 |
| WolfBlur / pixabay |
Η συμφωνία με την Ιταλία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, ναι μεν εμφανίζεται ως κορυφαία επιτυχία της εξωτερικής μας πολιτικής και ως θρίαμβος από τον φιλοκυβερνητικό τύπο, όμως στην ουσία (όπως τελικά διαμορφώθηκε- μένει να δούμε το επίσημο κείμενο) είναι μία συμφωνία χωρίς ουσιαστικό όφελος για μας, αντίθετα μάλιστα δημιουργεί μεγάλα προβλήματα για τις διαπραγματεύσεις μας με τις άλλες χώρες στην συνέχεια (εφόσον τελικά υπάρξουν).
υποναυάρχου ε.α.
προέδρου Κοινωνίας Αξιών
Και συγκεκριμένα:
1) Η συμφωνία είναι στην ουσία δέσμια από τις προβλέψεις της συμφωνίας με την Ιταλία για την υφαλοκρηπίδα του 1977, η οποία αναγνωρίζει πλήρη δικαιώματα σε υφαλοκρηπίδα στα νησιά, με εξαίρεση όμως τα Διαπόντια νησιά (Οθωνούς, Μαθράκι, Ερεικούσσα κλπ), και Στροφάδες στα οποία δεν αναγνωρίζει επήρεια.
2) Όμως η συμφωνία του 1977 έγινε, όταν δεν υπήρχε η έννοια της ΑΟΖ στο διεθνές δίκαιο, ούτε και φυσικά το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας ήταν ώριμο και δεν είχε υπογραφεί η UNCLOS (μπήκε σε ισχύ το 1992). Ο δε υπολογισμός των ορίων της υφαλοκρηπίδας τότε, είχε γίνει χωρίς γραμμές βάσεως, που σημαίνει ότι τα όρια της, εάν υπολογιζόταν σήμερα, θα ήταν διαφορετικά και για τις δύο χώρες (για πια θα ήταν που συμφέρουσα μία τέτοια οριοθέτηση, θα πρέπει να εξετασθεί από αρμόδιους τεχνοκράτες που θα χαράξουν τις γραμμές βάσεως).
3) Το αξιοπερίεργο είναι ότι στην συμφωνία της Ιταλίας με την Αλβανία για την υφαλοκρηπίδα το 1992 (όταν μπήκε σε ισχύ η UNCLOS δηλαδή) αναγνωρίσθηκε πλήρης επήρεια στην νήσο Σάσωνα (5,7 τχλμ) η οποία είναι ακατοίκητη.
4) Με την χθεσινή συμφωνία (μένει να δούμε το επίσημο κείμενο), δεν αναγνωρίζεται πλήρης επήρεια ούτε καν στα κατοικημένα νησιά, τα οποία μάλιστα που έχουν μεγάλη εγγύτητα με την υπόλοιπη χώρα (οι Οθωνοί -11 περίπου τχλμ- είναι κατοικοιμένοι όλο το χρόνο με 392 κατοίκους, η Ερεικούσσα, με 496 κατοίκους, το Μαθράκι με 329 κατοίκους).
Οι Στροφάδες που ανήκουν στο δήμο Ζακυνθίων σήμερα είναι ακατοίκητες. Επί αιώνες (από τον 12 αιώνα) ζούσαν εκεί εκατοντάδες καλόγεροι σε μεγάλη μονή- κάστρο με πολλές καλλιέργειες και εγκαταστάσεις διαχείρισης. Μέχρι το 2001 μάλιστα καταγεγραμμένα υπήρχαν οι 58 καλόγεροι.
5) Φυσικά είναι δεδομένο ότι η Τουρκία θα αξιοποιήσει το παράδειγμα των Διαποντίων κυρίως (και των Στροφάδων) για να δικαιολογήσει τον ισχυρισμό της ότι τα νησιά δεν έχουν πλήρη επήρεια σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα και μάλιστα το Καστελλόριζο το οποίο έχει έκταση 9,1 χλμ (11 τχλμ έχουν οι Οθωνοί) με 492 κατοίκους μόνιμο πληθυσμό και έχει μεγάλη εγγύτητα στην Τουρκία.
6) Το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με τις γραμμές βάσεως. Παρά το γεγονός ότι το Υπεξ ισχυριζόταν επί Κοτζιά ότι έχει προχωρήσει στην χάραξη των γραμμών βάσεως στο Ιόνιο και ότι επί τη βάσει αυτών ήμασταν έτοιμοι για να επεκτείνουμε την χωρική μας θάλασσα στα 12 νμλ, εν τούτοις η σημερινή συμφωνία δεν έλαβε υπ όψη της τις γραμμές βάσεως (ούτε και 12 νμλ χωρική θάλασσα, που θα μπορούσε να συμπεριληφθεί ρητά στην συμφωνία και όχι δυνητικά στο μέλλον).
Μικρό το κακό ομολογουμένως, όταν μάλιστα υπάρχει ο εύλογος περιορισμός για ταύτιση με τα όρια της υφαλοκρηπίδας που συμφωνήθηκε το 1977. Επίσης δεν γνωρίζουμε τι θα συνέβαινε εάν και η Ιταλία μετρούσε τα όρια με τις δικές της γραμμές βάσεως.
7) Τρίτον ζήτημα είναι η επίσημη αναγνώριση του “παραδοσιακού” δικαιώματος των Ιταλών αλιέων να ψαρεύουν έξω από τα 6 νμλ και μέχρι τα 12 (εάν ανακηρύξουμε κάποτε χωρική θάλασσα μέχρι τα 12 νμλ), το οποίο είναι κατάφωρα καταχρηστικό, αφού αφενός η περιοχή είναι πολύ μακριά από την Ιταλική ακτογραμμή και εγγύς της Ελληνικής, πόσο μάλλον όταν η χωρική θάλασσα είναι περιοχή πλήρους κυριαρχίας και δεν υπόκειται σε οιαδήποτε υποχρέωση διαπραγμάτευσης.
8) Τέταρτον και σημαντικότερο είναι ότι τελικά η συμφωνία για την ΑΟΖ υπογράφηκε με τα προβλήματά της, λόγω των πιέσεων που νοιώθουμε από την Τουρκική πλευρά και δεν είναι επί της ουσίας εθνικά συμφέρουσα, αφού εκχωρούμε δικαιώματα που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Και αυτό γιατί όσον αφορά τις θαλάσσιες έρευνες και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, μας καλύπτει πλήρως η συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα του 1977, η οποία μάλιστα προβλέπει και συγκεκριμένο τρόπο εκμετάλλευσης για τα κοιτάσματα στα όρια της με τους Ιταλούς.
9). Η συμφωνία για την ΑΟΖ έρχεται να προσθέσει στην ήδη υπάρχουσα συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα (δυνατότητα εκμετάλλευσης πόρων στην επιφάνεια βυθού, υπεδάφους και κοιτασμάτων) και την οικονομική εκμετάλλευση της θαλάσσιας στήλης, στην οποία κάναμε επισήμως και στο διηνεκές συνδιαχειριστές τους Ιταλούς, ακόμη και εντός μάλιστα και της χωρικής μας θάλασσας εάν επεκταθεί κάποια στιγμή πέραν των 6 νμλ.
10) Και μην πει κάποιος ότι είναι μόνο για την κόκκινη γαρίδα, και μόνο στη ζώνη 6-12 νμλ, γιατί:
(α) Υπάρχουν σοβαροί λόγοι αδυναμίας ελέγχου όχι μόνο της αλιείας της γαρίδας αλλά και του συνολικού εύρους αλιείας, αφού είναι δεδομένο ότι θα θεωρήσουν δικαιωματικό το να ψαρεύουν σε όλο το εύρος της ΑΟΖ.
(β) Εάν μάλιστα δεν επεκταθούν οι αρμοδιότητες της Ακτοφυλακής και η δικαιοδοσία πέραν της χωρικής θάλασσας, δεν υπάρχει αρχή που να ελέγχει την ασυδοσία των Ιταλών ψαράδων, όπως πολύ καλά γνωρίζουν γι αυτήν οι Πελοποννήσιοι (μέχρι την Μάνη φθάνουν) και Επτανήσιοι ψαράδες (και την έχουν διαπιστώσει έμπρακτα όσοι έχουν ταξιδέψει στα νερά του Ιονίου).
ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
1) Στην ουσία το μόνο θετικό από την συμφωνία είναι ότι δημιουργεί προϋποθέσεις συνεργασίας και με άλλες χώρες της περιοχής για τον ορισμό της ΑΟΖ. Όλες αυτές όμως εκμεταλλευόμενες την συμφωνία με την Ιταλία, είναι σίγουρο ότι θα εκφράσουν ισχυρότερα τις αναμενόμενες διεκδικήσεις τους για την μη πλήρη επίδραση των Διαποντίων νησιών (οι Αλβανοί) και του Καστελλόριζου οι Αιγύπτιοι.
2) Αυτό από μόνο του όμως οδηγεί σε αδιέξοδα και υποβαθμίζει το επιχείρημα για το ευνοϊκό κλίμα που δημιουργείται για ανάλογες συμφωνίες προς όφελός μας.
3) Οι ΑΟΖλόγοι θριαμβολογούν, δεν αντιλαμβάνονται όμως ότι με την συμφωνία αυτή άνοιξε κερκόπορτα για τα επιχειρήματα της Τουρκίας για τις πολλές νησίδες στο Αιγαίο και Νότια της Κρήτης αλλά κυρίως για το Καστελλόριζο.
4) Καλύτερα να μην την είχαμε υπογράψει και να είχαμε προσφύγει με την Ιταλία στην Χάγη ( η στο Αμβούργο καλύτερα), για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, όπως πολλές φορές διατείνομαι με άρθρα και δημόσιες παρεμβάσεις για τις περιπτώσεις οριοθέτησης με Αίγυπτο-Κύπρο, Ιταλία και Αλβανία.
(α) Γιατί τότε δεν θα εκχωρούσαμε τα καταχρηστικά δικαιώματα αλιείας, πέραν του ότι θα πολεμούσαμε για την πλήρη επήρεια των Διαποντίων τουλάχιστον (χωρίς να το εκχωρούμε μόνοι μας, αποδεχόμενοι έμμεσα με την συμφωνία αυτήν την μη επήρεια ακόμη και μεγάλων κατοικημένων νησιών εγγύτατα στις ακτές μας και χωρίς αντάλλαγμα στην ουσία).
(β) Και σε κάθε περίπτωση θα δικαιολογούσε και το επιχείρημά μας ότι εάν υπάρχουν διαφορές οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών δικαιωμάτων κυριαρχίας, τότε η Χάγη (είτε το Αμβούργο) είναι το κατάλληλο όργανο για την επίλυσή τους.
5) Η λογική που έχει κυριαρχήσει στις παρεμβάσεις μας εξωτερικής πολιτικής επί δεκαετίες, ξεκινάει αρχικά από τους φόβους μας για την Τουρκία και άρα ότι κάνουμε στο διεθνές περιβάλλον γίνεται για να καλύψουμε τις αδυναμίες και τις φοβίες μου αυτές.
Η αναγκαιότητα αυτή μας κάνει να είμαστε πιο ανεκτικοί στο να μας εκμεταλλεύονται όλοι οι άλλοι (που βρίσκουν ευκαιρία να διεκδικήσουν περισσότερα από όσα δίκαια τους αναλογούν) και καταλήγει στο να επιδιώκουμε πάντα να είμαστε αυτοί που είναι διαλλακτικοί, εκχωρώντας καταχρηστικά δικαιώματα σε άλλους που το εκμεταλλέυονται.