Σήμερα είναι η επέτειος της Μάχης της Κρήτης και δίδεται μια ιστορική αναδρομή γι' αυτή την εποποιία σε ανάμνηση των αθώων θυμάτων τις παγκόσμιας κοινότητας που προκάλεσε η Ναζιστική πολεμική μηχανή του Χίτλερ. Το παρακάτω κείμενο αποτελεί συγγραφή πριν από τρία χρόνια, αλλά λόγω της επετείου ας θυμηθούμε τι σημαίνει ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ. Από εμένα ελάχιστο αντίδωρο προς τους Μακεδονομάχους της λεβεντογένας Κρήτης.
Του Δημήτρη Τσαϊλά
υποναυάρχου ε.α.
"Λίγο μετά την αυγή στις 20 Μαΐου 1941 εκατοντάδες γερμανικά μεταγωγικά αεροσκάφη εμφανίστηκαν με βουητό πάνω από το νησί της Μεσογείου. Ο ουρανός ξαφνικά άρχισε να γεμίζει με αλεξίπτωτα και χιλιάδες αλεξιπτωτιστές της Γερμανίας εκδήλωναν επίθεση στη Μεγαλόνησο.
Έτσι ξεκίνησε η Μάχη της Κρήτης. Για 12 δραματικές μέρες Έλληνες, Νεοζηλανδοί, Βρετανοί, και Αυστραλοί στρατιώτες, επικουρούμενοι από τον ηρωικό Κρητικό λαό, προσπάθησαν να απωθήσουν τη τεράστια εναέρια επίθεση των Γερμανών και ακόμη μια σελίδα δόξας στην Παγκόσμια Ιστορία γράφεται.
Η Μάχη της Κρήτης ήταν μια από τις πιο δραματικές μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πάνω από 12 ημέρες το Μάιο 1941 η μικτή δύναμη των Ελλήνων, Νεοζηλανδών, Βρετανών, και Αυστραλών στρατιωτών απεγνωσμένα προσπάθησαν να εξουδετερώσουν τη τεράστια από αέρος γερμανική επίθεση. Παρά τη ταλαιπωρία και τις μάχες σώμα με σώμα, οι Γερμανοί κατάφεραν να εξασφαλίσουν προπετάσματα στο νησί και τελικά να αποκτήσουν το πλήρη έλεγχο. Η μάχη έληξε με την εκκένωση από το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης των Συμμάχων στην Αίγυπτο.
Επιχείρηση “Ερμής”
Η Κρήτη έγινε στόχος, μετά την εισβολή και κατοχή των Γερμανών της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας τον Απρίλιο του 1941. Οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις είχαν σημειώσει επιτυχίες στα Βαλκάνια, νικώντας τη Γιουγκοσλαβία και υπερφαλαγγίζοντας την άμυνα των ελληνικών συνόρων. Η Ανώτατη γερμανική Διοίκηση έπρεπε ν αποφασίσει αν θα καταλάβει το νησί ή αν έπρεπε να εστιάσει τις προσπάθειές τις στη σχεδιαζόμενη εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης. Η κατοχή της Κρήτης είχε το πλεονεκτήματά καθώς έδινε στους Γερμανούς μια άριστη βάση στην ανατολική Μεσόγειο με σκοπό να αποτρέψει, τη βρετανική χρησιμοποίηση, απ’ όπου μπορούσαν να εξαπολύσουν επιχειρήσεις στα Βαλκάνια. Μια θαλάσσια εισβολή όμως, διέτρεχε το κίνδυνο της καταστροφής των γερμανικών πλοίων από τις βρετανικές ναυτικές δυνάμεις. Έτσι οι Γερμανοί αποφάσισαν να στείλουν τις άρτια εκπαιδευμένες αερομεταφερόμενες δυνάμεις τους. Αφού διαβεβαίωσαν, ότι δεν θα διαταράξει αυτή η επιχείρηση Ερμής, όπως ονομάστηκε, σοβαρά τα σχέδιά για την Ανατολική Ευρώπη, ο Αδόλφος Χίτλερ συμφώνησε απρόθυμα με την εισβολή από αέρος.
Ημέτερες Στρατιωτικές Δυνάμεις
Οι περισσότεροι από τη στρατιωτική δύναμη των Συμμάχων που στάλθηκε στη Κρήτη ήταν στρατεύματα από την εκκένωση της Ελλάδας. Μέχρι το τέλος του Απριλίου, υπήρχαν περισσότεροι από 42.000 στρατιώτες από Έλληνες και Βρετανούς της Κοινοπολιτείας στο νησί. Επίσης μια ταξιαρχία είχε πάει κατευθείαν στην Αίγυπτο και ήταν αναμενόμενο ότι και αυτοί στην Κρήτη θα ακολουθήσουν σύντομα. Αλλά αντιμέτωπη με ελλείψεις σε πλοία και την απειλή της γερμανικής επίθεσης, οι Βρετανοί αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τους ήδη παριστάμενους άνδρες στο νησί για την άμυνά του.
Στις 30 Απριλίου η δύναμη «Creforce» ανατέθηκε στον υποστράτηγο Μπερνάρντ Φράιμπεργκ, ο οποίος αντιμετώπισε ένα δύσκολο έργο. Κατά τη διάρκεια της αποχώρησης τους από την Ελλάδα οι Βρετανοί είχαν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν βαρύ εξοπλισμό. Οι περισσότεροι στρατιώτες έφτασαν στην Κρήτη με τα προσωπικά τους όπλα. Τα πυρομαχικά ήταν λιγοστά και η έλλειψη εργαλείων ανάγκαζε τους στρατιώτες να σκάβουν για τις αμυντικές θέσεις με τα χαλύβδινα κράνη. Τα βαριά όπλα (άρματα μάχης και πυροβολικό) ήταν επίσης ελάχιστα. Η αεροπορική υποστήριξη δεν υφίστατο αφού η Βασιλική Πολεμική Αεροπορία (RAF) απασχολείτο σε άλλο σημείο της Μεσογείου. Η γεωγραφία επίσης δημιουργούσε πονοκεφάλους στη δουλειά της υπεράσπισης της Κρήτης. Τα βασικά σημεία του νησιού ήταν τα αεροδρόμια στο Μάλεμε, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο, καθώς και το λιμάνι της Σούδας. Όλες αυτές οι περιοχές βρίσκονται στην βόρεια ακτή και αντιμετωπίζουν την εγγύτητα με τη γερμανοκρατούμενη. Η απώλεια οποιαδήποτε από αυτές τις θέσεις θα έκανε την άμυνα του νησιού σχεδόν αδύνατη, δεδομένης της ικανότητας των Γερμανών να ανεφοδιάζουν γρήγορα με στρατιώτες και προμήθειες από βάσεις της ηπειρωτικής χώρας. Ωστόσο, οι Βρετανοί ήταν απρόθυμοι να καταστρέψουν το λιμάνι της Σούδας και τα αεροδρόμια καθώς ήταν απαραίτητα για τη παροχή της ελπίδας στη δύναμη Creforce, ότι η RAF θα μπορούσε να επιχειρήσει από το νησί στο μέλλον.
Παρά τα προβλήματα αυτά, οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν ένα σημαντικό πλεονέκτημα που δεν ήταν άλλο από τη πλήρη επίγνωση των γερμανικών σχεδίων για εισβολή στην Κρήτη. Η πληροφορία αυτή προήλθε από αποκρυπτογραφημένους κώδικες. Τα μόνα στοιχεία που δεν γνώριζαν ήταν η ημερομηνία εισβολής και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της γερμανικής αερομεταφερόμενης δυνάμεως. Έτσι οι σύμμαχοι ήταν πεπεισμένοι ότι είχαν μια καλή ευκαιρία να απωθήσουν την εισβολή.
Η γερμανική επίθεση
Η εισβολή από αέρος άρχισε το πρωί της 20ης Μαΐου. Λίγο μετά τις 8 το πρωί, οι άνδρες της Creforce είδαν ανεμόπτερα στον εναέριο χώρο, γρήγορα ακολούθησε η βοή της αεροπορικής αρμάδας. Εκατοντάδες αεροπλάνα από τον ουρανό, έριχναν γερμανούς αλεξιπτωτιστές στην περιοχή γύρω από το Μάλεμε και το δήμο των Χανίων. Αργότερα μέσα στην ημέρα, αλεξιπτωτιστές έπεσαν στην περιοχή γύρω από τα αεροδρόμια στο Ρέυθμνο και το Ηράκλειο.
Οι γερμανικές απώλειες ήταν μεγάλες. Πολλοί αλεξιπτωτιστές έχαναν τη ζωή τους προτού να μπορέσουν να φθάσουν στο έδαφος, άλλοι συναντούσαν το χάρο κατά τη προσγείωση, καθώς αγωνιζόντουσαν να αποδεσμευθούν από τα αλεξίπτωτα τους. Παρά τις βαριές απώλειες, αρκετά στρατεύματα αποβιβάστηκαν με ασφάλεια να εξασφαλίσουν αδύναμα προπετάσματα δυτικά του Μάλεμε (μια περιοχή που λανθασμένα έμεινε χωρίς φύλαξη από τον Φράιμπεργκ), νοτιοδυτικά των Χανίων.
Μέχρι το τέλος της ημέρας οι γερμανικές δυνάμεις γύρω από το Μάλεμε, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο είχαν αποτύχει να εξασφαλίσουν τους στόχους τους. Οι διοικητές τους στην Αθήνα φοβήθηκαν για την επιχείρηση ότι ήταν μια αποτυχία και η προοπτική μιας ταπεινωτικής ήττας εμφανίστηκε. Έτσι αποφασίστηκε να ρίξουν όλους τους διαθέσιμους πόρους την επόμενη μέρα σε μια επίθεση στο Μάλεμε. Η απόφαση να επικεντρωθούν στο Μάλεμε απέδωσε για τους Γερμανούς και για έναν επί πλέον λόγο αφού το πρωί της 21ης Μαΐου το τάγμα πεζικού της Νέας Ζηλανδίας που υπερασπιζόταν το αεροδρόμιο είχε αποσυρθεί. Αυτό το κρίσιμο λάθος σφράγισε αποτελεσματικά την τύχη της επιχείρησης. Η ασφάλιση του αεροδρομίου ήταν το κλειδί για την επιτυχία της εισβολής διότι χωρίς αυτό, οι ενισχύσεις δεν θα μπορούσαν να σταλούν.
Το κόστος της μάχης ως θλιβερός Επίλογος
Περίπου 1700 Έλληνες και Βρετανοί στρατιώτες της Κοινοπολιτείας σκοτώθηκαν ενώ 15.000 συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης. Από την άλλη πλευρά περισσότεροι από 6.000 Γερμανοί σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν. Η Luftwaffe (γερμανική πολεμική αεροπορία) έχασε πάνω από 350 αεροσκάφη.
Νέες ενισχύσεις στρατευμάτων και η κυριαρχία της Luftwaffe πάνω από την Κρήτη άφησαν τους υπερασπιστές να αντιμετωπίζουν αντίξοες συνθήκες. Μετά από έξι μέρες σκληρής μάχης ο Φράιμπεργκ έλαβε την εντολή να εκκενώσουν οι σύμμαχοι τις δυνάμεις τους. Έτσι κινηθήκαν προς τα πίσω στα Σφακιά στη νότια ακτή, και περίπου 10.500 στρατιώτες εγκατέλειψαν το νησί μέσα σε τέσσερις νύχτες. Μια ακόμη εκκένωση από το Ηράκλειο στάθηκε ικανή να διασωθούν επιπλέον 6.000 στρατιώτες, αν και ένας αριθμός από αυτούς σκοτώθηκαν από αεροπορικές επιθέσεις στα πλοία τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς την Αίγυπτο.
Περίπου 6500 παρέμειναν και παραδόθηκαν επισήμως στους Γερμανούς την 1η Ιουνίου. Η πλειοψηφία αυτών θα περάσουν το υπόλοιπο του πολέμου σε στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου στην Ιταλία και αργότερα στη Γερμανία και την Πολωνία. Άλλοι κρύφτηκαν στους λόφους, κάποιοι αργότερα διέφυγαν στην Αίγυπτο με υποβρύχιο ή αλιευτικό σκάφος, με τη βοήθεια της Κρητικής αντίστασης.
Η μάχη της Κρήτης χάθηκε για τους συμμάχους από τακτικά κυρίως λάθη. Οι δυνάμεις που συμμετείχαν και από τις δύο πλευρές ήταν δυσανάλογες της ήττας. Οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές όχι μόνο δεν βρήκαν συμπαθή πληθυσμό ή φιλικούς αντάρτες, όπως τους είχαν ενημερώσει, αλλά αντιμετώπισαν μια παλλαϊκή αντίσταση όπου γέροι, νέοι, γυναίκες, παιδιά, παπάδες και καλόγεροι, πολέμησαν με ότι είχαν διαθέσιμα, από παμπάλαια όπλα μέχρι κασμάδες πιρούνες και δρεπάνια! Πολέμησαν ακόμη και με μαγκούρες και με πέτρες. Γιατί η καρδιά των Κρητών είναι γενναία και έχει αποδειχθεί όποτε κλήθηκαν να υπερασπιστούν τα πάτρια εδάφη."