Το στόχο να γίνει η Ελλάδα από τις
πρώτες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα αποσύρει τα Πλαστικά Μιας
Χρήσης, εναρμονιζόμενη με την κοινοτική Οδηγία, έθεσε χθες ο υπουργός
Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, κατά την παρουσίαση του
νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ για τη μείωση των
επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον.
Στην εκδήλωση έδωσαν το «παρών» οι πρώτοι πρεσβευτές της πρωτοβουλίας «Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μιας Χρήσης», προσωπικότητες που στηρίζουν την καμπάνια ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης.
Ειδικότερα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, μεταξύ άλλων επεσήμανε:
«Εισαγωγικά θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι ήμασταν μαζί, όταν τον περασμένο Οκτώβρη σας παρουσίασα την πρωτοβουλία μας να φέρουμε το εν λόγω νομοσχέδιο έναν χρόνο νωρίτερα από την προθεσμία εφαρμογής του τον Ιούλιο του 2021.
Ας ξεκινήσουμε όμως με το γιατί το κάνουμε;
Αρχικά διότι θέλουμε να υλοποιήσουμε την κοινοτική μας υποχρέωση για εναρμόνιση της Οδηγίας αλλά και γιατί με το παρόν νομοσχέδιο φέρνουμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης και την προστασία του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα του υδάτινου!
Στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου να σας αναφέρω μερικά στοιχεία που αποτυπώνουν το πρόβλημα των πλαστικών μίας χρήσης στην Ελλάδα.
Δύο δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών και νερών διατίθενται στην Ελλάδα κάθε χρόνο, ενώ παράλληλα περισσότερα από 300 εκατομμύρια πλαστικά ποτήρια για το σερβίρισμα του καφέ κάθε χρόνο!
Και συνέπεια όλων αυτών;
Το 50% των απορριμμάτων στη θάλασσα είναι Πλαστικά Μίας Χρήσης.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης δεν βρίσκεται στη σφαίρα της φαντασίας, αλλά αποτελεί μία πραγματικότητα που χρειάζεται ολοκληρωμένα μέτρα, με ρεαλιστικούς στόχους, καθώς και τη συμμετοχή όλων σε μία κοινή προσπάθεια.
Τι θέλουμε να πετύχουμε;
Με το σημερινό νομοσχέδιο, το οποίο σύντομα θα θέσουμε προς δημόσια διαβούλευση, εκπληρώνουμε την κοινοτική μας υποχρέωση αλλά και την εθνική δέσμευσή μας για έγκαιρη εναρμόνιση ένα έτος νωρίτερα.
Θέλουμε να το κάνουμε έγκαιρα, ώστε όλοι να γνωρίζουν και να μπορέσουν να προσαρμοστούν.
Οι επιχειρήσεις να διαθέσουν το stock τους στην αγορά και οι πολίτες να προσαρμοστούν σε νέα καταναλωτικά μοντέλα.
Πέραν όμως της απαγόρευσης ορισμένων πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, που θα εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, θεσπίζουμε κίνητρα για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης και την ενίσχυση της ανακύκλωσης.
Ποιες είναι όμως οι βασικές απαιτήσεις της Οδηγίας;
Απαγόρευση της διάθεσης στην αγορά 10 προϊόντων από τον Ιούλιο του 2021. Ποια είναι αυτά; Μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια, περιέκτες και κυπελάκια ποτών από φελιζόλ, περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ, αναδευτήρες ποτών, μπατονέτες, στηρίγματα για μπαλόνια, καθώς και πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά (οξοδιασπώμενα πλαστικά)
Για όσα προϊόντα απαγορεύονται θα υπάρχουν και διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις, με σεβασμό στο περιβάλλον, ενώ η απαγόρευση θα ξεκινήσει 6 μήνες νωρίτερα για τον δημόσιο τομέα, να δείξουμε στον κόσμο ότι κάνουμε εμείς το πρώτο βήμα και ότι τα λόγια μας με τις πράξεις μας συμβαδίζουν.
Μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% μέχρι το 2024 και κατά 60% μέχρι το 2026.
Επανασχεδιασμός των προϊόντων, που αφορά τις πλαστικές φιάλες και τους περιέκτες ποτών. Ειδικότερα, τίθεται υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής των πλαστικών μπουκαλιών 77% το 2025 και 90% το 20230. Τον στόχο αυτό μπορούμε να τον καταφέρουμε μέσα από την εφαρμογή ενός συστήματος επιστροφής εγγύησης στον πολίτη.
Παράλληλα, υπάρχουν νέες προδιαγραφές για τα προϊόντα αυτά.
Όλα τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα στα μπουκάλια τους μέχρι το 2024, ενώ τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να κατασκευάζονται από 25% ανακυκλωμένο περιεχόμενο το 2025 και από 30% αντίστοιχα το 20230. Για να διασφαλίσουμε ότι όλοι συμμορφώνονται με τις νέες απαιτήσεις για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο εισάγουμε το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 15343.
Ταυτόχρονα όμως δίνουμε και κίνητρο στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών ώστε για παράδειγμα, όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο θα έχουν τα μπουκάλια τόσο θα μειώνονται οι υποχρεωτικές εισφορές των παραγωγών πλαστικών μπουκαλιών (eco-modulation)
Εισάγονται νέες απαιτήσεις σήμανσης από τον Ιούλιο του 2021, αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις συγκεκριμένων προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά είναι τα πλαστικά ποτήρια, τα υγρά μαντηλάκια, τα είδη προσωπικής υγιεινής και τα καπνικά προϊόντα.
Επόμενο μέτρο είναι η υποχρέωση των παραγωγών ορισμένων πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, για την κάλυψη του κόστους της περιβαλλοντικής διαχείρισης των προϊόντων τους.
Ειδικότερα θεσπίζονται έως τον Ιανουάριο του 2023 συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για δύο νέες ομάδες προϊόντων όπως τα καπνικά προϊόντα και τα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και άλλες 8 κατηγορίες προϊόντων (κυπελάκια ποτών, περιέκτες τροφίμων, περιέκτες ποτών, πακέτα και περιτυλίγματα, λεπτές σακούλες μεταφοράς, υγρά μαντηλάκια και μπαλόνια) τα οποία θα είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση των αποβλήτων των προϊόντων αυτών και για τον καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων και ακτών από τα απόβλητα των προϊόντων αυτών.
Δεν μένουμε όμως στα όσα ορίζει η Οδηγία αλλά προχωράμε και ένα βήμα παραπέρα.
Λαμβάνουμε επιπλέον Εθνικά μέτρα πέραν των όσων ορίζει η Οδηγία προκειμένου να στείλουμε ξεκάθαρο περιβαλλοντικό μήνυμα.
Ότι στην Ελλάδα το περιβάλλον είναι ο εθνικός μας πλούτος.
Ποια είναι τα εθνικά μέτρα;
Προκειμένου να μειώσουμε την κατανάλωση σε πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων, θεσπίζουμε περιβαλλοντική εισφορά στα προϊόντα αυτά από 01.01.2022. Τα χρήματα που θα συλλέγονται θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφουν στους Δήμους και τις Περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης.
Προάγουμε την επαναχρησιμοποίηση. Θεσπίζουμε μέτρα για τις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης όπως την υποχρέωση διάθεσης επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων από 01.01.2022.
Προκειμένου να διευκολύνουμε τη μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών φιαλών νερού, θεσπίζουμε την υποχρέωση δωρεάν παροχής νερού σε δημόσιες βρύσες μέσω των Ο.Τ.Α., σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, από τον Ιούλιο του 2021.
Προκειμένου να πετύχουμε τα υψηλά ποσοστά συλλογής στα πλαστικά μπουκάλια, εφαρμόζουμε τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και θεσπίζουμε πανελλαδικό σύστημα επιστροφής εγγύησης στον πολίτη. Από 05.01.2023 οι πολίτες που θα επιστρέφουν στα σημεία πώλησης τα πλαστικά μπουκάλια, για τα οποία θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά, θα παίρνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού και τον καθορισμό της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021.
Διευρύνουμε την περιβαλλοντική σήμανση σε όλα τα Πλαστικά μίας Χρήσης που εμπίπτουν στην Οδηγία από 03.01.2022, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, για ανακύκλωση και για κομποστοποίηση.
Δεν θα γινόταν όμως να παρουσιάσουμε ένα νομοσχέδιο το οποίο δεν θα περιλαμβάνει κυρώσεις.
Ειδικότερα, προβλέπουμε για τη διάθεση προϊόντων που υπόκεινται σε απαγόρευση:
Επανασχεδιασμός των προϊόντων, που αφορά τις πλαστικές φιάλες και τους περιέκτες ποτών. Ειδικότερα, τίθεται υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής των πλαστικών μπουκαλιών 77% το 2025 και 90% το 20230. Τον στόχο αυτό μπορούμε να τον καταφέρουμε μέσα από την εφαρμογή ενός συστήματος επιστροφής εγγύησης στον πολίτη.
Παράλληλα, υπάρχουν νέες προδιαγραφές για τα προϊόντα αυτά.
Όλα τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα στα μπουκάλια τους μέχρι το 2024, ενώ τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να κατασκευάζονται από 25% ανακυκλωμένο περιεχόμενο το 2025 και από 30% αντίστοιχα το 20230. Για να διασφαλίσουμε ότι όλοι συμμορφώνονται με τις νέες απαιτήσεις για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο εισάγουμε το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 15343.
Ταυτόχρονα όμως δίνουμε και κίνητρο στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών ώστε για παράδειγμα, όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο θα έχουν τα μπουκάλια τόσο θα μειώνονται οι υποχρεωτικές εισφορές των παραγωγών πλαστικών μπουκαλιών (eco-modulation)
Εισάγονται νέες απαιτήσεις σήμανσης από τον Ιούλιο του 2021, αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις συγκεκριμένων προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά είναι τα πλαστικά ποτήρια, τα υγρά μαντηλάκια, τα είδη προσωπικής υγιεινής και τα καπνικά προϊόντα.
Επόμενο μέτρο είναι η υποχρέωση των παραγωγών ορισμένων πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, για την κάλυψη του κόστους της περιβαλλοντικής διαχείρισης των προϊόντων τους.
Ειδικότερα θεσπίζονται έως τον Ιανουάριο του 2023 συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για δύο νέες ομάδες προϊόντων όπως τα καπνικά προϊόντα και τα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και άλλες 8 κατηγορίες προϊόντων (κυπελάκια ποτών, περιέκτες τροφίμων, περιέκτες ποτών, πακέτα και περιτυλίγματα, λεπτές σακούλες μεταφοράς, υγρά μαντηλάκια και μπαλόνια) τα οποία θα είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση των αποβλήτων των προϊόντων αυτών και για τον καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων και ακτών από τα απόβλητα των προϊόντων αυτών.
Δεν μένουμε όμως στα όσα ορίζει η Οδηγία αλλά προχωράμε και ένα βήμα παραπέρα.
Λαμβάνουμε επιπλέον Εθνικά μέτρα πέραν των όσων ορίζει η Οδηγία προκειμένου να στείλουμε ξεκάθαρο περιβαλλοντικό μήνυμα.
Ότι στην Ελλάδα το περιβάλλον είναι ο εθνικός μας πλούτος.
Ποια είναι τα εθνικά μέτρα;
Προκειμένου να μειώσουμε την κατανάλωση σε πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων, θεσπίζουμε περιβαλλοντική εισφορά στα προϊόντα αυτά από 01.01.2022. Τα χρήματα που θα συλλέγονται θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφουν στους Δήμους και τις Περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης.
Προάγουμε την επαναχρησιμοποίηση. Θεσπίζουμε μέτρα για τις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης όπως την υποχρέωση διάθεσης επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων από 01.01.2022.
Προκειμένου να διευκολύνουμε τη μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών φιαλών νερού, θεσπίζουμε την υποχρέωση δωρεάν παροχής νερού σε δημόσιες βρύσες μέσω των Ο.Τ.Α., σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, από τον Ιούλιο του 2021.
Προκειμένου να πετύχουμε τα υψηλά ποσοστά συλλογής στα πλαστικά μπουκάλια, εφαρμόζουμε τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και θεσπίζουμε πανελλαδικό σύστημα επιστροφής εγγύησης στον πολίτη. Από 05.01.2023 οι πολίτες που θα επιστρέφουν στα σημεία πώλησης τα πλαστικά μπουκάλια, για τα οποία θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά, θα παίρνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού και τον καθορισμό της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021.
Διευρύνουμε την περιβαλλοντική σήμανση σε όλα τα Πλαστικά μίας Χρήσης που εμπίπτουν στην Οδηγία από 03.01.2022, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, για ανακύκλωση και για κομποστοποίηση.
Δεν θα γινόταν όμως να παρουσιάσουμε ένα νομοσχέδιο το οποίο δεν θα περιλαμβάνει κυρώσεις.
Ειδικότερα, προβλέπουμε για τη διάθεση προϊόντων που υπόκεινται σε απαγόρευση:
Στον παραγωγό –1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος
Στην επιχείρηση εστίασης: 5€ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (ελάχιστο πρόστιμο 500€)
Για τη μη απόδοση της Εισφοράς από τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων:
Στην επιχείρηση εστίασης: 5€ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (ελάχιστο πρόστιμο 500€)
Για τη μη απόδοση της Εισφοράς από τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων:
Στην επιχείρηση εστίασης – 200 έως 5000€ ανά παράβαση και σε περίπτωση υποτροπής διπλασιασμός (όπως και στην πλαστική σακούλα)
Για τη διάθεση προϊόντων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές σχεδιασμού για ανακυκλωμένο περιεχόμενο:
Για τη διάθεση προϊόντων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές σχεδιασμού για ανακυκλωμένο περιεχόμενο:
Στον παραγωγό –1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος