 |
| Mediamodifier / pixabay |
Η Ευρώπη ως ήπειρος απέτυχε να εξελιχθεί σε ενιαία και συντεταγμένη γεωπολιτική οντότητα. Οι δύο βασικότεροι πόλοι της, η Μεγάλη Βρεταννία και η Ρωσσία, άλλοτε πυλώνες της ευρωπαϊκής ισχύος και ισορροπίας, βρίσκονται εκτός κοινού θεσμικού πλαισίου. Η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει μία γεωγραφικά περιορισμένη, ασταθή και κλυδωνιζόμενη συμμαχία της Μεσευρώπης με τον μεσογειακό νότο.
του Μελέτη Η. Μελετόπουλου
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Τα Νέα
Τα δύο κρίσιμα πεδία για την μετεξέλιξη της ΕΕ σε συνομοσπονδία, δηλαδή η ενιαία εξωτερική και αμυντική πολιτική, παρέμειναν ευχολόγιο. Τα κράτη μέλη διατήρησαν την λογική του εθνικού κράτους και αρνήθηκαν να εκχωρήσουν αποφασιστικές αρμοδιότητες στα υπερεθνικά όργανα. Ακόμα και στην οικονομία, το υποτίθεται κατ’ εξοχήν πεδίο της κοινής ευρωπαϊκής δράσης, οι αποφάσεις λαμβάνονται μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ των κρατών-μελών και καταλήγουν κατά κανόνα σε έναν συμβιβασμό στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή.
Σε παγκόσμιο πλάνο, η ΕΕ -ως χαλαρή και α λα καρτ πολιτική και οικονομική συμμαχία- έχει κατέβει κατηγορία. Δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μεγάλους παίκτες (ΗΠΑ, Ρωσσία, Κίνα, Ινδία, Βραζιλία). Οι εξελίξεις στο εσωτερικό της ΕΕ δεν επηρεάζουν καθοριστικά τις πλανητικές εξελίξεις όπως συνέβαινε μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ίσως μέχρι το 1990. Ο πληθυσμός της γηράσκει, οι ηγέτες της είναι μετριότητες, λείπουν προσωπικότητες όπως ο ντε Γκώλ, ο Αντενάουερ, ο Τολιάτι. Επιστημονικά και πολιτισμικά δεν βρίσκεται πλέον στην παγκόσμια πρωτοπορία. Η κυρίαρχη ιδεολογία στην ΕΕ είναι ηττοπαθής, ενοχική, χωρίς αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.
Ο υπερκαταναλωτισμός έχει δημιουργήσει μία κοινωνία νωθρότητας. Τα σχήματα της πολυπολιτισμικότητας και της πολιτικής ορθότητας γεννούν παραισθήσεις και αδυναμία διαχείρισης κρίσεων. Η μακροχρόνια αμερικανική αμυντική ομπρέλλα αδρανοποίησε τα αμυντικά αντανακλαστικά (όχι όμως της Μεγάλης Βρεταννίας και της Ρωσσίας) και η ανάληψη στρατιωτικής δράσης θεωρείται απλά αδιανόητη. Η κυρίαρχη στην ΕΕ αντίληψη ότι τα διακρατικά προβλήματα επιλύονται βάσει του διεθνούς δικαίου αφορά ένα κλειστό κλαμπ χωρών αλλά όχι την δυσάρεστη και βίαιη παγκόσμια πραγματικότητα.
Υπ΄αυτές τις συνθήκες, η Ελλάδα στο γεωστρατηγικό πεδίο δεν έχει να περιμένει τίποτα από την ΕΕ. Σε περίπτωση ελληνοτουρκικής κρίσης, η ΕΕ θα καταδικάσει, θα επιβάλει ενδεχομένως κάποιες οικονομικές κυρώσεις -που δεν θα θίξουν όμως τα συμφέροντα των εταιριών που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία-, θα αναστείλει ίσως την ήδη νεκρή ευρω-τουρκική ενταξιακή διαδικασία, αλλά έμπρακτη στήριξη στην Ελλάδα δεν πρόκειται να δώσει. Γιατί η ΕΕ ούτε θέλει ούτε μπορεί.