ispionline.it - Wolfgang Pusztai Security & Policy Analyst
Παρουσίαση Freepen.gr (Το άρθρο γράφτηκε το Δεκέμβριο του 2017, ωστόσο όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Λιβύη θα το βρουν άκρως ενδιαφέρον και ενδεχομένως προφητικό)
Σύμφωνα με πολλούς ανώτερους ειδικούς του νόμου, το LPA λήγει μετά από δύο χρόνια, στις 17 Δεκεμβρίου 2017. Στην πραγματικότητα, αυτή η χρονική περίοδος αναφέρεται στην LPA. Το άρθρο αριθ. 1/4 του ΣΔΣ ορίζει κατηγορηματικά ότι «Η θητεία της κυβέρνησης της εθνικής συμφωνίας θα είναι ένα έτος από την ημερομηνία της χορήγησης της ψήφου εμπιστοσύνης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Σε περίπτωση που το Σύνταγμα δεν έχει οριστικοποιηθεί κατά τη διάρκεια της θητείας της, θα ανανεωθεί αυτόματα για ένα ακόμη έτος. Σε όλες τις περιπτώσεις, η θητεία της κυβέρνησης λήγει αμέσως μετά το σχηματισμό της Εκτελεστικής Αρχής σύμφωνα με το Σύνταγμα της Λιβύης, ή τη λήξη της καθορισμένης διάρκειας, όποιο από τα δύο είναι νωρίτερα». Μπορούμε να υποστηρίξουμε, ότι με την έγκριση της LPA από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη διεθνή αναγνώριση της GNA ως νόμιμης κυβέρνησης της Λιβύης, η διετής περίοδος άρχισε εκ των πραγμάτων στις 17 Δεκεμβρίου 2015, ακόμη και χωρίς ψήφος εμπιστοσύνης από τη «Βουλή των Αντιπροσώπων» (HoR), το διεθνώς αναγνωρισμένο κοινοβούλιο της Λιβύης.
Πώς θα ξεπεραστεί η «λήξη» της θητείας;
Ωστόσο, πιθανώς η ισχύς της συμφωνίας θα παραταθεί κατά κάποιον τρόπο, αν και αυτό δεν είχε προβλεφθεί, ή, ακόμη πιο πιθανό, η ημερομηνία θα αγνοηθεί απλά. Τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, πολλά ευρωπαϊκά έθνη και οι ΗΠΑ ακολουθούν τον ισχυρισμό, ότι τα δύο χρόνια της νομικής ισχύης της συμφωνίας δεν έχουν καν ξεκινήσει, επειδή η συμφωνία δεν έχει ψηφιστεί ακόμη από το HoR.
Παρά το γεγονός ότι αυτό μπορεί ασφαλώς να υποστηριχθεί σωστά, αφήνει ανοιχτό το ερώτημα, πώς μπορεί να αναγνωριστεί μια κυβέρνηση, ενώ ισχυρίζεται ότι η συμφωνία για την ίδρυση της ίδιας κυβέρνησης δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ; Είναι αμφίβολο ότι υπάρχει νομική δικαιολογία για αυτό.
Κατά συνέπεια, η ήδη πολύ περιορισμένη νομιμότητα και αξιοπιστία του GNA θα υπονομευθεί περαιτέρω.
Πιθανές εξελίξεις
Η κατάσταση στην πρωτεύουσα της Λιβύης γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Ο πληθυσμός της Τρίπολης, που υποφέρει από έλλειψη ασφάλειας λόγω της μάχης μεταξύ αντίπαλων πολιτοφυλακών και του πολύ υψηλού ποσοστού εγκληματικότητας, διακοπών ρεύματος κατά τη διάρκεια της ημέρας, έλλειψης νερού, κρίσης μετρητών, επιδείνωσης της υγειονομικής περίθαλψης και κρίσης καυσίμων, είναι πολύ απογοητευμένος από τα επιτεύγματα του Fayez Al-Serraj και της κυβέρνησής του. Η ισχυρή πόλη της Μισράτα, 210 χιλιόμετρα ανατολικά της Τρίπολης, έχει ήδη δηλώσει ότι δεν θα συμφωνήσει με καμία τροποποίηση της LPA.
Ο Διοικητής του Στρατού του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), Khalifa Haftar, ο οποίος έχει απειλήσει πολλές φορές να πάρει την Τρίπολη με τη βία, επιμένει στις εκλογές σε όλη τη χώρα την άνοιξη του 2018, όπως συμφωνήθηκε μεταξύ του ιδίου και του πρωθυπουργού Al-Serraj τον περασμένο Ιούλιο στο Παρίσι, υπό τη διαμεσολάβηση του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν. Οι πολιτοφυλακές που ισχυρίζονται ότι είναι μέρος του LNA, ελέγχουν ήδη τις ακτές της Τριπολιτανίας μεταξύ Zuawara και Zawia, πόλεων που βρίσκονται μεταξύ της Τρίπολης και των συνόρων της Τυνησίας. Μερικές από αυτές τις πολιτοφυλακές είναι σαλαφιστές Madkhali, που χρηματοδοτούνται από τη Σαουδική Αραβία. Η ίδια ομάδα σαλαφιστών μάχεται για τον Haftar στην Ανατολή και αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των πιστών πολιτών στη GNA στην Τρίπολη. Η Δύναμη Rada του Abdelraouf Kara και η Ταξιαρχία Nawassi δεν είναι μόνο μεταξύ των καλύτερα εκπαιδευμένων και εξοπλισμένων στρατιωτικών δυνάμεων στην Τρίπολη, αλλά ελέγχουν επίσης στρατηγικές σημαντικές τοποθεσίες, όπως το λιμάνι και το Διεθνές Αεροδρόμιο της Μίτιγκα, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων που βρίσκονται εκεί.
Ως συνέπεια της «λήξης» της LPA και της επιδείνωσης των συνθηκών διαβίωσης στην Τρίπολη, τελικά θα μπορούσαν να οδηγήσουνε σε αναταραχές στο δρόμο. Στη συνέχεια, ο Khalifa Al-Ghwell θα μπορούσε να προσπαθήσει να ανακτήσει ξανά την εξουσία με την «Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας». Επιλέχθηκε από το «Γενικό Εθνικό Κογκρέσο» (GNC), το πρώτο δημοκρατικό εκλεγμένο κοινοβούλιο της Λιβύης, ως πρωθυπουργός του ισλαμιστικού NSG τον Μάρτιο του 2015, αφού το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε τις αντισυνταγματικές εκλογές του 2014. Μια τέτοια απόπειρα θα μπορούσε τελικά να λειτουργήσει, αν ο Al-Ghwell μπορούσε να λάβει επαρκή υποστήριξη από τους ισχυρούς πολιτοφύλακες της Μισράτα και αν μπορούσε να βρει μια συμφωνία με τις μεγάλες πολιτοφυλακές της Τρίπολης που υποστηρίζουν επί του παρόντος την GNA. Αυτοί σίγουρα δε θα υπερασπιστούν την GNA ενάντια σε μεγάλες ταραχές στο δρόμο. Ωστόσο, το Al-Ghwell αναμφίβολα δεν θα γίνει αποδεκτός από το HoR (Βουλή των Αντιπροσώπων στο Τομπρούκ), πόσο μάλλον από τον Haftar και τη διεθνή κοινότητα. Δεν θα είχε πρόσβαση στους οικονομικούς πόρους της Κεντρικής Τράπεζας της Λιβύης, η οποία λαμβάνει τις πληρωμές για τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας.
Τελικά, ο Στρατηγός Χάφταρ θα μπορούσε να επιχειρήσει να αναλάβει τον έλεγχο της Τρίπολης μετά τις 17 Δεκεμβρίου, εκμεταλλευόμενος τους δεσμούς μεταξύ των Madkhali και να εκδιώξει τη GNA με τη βοήθεια άλλων πολιτοφυλακών, που φέρεται να έρχεται σε επαφή. Μια τέτοια ρύθμιση θα απαιτούσε επίσης τη σιωπηρή αποδοχή της πλειοψηφίας των Misrata. Ωστόσο, ακόμη και αν ο Χαφτάρ θα πετύχαινε τον σκοπό του, πιθανότατα δε θα αναγνωριζόταν από τα Ηνωμένα Έθνη, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις περισσότερες δυτικές χώρες. Χωρίς αυτήν την αναγνώριση, θα ήταν δύσκολο για αυτόν να πουλήσει πετρέλαιο και να πάρει τον έλεγχο των εσόδων. Ο Χάφταρ έχει πλήρη επίγνωση, ότι οποιαδήποτε μορφή στρατιωτικής εξουσίας θα απορριφθεί έντονα από τη διεθνή κοινότητα.
Όμως, θα ήταν πιθανό ο Χαφτάρ να ορίσει κάποιον άλλο, ο οποίος έχει ήδη αναγνωρισμένο ρόλο, όπως ο επικεφαλής του HoR, Agheela Saleh ή ο επικεφαλής του Ανώτατου Δικαστηρίου της Λιβύης ως αναπληρωτής πρόεδρος, με το μόνο καθήκον να οργανώσει εκλογές στις αρχές του επόμενου έτους, ενώ ο LNA θα διασφαλίσει την ασφάλεια.
Ωστόσο, εάν ο Χαφτάρ θα ήταν σε θέση να αναλάβει τον έλεγχο της Τρίπολης για οποιονδήποτε σκοπό, θα πρέπει να αποδείξει πολύ γρήγορα στον πληθυσμό τα οφέλη της εξουσίας του, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολο. Διαφορετικά θα ήταν πολύ δύσκολο για αυτόν να παραμείνει στην εξουσία.
Μια πρόβλεψη
Το πιο πιθανό σενάριο μετά τις 17 Δεκεμβρίου είναι ότι η περαιτέρω υπονομευμένη νομιμότητα της GNA θα οδηγήσει σε αυξημένη αποσταθεροποίηση της χώρας, ακόμη και χωρίς να αναλάβει δράση ο Al-Ghwell ή ο Haftar. Αυτό θα εντείνει τις φυγοκεντρικές δυνάμεις, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βίαιη διάλυση της Λιβύης.
Ως υποτιθέμενη έξοδος από το δίλημμα, η έκκληση για προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές το πρώτο εξάμηνο του 2018 θα ενισχυθεί. Παρόλο που η χώρα δεν είναι ακόμη έτοιμη σύντομα, θα μπορούσαν να διεξαχθούν ούτως ή άλλως τέτοιες εκλογές. Εάν ο Χαφτάρ διεκδικήσει προεδρία υπό τις τρέχουσες συνθήκες, έχει μια καλή ευκαιρία να κερδίσει, κερδίζοντας ακόμη και την πλειοψηφία των ψήφων στην ευρύτερη περιοχή της Τρίπολης.