Το μόνο που ζητούν είναι να μοιραστούν οι δαπάνες που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Από την άλλη πλευρά Γερμανοί πολιτικοί και τα Μέσα Ενημέρωσης κατηγορούν τον Νότο ότι επιζητεί να χρηματοδοτήσει την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης με γερμανικά χρήματα. Η Γαλλία στέκεται στο μέσον αυτών των δύο παρατάξεων, μολονότι στην πράξη η άποψη του Μακρόν μοιάζει να είναι πιο κοντά στην θέση των χωρών της νότιας Ευρώπης.
Η πρόταση της Άγκελας Μέρκελ και των άλλων βορείων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ήταν να χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), ενός θεσμού που ιδρύθηκε για να δανείζει σε κράτη-μέλη με χρηματο-πιστωτικά προβλήματα υπό ομαλές συνθήκες, για την αποφυγή καταστάσεων όπως της κρίσης του 2008. Οι πιστώσεις του μηχανισμού σταθερότητας θα χρησιμοποιηθούν από συγκεκριμένα κράτη και έτσι δεν θα δημιουργήσουν ένα κοινό χρέος. Η ιταλική θέση ήταν απλή και στηριζόταν σε δύο βασικά επιχειρήματα:
Πρώτον, η Ευρώπη δεν αντιμετωπίζει μια συνηθισμένη κατάσταση, έχουμε ανάγκη εκτάκτων μέτρων, που δεν μπορεί να είναι η χρήση των πιστώσεων του Μηχανισμού Σταθερότητας.
Δεύτερον, η κρίση του κορωνοϊού δεν αφορά μια μοναδική χώρα αλλά όλην την Ευρώπη και επομένως το κόστος της αντιμετώπισής της και της ανοικοδόμησης θα πρέπει να μοιραστούν όλες οι χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Δεύτερον, η κρίση του κορωνοϊού δεν αφορά μια μοναδική χώρα αλλά όλην την Ευρώπη και επομένως το κόστος της αντιμετώπισής της και της ανοικοδόμησης θα πρέπει να μοιραστούν όλες οι χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Κατά την άποψη της Ιταλίας πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλα δεδομένα.
Η Ιταλία εισφέρει στην Ε.Ε. περισσότερα από όσα εισπράττει. Η καθαρή ετήσια εισφορά της ανέρχεται στα 20 δισεκατομμύρια ευρώ, καθιστώντας την τρίτον χεηματοδότη μετά την Γερμανία και την Γαλλία. Αυτό σημαίνει ότι τα ποσά που διατίθενται στην Ιταλία από την Ε.Ε. ως βοήθεια είναι εν μέρει και ιταλικά χρήματα. Το ίδιο ισχύει για τα κεφάλαια του Μηχανισμού Σταθερότητας. Η Ιταλία εισφέρει το 17,80% του κεφαλαίου του, η Ισπανία το 11,83%. Μεταξύ των άλλων κρατών που αντιτίθενται στα ευρωομόλογα η Ολλανδία εισφέρει μόνο το 5,68% των κεφαλαίων του Μηχανισμού Σταθερότητας, η Αυστρία το 2,77% και η Φινλανδία το ασήμαντο 1,79%.
Γιατί οι χώρες της Νότιας Ευρώπης (και η Ιρλανδία που συντάχτηκε μαζί τους) δεν θέλουν να προσφύγουν στους πόρους του Μηχανισμού Σταθερότητας; Ο δημοσιογράφος Νικόλα Πόρο, μια από τις πιο γνωστές φωνές στον κόσμο της ιταλικής κεντροδεξιάς, το εξήγησε ως εξής σε μια από τις δημοφιλείς εμφανίσεις του σε βίντεο: Αποδοχή του Μηχανισμού Σταθερότητας θα απειλούσε να καταστήσει την Ιταλία μια χώρα διοικούμενη από μιαν αναστημένη «Τρόϊκα»: από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ε.Ε. και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο –όπως συνέβη με την Ελλάδα το 2008. Ο κίνδυνος με την αποδοχή αυτών των πόρων σήμερα θα αποδεικνυόταν θανάσιμος αφού οι όροι του δανείου θα αλλαχθούν πιθανότατα μετά την λήξη της κρίσης.
Οι φόβοι των κομμάτων της κεντροδεξιάς, και ειδικώτερα της Τζιώρτζια Μελόνι του «Φρατέλι ντ Ιτάλια» και του Ματέο Σαλβίνι της «Λίγκα» είναι ότι η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Γκιουζέπε Κόντε τελικά θα αποδεχτεί το ESM, που πιθανώς θα καμουφλαριστεί και θα παρουσιαστεί διαφορετικά, αλλά στην ουσία θα μείνει το ίδιο.
Η σημερινή κρίση δεν μπορεί να συγκριθεί με του 2008. Το 2008 η Ευρώπη αντιμετώπιζε μια χρηματοπιστωτική κρίση με οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Σήμερα αντιμετωπίζουμε μια κρίση δημόσιας υγείας, γεγονός που σημαίνει ότι ο συναισθηματικός παράγων παίζει επίσης έναν σημαντικό ρόλο. Πως λες σε έναν επιχειρηματία της Λομβαρδίας, μιας από τις πλουσιότερες περιοχές της Ευρώπης, με ακαθάριστο μέσο εισόδημα υψηλότερο της Γερμανίας, ότι η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση χρειάστηκε δέκα μέρες για να συζητήσει και να βρει μια λύση εν μέσω μιας πανδημίας, όταν άνθρωποι πεθαίνουν; Πως το εξηγείς αυτό σε έναν άνθρωπο που δούλεψε μια ολόκληρη ζωή, πλήρωνε φόρους, εξασφάλιζε δουλειά σε πολλούς ανθρώπους και που πιθανώς έχει χάσει τον πατέρα του, έναν φίλο ή ένα υπάλληλο, μέσα σε λίγες μέρες, από τον κορωναϊό;
Ακόμη και εάν η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση συνεχίσει να λειτουργεί υπό την πολιτική και τυπική έννοια, για την πλειονότητα των πολιτών των μεσογειακών χωρών έπαψε να υπάρχει. Εάν αύριο το πρωί διεξαγόταν ένα δημοψήφισμα στην Ιταλία με ψηφοδοσία μέσω ιντερνέτ το 80% των Ιταλών θα ψήφιζαν πιθανότατα την έξοδο. Όχι μόνο συντηρητικά και κεντροδεξιά κόμματα είναι εναντίον της σημερινής Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης, αλλά για πρώτη φορά πολλοί φιλελεύθεροι και αριστεροί πολίτες έχουν τοποθετηθεί εναντίον της Ε.Ε., καθώς βλέπουν την στάση της απέναντι στην Πανδημία και την μοίρα της Ιταλίας.
Ο κορωνοϊός επισήμανε το ναυάγιο της ιδεολογίας της παγκοσμιοποίησης, όπως το αναπτύσσουν οι διανοούμενο Marco Gervasoni και Corrado Ocone, στο τελευταίο βιβλίο τους «Κορωνοϊός: Το Τέλος της Παγκοσμιοποίησης» και του ενός από τους κυριότερους πυλώνες αυτής της ιδεολογίας που είναι αυτό που λέμε Ευρωπαϊσμό, δηλαδή «η ιδέα ότι, εν αναμονή της δημιουργίας μιας Παγκόσμιας Δημοκρατίας, μπορούμε να δημιουργήσουμε μιαν Ευρωπαϊκή Δημοκρατία, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, στην οποία η ελευθερία των ανταλλαγών, του εμπορίου, των μετακινήσεων και των λεγομένων «εξωτερικών συνόρων» να μείνει όσο το δυνατόν ευρύτερη».
Επιπλέον των διαφόρων πολιτικών και οικονομικών απόψεων, υπάρχουν στην Ε.Ε. βαθύτερα ρήγματα, σχετιζόμενα με τους διαφορετικούς οραματισμούς για το Ευρωπαϊκό Σχέδιο μεταξύ των λαών της βόρειας Ευρώπης και των λατινικών χωρών του Νότου. Σε απόδειξη απλώς κοιτάξτε το άρθρο που υπέγραψαν Γερμανοί διανοούμενοι στην μεγάλη γερμανική εφημερίδα Bild, εκφράζοντας αλληλεγγύη στην Ιταλία. Ο τίτλος του στα ιταλικά δηλώνει: “Siamo con voi!” (είμαστε μαζί σας), αλλά το περιεχόμενο, αντίθετα με τις καλές προθέσεις του, προκάλεσε ένα αίσθημα αηδίας στην Ιταλία. Το κείμενο είναι γεμάτο από στερεότυπα και συγκατάβαση για την ιταλική διατροφή, όπως «μας φέρατε καλά φαγώσιμα. Ξαφνικά μπορούσαμε να απολαύσουμε ορεκτικά, πεταλούδες και τιραμισού επίσης (…) Θέλαμε να μάθουμε πώς να μαγειρεύουμε ζυμαρικά όπως εσείς, να πίνουμε Καμπάρι όπως εσείς, και να ερωτευόμαστε όπως εσείς.» Για τη λεγομένη ιταλική Ντόλτσε Βίτα γράφουν: «Πάντοτε θέλαμε να είμαστε σαν εσάς. Με την ξενοιασιά σας».
Αυτά ασφαλώς δεν είναι λόγια παρηγοριάς για ένα έθνος που θρηνεί εκατοντάδες νεκρούς κάθε μέρα, όπου οι γιατροί δουλεύουν σε δωδεκάωρες βάρδιες και όπου, χάρις στην εξαιρετική αφοσίωση και τις προσπάθειες των πολιτών του, ένα ολοκαίνουργιο νοσοκομείο χτίστηκε στην Λομβαρδία μέσα σε λίγες μόνο ημέρες. Δυστυχώς οι λέξεις του άρθρου στην Bild συνθέτουν το στερεότυπο πίτσα, πάστα και μαντολίνο που έχουν για τους Ιταλούς στο κεφάλι τους πολλοί λαοί της Βόρεια Ευρώπης.
Δείχνουν μιαν άρνηση να δουν την όμορφη χώρα μας σαν μια μεγάλη βιομηχανική οικονομία και θετικό συνδρομητή στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, οι πολίτες της οποίας δεν μπορούν απλά να δέχονται τα διατάγματα της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης.
Στην Ιταλία, ακόμη και χωρίς απερίφραστη αναφορά στην αποχώρηση, για πρώτη φορά στις πολιτικές συζητήσεις και στις εκπομπές των ΜΜΕ υπάρχει συστηματική αναφορά σε ένα Σχέδιο Β, σε «μιαν εναλλακτική από αυτήν την Ευρώπη» και στην ανάγκη για «νέες λύσεις». Από μιαν πρακτική άποψη, η αποχώρηση από την Ευρώπη παρουσιάζει δύο προβλήματα: Το γεγονός ότι το ιταλικό χαρτονόμισμα είναι το Ευρώ και η δυσκολία στην πραγματοποίηση ενός δημοψηφίσματος.
Ασφαλώς η Ιταλία υιοθέτησε το ευρώ υπό συνθήκες δυσμενείς για την οικονομία της, αλλά η εγκατάλειψή του τώρα θα χειροτέρευε την κατάσταση. Εξάλλου η ιταλική νομοθεσία δεν προβλέπει την δυνατότητας δημοψηφίσματος και η διεξαγωγή του προϋποθέτει αναθεώρηση του Συντάγματος.
Αυτή η πολύπλοκη διαδικασία είναι απίθανη αν όχι και αδύνατη τουλάχιστον υπό ομαλές συνθήκες. Αλλά δεν βρισκόμαστε σε ομαλές συνθήκες αλλά σε εξαιρετικές και η πανδημία έχει αλλάξει τα συναισθήματα των Ιταλών.
Στην πραγματικότητα υπάρχει και μιας άλλη, η οποία είναι επίσης δυσχερής, αλλά δεν φαίνεται πια ως χιμαιρική: Η κατάρρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν ολόκληρη ευρωπαϊκή σκαλωσιά καταρρεύσει, δεν θα υπάρχει πια ανάγκη για την ιταλική έξοδο.
Κατά μήκος ολόκληρης της Νότιας Ευρώπης πολύ περισσότεροι πολίτες ρωτούνε τώρα ποιον λόγο ύπαρξης έχει μια υπερεθνική εξουσία, δαπανηρή και νομικά φορτική, αλλά ανίκανη να δώσει σωστές λύσεις σε περισσότερους από 120 εκατομμύρια πολίτες της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας σε αυτήν την δραματική εμπειρία τους.