Το βιβλίο των δυο εγκύρων δημοσιογράφων Μιχάλη Ιγνάτιου και Νίκου Μελέτη για το περίφημο κοινό ανακοινωθέν της Μαδρίτης του 1997, ρίχνει άπλετο φως στην κατευναστική πολιτική Σημίτη έναντι της Αγκύρας, με παροτρύνσεις και πιέσεις της Αμερικάνικης διπλωματίας, η οποία ήθελε να εξυπηρετήσει τη δική της πολιτική αναλωμασι των Ελληνικών συμφερόντων. Το βιβλίο επιβεβαιώνει, με αναμφισβήτητο τρόπο, τις ολέθριες συνέπειες που είχε το ανακοινωθέν αυτό στην Ελληνική πολιτική στο Αιγαίο και ειδικότερα στην άσκηση εκ μέρους της Ελλάδος των δικαιωμάτων της, που απορρέουν από το διεθνές θαλάσσιο δίκαιο, με βάση τη Σύμβαση του Montego Bay του 1982.
Περικλής Νεάρχου, Πρέσβυς ε.τ.
Το βιβλίο βασίζεται σε απόρρητα Αμερικάνικα τηλεγραφήματα, που αποχαρακτηρίσθηκαν με προσπάθειες των δυο συγγραφέων, με βάση τον γνωστό Αμερικάνικο νόμο περί ελευθερίας στην πληροφόρηση. Τα τηλεγραφήματα διαψεύδουν τους ισχυρισμούς της τότε Κυβερνήσεως και του τότε Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη ότι δήθεν δεν γνώριζαν τίποτε για το κοινό ανακοινωθέν πριν τη μετάβαση τους στη Μαδρίτη. Αποδεικνύεται, αντιθέτως, ότι η Αμερικάνικη πλευρά, συνεοντας την πολιτική των "ίσων αποστάσεων", μετά το φιάσκο των Ιμίων, τον Ιανουάριο του 1996, προώθησε την αποδοχή από την Ελληνική πλευρά της θέσεως ότι "η Τουρκία έχει ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο" και ότι η Ελληνική πλευρά δεν πρέπει να προχωρήσει σε "μονομερείς ενέργειες".
Προφανώς, η Τουρκία, όταν αναφέρεται σε ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο, δεν τα εντάσσει στο διεθνές θαλάσσιο δίκαιο. Η αναφορά επομένως σε "μονομερείς ενέργειες" παραπέμπει στην άσκηση από την Ελλάδα των δικαιωμάτων της, συμφωνά με το διεθνές θαλάσσιο δίκαιο, όπως είναι η επέκταση των χωρικών υδάτων σε 12 μίλια και το δικαίωμα των νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Η υπογραφή από την Ελλάδα ενός τέτοιου ανακοινωθέντος, υπό Αμερικάνικη πίεση, ισοδυναμεί με δέσμευση για τη μη αξιοποίηση υπέρ της Ελλάδος των δικαιωμάτων της που απορρέουν από τη Διεθνή Σύμβαση του Θαλάσσιου Δίκαιου.
Σημειώνεται σχετικά ότι η Σύμβαση του Montego Bay, αν και εγκρίθηκε το 1982, θα έπρεπε να επικυρωθεί από τον αναγκαίο αριθμό κρατών για να τεθεί σε ισχύ. Αυτό επετεύχθη το 1993 - 94. Κατά την κρίσιμη αυτή στιγμή, η ασθένεια πρώτα του Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου και η διάδοχη του μετά από τον "εκσυγχρονιστή" Κώστα Σημίτη, επηρέασαν δραματικά την Ελληνική πολιτική στο Αιγαίο. Ο Αμερικάνικος παράγων βρήκε πρόσφορο έδαφος στον Κώστα Σημιτη για ν' ανατρέψει πλήρως την πολιτική του ΠΑΣΟΚ, να υποθηκεύσει την εφαρμογή των Ελληνικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο και να εγκαινιάσει, θορυβωδώς, την περιβόητη πολιτική του Ελσίνκι, που θα μετέτρεπε δήθεν τα Ελληνο - Τουρκικά προβλήματα σε Ευρώ - Τουρκικά, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα πρωταγωνιστούσε για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκη Ένωση.
Η αδράνεια επομένως και ο αποπροσανατολισμός της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, αλλά και της αμυντικής πολιτικής,, έχουν προϊστορία, όπως επίσης η περιβόητη πολιτική για τη μετατροπή της Ελλάδος σε "πολυπολιτισμική" κοινωνία, "πρωτοπόρος" της οποίας ήταν πάλι ο Σημίτης, από το ίδιο έτος 1997 του ανακοινωθέντος της Μαδρίτης. Τι σημαίνει όμως στην πράξη μετατροπή της Ελλάδος σε "πολυπολιτισμική" χωρά; Σημαίνει, προφανώς, διάσπαση της εθνικής της συνοχής και της ταυτότητας της ως συμπαγούς Ελληνικής και Ορθόδοξης χωράς. Αυτό έχει σχέση γενικότερα με την παγκοσμιοποίηση και τις επιδιώξεις της, μια βασική από τις οποίες είναι η εθνική αποδόμηση. Ειδικότερα όμως και αμεσότερα έχει σχέση με την επιδιωκόμενη γεωπολιτική αλλαγή στα Βαλκάνια. Είναι γνωστό ότι η Ελληνική και Ορθόδοξη ταυτότητα της Ελλάδος υπολαμβάνεται από ορισμένους ως παράγων που συντηρεί έντονο εθνικό αίσθημα αλλά και που εξωθεί σε συμπάθεια και φιλιά με την ομόδοξη Ρωσία. Πρέπει γι' αυτό, να αλλοτριωθεί η Ελληνική ταυτότητα για ν' αλλάξει η γεωπολιτική σημασία του Ελληνικού χώρου και να καταλυθεί ουσιαστικά η Ελληνική εθνική κυριαρχία.
Οι διαπιστώσεις αυτές έχουν πολύ κρίσιμη σημασία σήμερα, που βλέπουμε μπροστά μας τις ολέθριες συνέπειες των υποτελών πολίτικων του Σημιτικού ψευτοεκσυγχρονισμου και της κατευναστικής πολιτικής απέναντι στην Άγκυρα. Ανελήφθησαν, υπό Αμερικάνικη πίεση, μονομερείς δεσμεύσεις για τη μη άσκηση των δικαιωμάτων μας. Δώσαμε, με την πολιτική αυτή, μηνύματα για μη υπεράσπιση ζωτικών μας συμφερόντων και για ενδεχόμενους απαράδεκτους συμβιβασμούς, εκτός του πλαισίου του διεθνούς θαλάσσιου δίκαιου. Επαναπαυθήκαμε, με την πολτικη του κατευνασμού, και δεν παρακολουθήσαμε τους εξοπλισμούς της Αγκύρας και τους σχεδιασμούς της για αρπάγη της ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου. Υπονομεύθηκε και λοιδορήθηκε το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδος - Κύπρου, που βλέπει κανείς σήμερα πόσο μεγάλη είναι η σημασία και η αναγκαιότητα του.
Η Άγκυρα, αφού, σε πρώτα στάδιο, επεδίωξε να εμποδίσει την Ελλάδα ν' ασκήσει τα δικαιώματα της και να κερδίσει χρόνο για να προωθήσει τα εξοπλιστικά της προγράμματα, έριξε, σε δεύτερο στάδιο, τη μασκακαι επιχειρεί, ωμά και απροκάλυπτα, ν' αρπάξει την ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου, προβάλλοντας τη γνωστή αυθαίρετη θεωρία της ότι δήθεν τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Εκμεταλλεύθηκε την Ελληνική υποτέλεια στον Αμερικάνικο παράγοντα και τη συνακόλουθη αδράνεια και φοβική πολιτική, όπως επίσης την εγκληματική αμέλεια στην αμυντική προετοιμασία της χωράς και τη διαφύλαξη της αναγκαίας αεροναυτικής ισορροπίας, για να πάρει η ίδια την πρωτοβουλία και να φτάσει στη διακήρυξη της λεγόμενης "Γαλάζιας Πατρίδας" και στην ιταμή υπογραφή του γνωστού μνημονίου με τον εγκάθετο της στην Τριποη Αλ Σάρατζ.
Η Τουρκική επέμβαση στη Λιβύη απειλεί άμεσα, με στρατηγική ανατροπή, την Ελλάδα. Ενδεχόμενη οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο θα άφηνε μετέωρο το λεγόμενο Τούρκο - Λιβυκό μνημόνιο, έστω και αν η Άγκυρα συνέχιζε να υποστηρίζει τη γνωστή πολιτική της. Η επίσκεψη όμως του υπουργού εξωτερικών στο Κάιρο δεν φαίνεται και τη φορά αυτή να έφερε κάποια πρόοδο. Αντιθέτως, μεταδιδνται αρκετά ανησυχητικές πληροφορίες για τις Αιγυπτιακές θέσεις, που δημιουργούν απορία και προβληματισμό. Τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά εάν η Ελλάδα προχωρούσε σε ριοθετηση της ΑΟΖ με την Κύπρο, εξασφαλίζοντας στήριξη από σύμμαχες χώρες, όπως η Γαλλία και το Ισραήλ. Η στάση του Καΐρου είναι σαφώς απογοητευτική. Υπάρχουν πολύ σημαντικοί στρατηγικοί λόγοι, που επιτάσσουν και στις δυο χώρες την επίλυση του θέματος αυτού, πάνω στη βάση του διεθνούς δίκαιου, και την ανατροπή του Τουτκο - Λιβυκού μνημονίου, που είναι μέρος της Οθωμανικής επιστροφής της Αγκύρας στη Λιβύη, που θέτει στρατηγική απειλή στην Αίγυπτο. Ενδεχόμενη εμπέδωση της Τουρκικής παρουσίας στη Λιβύη θα ήταν θανάσιμη απειλή για το καθεστώς Αλ Σίσσι, αλλά και μακροπρόθεσμα για την Αίγυπτο.
Ανησυχία προκαλεί και η αλλοπρόσαλλη Αμερικάνικη πολιτική στη Λιβύη, με τη στήριξη που παρέχει στον Ερντογάν, που εμφανίζεται τώρα στη Λιβύη ως δήθεν υπέρμαχος του ΝΆΤΟ κατά των Ρώσων. Κρισιμότατος παράγων για την εξέλιξη των γεγονότων είναι σήμερα η Σύρτις και η βάση Αλ Κούφρα. Ενδεχόμενη κατάληψη της Συρτεως από τον Αλ Σάρατζ και τους Τούρκους συμμάχους του, θα έκλινε την πλάστιγγα κατά του Χαφταρ, της Αιγύπτου και των συμμάχων τους. Ο Αλ Σισσι απειλεί με επέμβαση, σε περίπτωση προελάσεως των αντιπάλων μέχρι τη Σύρτη. Η τελευταία έχει πολύ μεγάλη στρατηγική σημασία για τον έλεγχο της Λιβύης και των ενεργειακών αποθεμάτων της. Έχει επίσης συμβολική σημασία, γιατί είναι η γενέτειρα του Συνταγματάρχη Καντάφι. Για το λόγο αυτό, η Άγκυρα θεωρεί την κατάληψη της Σύρτεως και της αεροπορικής βάσεως Αλ Κουφρα ως προϋπόθεση για την αποδοχή της εκεχειρίας, γιατί αυτό θα παγίωνε την υπερίσχυση του εγκάθετου της Αλ Σαρατζ.
Η Αίγυπτος, η Ρωσία, η Γαλλία αντιτίθενται με σφοδρότητα στην Τουρκική προέλαση προς τη Σύρτη. Η Γαλλία, δια στόματος του Πρόεδρου της Μανουέλ Μακρόν, κάλεσε την Άγκυρα ν' αποχωρήσει από τη Λιβύη. Το ίδιο έντονη είναι και η αντίθεση της Ρωσίας., παρά τις ευαίσθητες και περίπλοκες σχέσεις μεταξύ των δυο χώρων.. Η Άγκυρα, έχοντας εξασφαλίσει, με Ρωσική υποστήριξη, τον έλεγχο του Κουρδικού διάδρομου στη Βόρεια Συρία, ελίσσεται τώρα προς την Αμερικάνικη πλευρά για να διασφαλίσει τα κεκτημένα στη Συρία και τα επιδιωκόμενα στη Λιβύη και στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ανησυχητική η δήλωση Τσαβούσογλου, με την οποίαν ισχυρίζεται ότι έχει υπάρξει προσέγγιση μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ στη Λιβύη. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, στο βαθμό που θα επιβεβαιωνόταν, θα ήταν πολύ αρνητική εξέλιξη για την Ελλάδα.
Οι εξελίξεις στη Λιβύη δείχνουν, για μια ακόμη φορά, πως η υποτελής μονοδιάστατη εξωτερική πολιτική είναι πολύ επικίνδυνη για τη χωρά. Η Ελλάδα, εκτός από τις περιφερειακές συμμαχίες της στην Ανατολική Μεσόγειο, πρέπει άμεσα να ενισχύσει περαιτέρω τη στρατηγική συνεργασία και συμμαχία της με τη Γαλλία και να επανορθώσει άμεσα τις σχέσεις της με τη Ρωσία, που με τόση αφροσύνη έπληξε η προηγούμενη Κυβέρνηση.