Ένδεκα εκατομμύρια στα ΜΜΕ: Ενημέρωση vs σπατάλης και στο βάθος σκόνη διαπλοκής

Free-Photos / pixabay

Η ενημερωτική εκστρατεία για την αντιμετώπιση του Κορωνοϊού χωρίζεται σε δυο φάσεις σύμφωνα με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) της 14^ης Μαρτίου 2020. Κατά την Φάση Α, στο Άρθρο 31 προβλέπεται με σαφήνεια η δωρεάν ενημέρωση για τον ιό εκ μέρους των Μαζικών Μέσων Ενημέρωσης (ΜΜΕ). Αυτή αφορά στα ενημερωτικά μηνύματα διάρκειας λιγότερου του ενός λεπτού, τα οποία μεταδίδονται ανά ώρα, (από τις 06.00 ως τις 23.59) ή ανά δυο ώρες (από τις 00.00 ως τις 5.59) σύμφωνα με την ΥΑ 179/15-3-2020. 

Του Δημήτρη Μάρδα

Καθηγητή του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ

Π. Αν. Υπουργού Οικονομικών (ΣΥΡΙΖΑ)

  

Στο Άρθρο 30 της ΠΝΠ όμως προβλέπονται τα ακόλουθα στο πλαίσιο της Φάσης Β της ενημερωτικής εκστρατείας: Αναλυτικότερα, «…είναι δυνατή η ανάθεση υπηρεσιών επικοινωνίας και ενημέρωσης των πολιτών προς τον σκοπό αυτό, καθώς και κάθε συναφούς υπηρεσίας που απαιτείται για την υλοποίηση της εκστρατείας, κατά παρέκκλιση των κείμενων εθνικών διατάξεων...»

Στο Άρθρο 30 αναφέρεται ακολούθως ότι: Η εκστρατεία αυτή θα περιλαμβάνει, εκτός των άλλων, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά ενημερωτικά μηνύματα διάρκειας άνω του ενός (1) λεπτού, μακέτες για εφημερίδες/περιοδικά, μηνύματα για το διαδίκτυο κ.λπ. 

 

Ερώτηση: το Άρθρο 31 τι διαφορετικό προσφέρει σε σχέση με το Άρθρο 30 με τα δωρεάν μηνύματά του σε όρους ενημέρωσης;

 

Η διεθνής εμπειρία βέβαια μας δείχνει ότι τα τηλεοπτικά ή ραδιοφωνικά σποτ που προβάλλονται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα σύντομα, περιεκτικά διαρκούν κάτι δευτερόλεπτα, μεταφέροντας σκληρά μηνύματα, που αφυπνίζουν αν όχι τραντάζουν, με τις χωρίς πολλές λέξεις φρασεολογία τους, το μυαλό του δέκτη!

Συνεχίζοντας στο ίδιο Άρθρο, σημειώνεται τέλος ότι η νέα αυτή Φάση «…δεν μπορεί να υπερβεί τα 11 εκατομμύρια ευρώ και αφορά σε όλες τις ανωτέρω υπηρεσίες, την αμοιβή της εταιρείας που θα υλοποιήσει το έργο καθώς και τη δαπάνη καταχώρησης του υλικού σε όλα τα ΜΜΕ (έντυπα, ραδιοφωνικά, τηλεοπτικά και διαδικτυακά μέσα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης).» Όλα αυτά ισχύουν ως τις 31 Μαΐου 2020.

Από τα προαναφερθέντα προκύπτουν εύλογοι προβληματισμοί όπως:

1. Τι περισσότερο εξυπηρετεί η Φάση Β σε σχέση με τη Φάση Α επί της ουσίας; Γιατί χρειάζονται φλύαρα σποτ άνω του ενός λεπτού, όταν τα υφιστάμενα κάνουν καλά τη δουλειά τους, σύμφωνα με την εμπειρία που έχουμε; Ήταν άκρως περιττή η διατύπωση του Άρθρου 30 για ακριβά τηλεοπτικά σποτ άνω του ενός λεπτού. Έτσι μπορεί να παραβιαστούν οι διατάξεις του Άρθρου 31 περί δωρεάν ενημερωτικών για τον ιό μηνυμάτων. Ως προς τον έντυπο τύπο και τα σποτ ή μηνύματα που θα δοθούν προς δημοσίευση, η καθήλωση του κόσμου στο σπίτι του έχει περιορίσει αισθητά την κυκλοφορία εφημερίδων, περιοδικών κ.λπ. Οπότε η χρησιμότητά τους σε όρους ενημέρωσης είναι περιορισμένη αν όχι αμελητέα. Δε θα απορήσουμε αν μάθουμε ότι δόθηκαν χρήματα σε περιοδικά την ύπαρξη των οποίων δεν γνωρίζει ακόμη και η μητέρα του δημιουργού τους! Έχουμε τέτοια εμπειρία από το παρελθόν μας (βλ. ΚΕΕΛΠΝΟ). Τα πάντα σήμερα, με έγκλειστους τους οπλίτες στη «φυλακή» του σπιτιού τους, αφορούν σε όρους αποτελεσματικής ενημέρωσης στην τηλεόραση, τα ραδιόφωνα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μόνο.
2. Τέτοιες διατάξεις της υφής του Άρθρου 30, που δεν εξυπηρετούν την πληρέστερη ενημέρωση, θέτουν εύλογα άλλα ερωτήματα. Είναι μια έκφραση ενός συνδρόμου που διαπερνά την νομοθεσία μας, με τις όποιες ευνόητες προεκτάσεις; Εδώ έχουμε μια σπατάλη πρώτου μεγέθους, καθώς θα αναγκαστεί ο ανάδοχος της σύμβασης, προκειμένου να πληρωθεί, να παρουσιάσει σποτ-μηνύματα άνω του ενός λεπτού και οτιδήποτε σχετικό, αλλά περιττό. Διαφορετικά, δε θα μπορέσει να δαπανήσει ό,τι απομένει από τα 11 εκ. ευρώ πέρα από την αμοιβή του, μη μπορώντας επίσης να τη δικαιολογήσει.
3. Στην εξεταζόμενη ΠΝΠ έχουμε λοιπόν ένα Άρθρο το 31 που είναι σαφέστατο και πλήρες και ένα δεύτερο, το Άρθρο 30 που εύλογα εισάγει υπόνοιες για εν δυνάμει ανάπτυξη συστημάτων διαπλοκής μέσα από αχρείαστες δαπάνες, που θα διοχετευθούν στο χώρο των ΜΜΕ. Πράγματι, η εμπειρία και οι αποκαλύψεις από το παρελθόν μας δείχνουν (βλ. Επιτροπή της Βουλής για τα σκάνδαλα στο χώρο της υγείας) ότι η κατανομή τέτοιων δαπανών ακολουθεί τα δικά της κριτήρια και τους δικούς της κανόνες ελάχιστα διαφανείς. Αυτοί μπορεί να οδηγήσουν είτε σε μια σχετική υπερσυγκέντρωση δαπανών υπέρ ενός μικρού συνόλου αποδεκτών είτε στην πληρωμή κάποιων και τη μη συμμετοχή στο ποσό αυτό άλλων.

Να σημειωθεί βέβαια ότι τα δωρεάν τηλεοπτικά μηνύματα της Φάσης Α αντισταθμίστηκαν εν πολλοίς από την ευνοϊκή ρύθμιση της μη καταβολής των 21 εκ. ευρώ που αφορούν στην προβλεπόμενη εισφορά για το 2020 αναφορικά με τις τηλεοπτικές άδειες εθνικής εμβέλειας. Και όλα αυτά σε μια περίοδο όπου η εξοικονόμηση πόρων αποτελεί εξέχουσα εθνική προσπάθεια, καθώς ο εφιάλτης της έλλειψης ρευστότητας προς το τέλος της χρονιάς μπορεί να επανέλθει.