Ο πόλεμος στη Λιβύη διεξάγεται δια αντιπροσώπων μεταξύ πολλών διεθνών παικτών. Η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) υπό τον Πρωθυπουργό Fayez al-Sarraj υποστηρίζεται από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Ο κύριος πολιτικός και οικονομικός χορηγός του είναι το Κατάρ και ο κύριος στρατιωτικός του σύμμαχος η Τουρκία. Η Ιταλία υποστηρίζει επίσης τον Sarraj. Το GNA ελέγχει την πρωτεύουσα Τρίπολη και τη Μισράτα στα δυτικά της χώρας.
Παρουσίαση Freepen.gr
Από την άλλη πλευρά είναι το (πρώην;) asset της CIA Khalifa Haftar με τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό του. Ελέγχει την ανατολική Λιβύη και το μεγαλύτερο μέρος των πετρελαϊκών της πόρων. Υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο, την Ελλάδα και τη Γαλλία.
Η Ρωσία βλέπει τη συμμετοχή της στη σύγκρουση ως ρυθμιστή. Θέλει να αποκαταστήσει τα μακροπρόθεσμα επιχειρηματικά της συμφέροντα στη Λιβύη, τα οποία είχαν πάρει αρνητικό δρόμο μετά τον πόλεμο που διεξήγαγαν οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία ενάντια στη χώρα το 2011. Έχει πουλήσει όπλα στο Χάφταρ μέσω των ΗΑΕ και επέτρεψε στους Ρώσους μισθοφόρους να συμμετάσχουν ο πόλεμος από την πλευρά του LNA.
Από τον Απρίλιο του 2019, ο Haftar προσπάθησε να πάρει την Τρίπολη και να εκδιώξει τη GNA. Ο αγώνας ήταν πιο δύσκολος και συνεχίστηκε πολύ περισσότερο από ό,τι περίμενε. Η οικονομική κατάσταση και των δύο πλευρών είναι συνυφασμένη και κάνει τον πόλεμο περίπλοκο. Τον Ιανουάριο η Ρωσία κάλεσε τον Χάφταρ να σταματήσει. Διοργάνωσε ειρηνευτική διάσκεψη στη Μόσχα και τον παρότρυνε να υπογράψει συμφωνία κατάπαυσης του πυρός:
Μετά από ώρες διαπραγματεύσεων που μεσολάβησαν από τη Ρωσία και την Τουρκία, ο Haftar το απόγευμα της Δευτέρας ζήτησε μέχρι την Τρίτη το πρωί να εξετάσει τη συμφωνία που είχε ήδη υπογραφεί από τον Fayez al-Sarraj, τον επικεφαλής της αναγνωρισμένης κυβέρνησης των Ηνωμένων Εθνών για την Εθνική Συμφωνία (GNA).
Ωστόσο, ο Χατάρ, του οποίου οι δυνάμεις με έδρα την Ανατολή ξεκίνησαν μια επίθεση για κατάσχεση της βάσης της Τρίπολης της GNA τον Απρίλιο, άφησε τη Μόσχα χωρίς να υπογράψει τη συμφωνία που συντάχθηκε στις έμμεσες συνομιλίες, ανέφερε τότε το TASS.
Το χτύπημα προς τη Ρωσία δεν ξεχάστηκε.
Πριν από τη συνάντηση στη Μόσχα, η Τουρκία είχε υποσχεθεί στρατιωτική υποστήριξη στη GNA. Σε αντάλλαγμα, η GNA είχε υπογράψει συμφωνία με την Τουρκία που υποτίθεται ότι οριοθετεί θαλάσσια σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Αυτά τα συμφωνημένα σύνορα αγνοούν τα δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου και δε θα αναγνωριστούν ποτέ διεθνώς. Ωστόσο, η Τουρκία χρησιμοποιεί τη συμφωνία για να διεκδικήσει εκτεταμένα δικαιώματα στην ανατολική Μεσόγειο θάλασσα.
Μία εβδομάδα μετά τις αποτυχημένες συνομιλίες στη Μόσχα απέτυχε μια άλλη απόπειρα για διαπραγματεύσεις κατάπαυσης του πυρός, αυτή στο Βερολίνο. Η Γερμανία προσπάθησε και πάλι να μιλήσει στον Χάφταρ κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης τον Μάρτιο, αλλά χωρίς αποτελέσματα.
Εν τω μεταξύ, η σύγκρουση κλιμακώθηκε με τουρκικές προμήθειες αεροσκαφών και πυροβολικού και με 13.000 «Σύριους αντάρτες» που προσλήφθηκαν από την Τουρκία ως μισθοφόροι για την ενίσχυση της GNA. Η τουρκική επιχείρηση χρηματοδοτείται από το Κατάρ, το οποίο πρόσφατα παρενέβη και για να σταματήσει η πτώση της τουρκικής λίρας. Τα ΗΑΕ αντέδρασαν στην τουρκική συσσώρευση με περισσότερες προμήθειες ρωσικών συστημάτων αεροπορικής άμυνας Pantsyr στον LNA και περισσότερους μισθοφόρους που προσλήφθηκαν από τη Ρωσία και το Σουδάν. Αντιμέτωπα με τα τουρκικά drones τα Pantsyr, τα καταρρίπτουν κατά δεκάδες και οι μπροστινές γραμμές των μετώπων σχεδόν δεν κινούνται.
Στις 17 Μαΐου η εικόνα άλλαξε. Τα τουρκικά αεροσκάφη κατάφεραν ξαφνικά να χτυπήσουν τα Pantsyr και μέσα σε μια μέρα κατέστρεψαν τουλάχιστον έξι από αυτά. Ταυτόχρονα, οι Ρώσοι μισθοφόροι έλαβαν εντολές να αποσυρθούν από την πρώτη γραμμή. Έμειναν χωρίς προστασία από την αεροπορική άμυνα. Οι δυνάμεις του Haftar έφυγαν κυρίως και η GNA προχώρησε προς τα εμπρός. Οι χάρτες δείχνουν τις πρόσφατες αλλαγές.
May 8, 2020
June 8, 2020
Δεν υπήρξαν διαρροές για το τι συνέβη στα παρασκήνια. Είναι πιθανό ότι η Τουρκία μπόρεσε να μπλοκάρει ηλεκτρονικά το ραντάρ των Pantsyrs, έτσι ώστε τα αεροσκάφη της να μπορούν να τα βγάλουν εκτός; Αλλά αν είχε αυτή την ικανότητα γιατί δεν τη χρησιμοποίησε νωρίτερα;
Άλλοι πιστεύουν ότι η Ρωσία είχε φτάσει στα όριά της με τα τερτίπια του Χαφτάρ και θεώρησε απαραίτητο να τον τιμωρήσει για την στάση του.
Αλλά η Ρωσία δεν τον έριξε εντελώς. Λίγο μετά την καταστροφή των Pantsyr τα ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη μεταφέρθηκαν από τη Ρωσία στη Λιβύη και εγκαταστάθηκαν στην αεροπορική βάση Al-Jufra που βρίσκεται υπό τον έλεγχο του LNA. Θα επιτρέψουν στη Ρωσία να διατηρήσει την ισορροπία μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών.
Μέχρι στιγμής αυτό το σχέδιο λειτούργησε καλά. Το Σάββατο η Αίγυπτος ανακοίνωσε μια νέα εκεχειρία στη Λιβύη και ο Χάφταρ τελικά συμφώνησε.
Στο Κάιρο δεν υπήρχαν εκπρόσωποι της διοίκησης που εδρεύει στην Τρίπολη ή των κύριων υποστηρικτών της, της Τουρκίας και του Κατάρ.
Την Παρασκευή, η GNA κατέλαβε την Tarhuna, μια πόλη 40 μίλια νοτιοανατολικά της Τρίπολης. Οι «Σύριοι επαναστάτες» άρχισαν αμέσως να λεηλατούν την πόλη. Η εξέλιξη αυτή τερματίζει τελικά την πολιορκία της Τρίπολης που είχε κρατήσει για 15 μήνες.
Η Ρωσία φέρεται να διαμήνυσε στην GNA να μην προχωρήσει περισσότερο προς τα ανατολικά και να εμμείνει στην εκεχειρία που συμφώνησε ο Χαφτάρ. Θέλει ο Χάφταρ να διατηρήσει υπό έλεγχο τα ανατολικά. Η Ρωσία τράβηξε μια γραμμή στη Σίρτη, μια πόλη που καλύπτει τις ανατολικές πετρελαιοπηγές που θα δημιουργήσουν επίσης κέρδος για τη Μόσχα. Η αεροπορική βάση Al-Jufra, 150 μίλια νότια της Σίρτης, υποτίθεται επίσης ότι θα παραμείνει υπό τον έλεγχο του Haftar. Έτσι, η χώρα θα χωριστεί σε δύο μέρη.
Ωστόσο, μετά την 17η Μαΐου, η GNA και οι χορηγοί της ένιωσαν ισχυροί και άρχισαν να κάνουν άλλες σκέψεις. Η Τουρκία άλλαξε ξαφνικά τον σκοπό του πολέμου της:
Υπό το φως των πιο πρόσφατων εξελίξεων, η Τουρκία προσδιόρισε έναν νέο στόχο στη Λιβύη. Η Άγκυρα δεν επιδιώκει πλέον να αναγκάσει τον Χαφτάρ να συμμετάσχει σε διπλωματικές διαπραγματεύσεις. Αντ 'αυτού, η νέα αποστολή είναι να τον θέσει εντελώς εκτός.
Η κυβέρνηση του GNA όρισε την αποδοχή της κατάπαυσης του πυρός με τον υπουργό Εσωτερικών με έδρα την Τρίπολη, Φάτι Μπασάγκα, να δηλώνει ότι η κυβερνητική πλευρά θα συμμετάσχει σε πολιτικές συνομιλίες μόνο μετά την κατάληψη της Σίρτης και επίσης της εσωτερικής αεροπορικής βάσης Jufra, στο νότο. Οι ΗΠΑ τον περασμένο μήνα κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι χρησιμοποίησε τουλάχιστον 14 αεροσκάφη στη βάση για να στηρίξει τους Ρώσους μισθοφόρους που υποστηρίζουν τον Hifter, ισχυρισμός που απορρίφθηκε από τη Μόσχα.
Η κατάληψη της Σίρτης θα ανοίξει την πύλη για τις συμμαχικές πολιτοφυλακές της Τρίπολης να πιέσουν ακόμη πιο μακριά προς τα ανατολικά, για να αναλάβουν ενδεχομένως τον έλεγχο των ζωτικών εγκαταστάσεων πετρελαίου, των τερματικών σταθμών και των πεδίων πετρελαίου που έκλεισαν οι φυλές που συμμάχησαν με τον Haftar νωρίτερα αυτό το έτος, διακόπτοντας τη σημαντική πηγή εισοδήματος της Λιβύης.
Από την Παρασκευή οι «Σύριοι επαναστάτες» υπό την τουρκική διοίκηση προσπαθούν να πάρουν τη Σίρτη από τον LNA. Όμως ξαφνικά τα αεροπλάνα που παραδόθηκαν πρόσφατα από τη Ρωσία ξεκίνησαν επιθέσεις και αρκετά κονβόι της GNA που κινούνταν προς τη Σίρτη καταστράφηκαν. Επίσης τα τουρκικά αεροσκάφη πέφτουν και πάλι από τον ουρανό.
Η Αίγυπτος έχει αρχίσει να τοποθετεί βαρύ στρατιωτικό εξοπλισμό στα δυτικά της σύνορα. Δεν θέλει η Μουσουλμανική Αδελφότητα ως γείτονά της. Ο LNA του Haftar αποτελεί προτεραιότητα για τη δική της ασφάλεια. Η Αίγυπτος μαζί με τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Κύπρο και τα ΗΑΕ απέρριψαν επίσης τις τουρκικές φιλοδοξίες στην ανατολική Μεσόγειο.
Εάν η Ρωσία αποσύρει την υποστήριξή της και εγκαταλείψει εντελώς τον Haftar, η Αίγυπτος θα έβλεπε την ανάγκη να παρέμβει στη Λιβύη. Ένας Τουρκο-Αιγυπτιακός πόλεμος για λόγους Λιβύης θα ήταν τότε πιθανός.
Οι ΗΠΑ έχουν μείνει ως επί το πλείστον έξω από το τρέχον παιχνίδι. Αλλά ενώ νωρίτερα φαινόταν να κλίνουν προς το Χαφτάρ, πρόσφατα εξέφρασαν ανησυχία για τον ρωσικό ρόλο στη Λιβύη και έκανε κάποιους θετικές κινήσεις προς τη GNA.
Η Ευρώπη χωρίζεται στο ζήτημα με τη Γαλλία και την Ελλάδα από την πλευρά του LNA, ενώ η Ιταλία κλίνει προς την GNA. Αυτό καθιστά αδύνατο για την ΕΕ να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο.
Η Ρωσία προσπαθεί να επιτύχει στη Λιβύη την ίδια κατάσταση που πέτυχε στη Συρία (και την Ουκρανία). Θέλει να παγώσει την ενεργή σύγκρουση πιέζοντας και τα δύο μέρη να κολλήσουν σε μια γραμμή και παρεμβαίνοντας μόνο όταν αυτή η γραμμή διασχίζεται από κάθε πλευρά. Θα συνεχίσει να πιέζει για διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών και των χορηγών τους.