Η ιστορία έχει δείξει, ότι υπάρχουν μεγάλοι άνθρωποι σε μικρές θέσεις και μικροί άνθρωποι σε μεγάλες. Αυτό φυσικά, αποδεικνύεται πάντα εκ του αποτελέσματος. Σκέφτομαι συχνά την περίπτωση του Σωκράτη. Όταν ο Σωκράτης καταδικάστηκε άδικα σε θάνατο από τους Αθηναίους ήταν ήδη 70 χρονών. Οι μαθητές του είχαν κανονίσει την απόδραση του από την φυλακή και οι Αθηναίοι ήταν διατεθειμένοι να κάνουν τα «στραβά μάτια» προκειμένου να δραπετεύσει.
Όμως ο Σωκράτης αρνήθηκε να γίνει φυγάς. Δίδαξε ως το τέλος με την απόφαση του, ότι η υπακοή στους νόμους της Πολιτείας ήταν σημαντικότερη και από την ίδια την ζωή του. Έγινε έτσι αιώνιο παράδειγμα συνέπειας διδασκαλίας και πράξεων. Αν και δε μπήκε ποτέ στο δίλημμα, είχε να επιλέξει ανάμεσα στη συνέπεια του και τη δυνατότητα να ζήσει για λίγο ακόμα, μιας και ήταν ήδη 70. Η επιλογή του απέδειξε ότι ήταν ένας αληθινός σοφός. Δεν θυσίασε την πορεία μιας ολόκληρης ζωής, για να ζήσει ελάχιστα χρόνια στην εξορία, πιθανώς άρρωστος σε ένα κρεββάτι, πίνοντας φάρμακα.
Παρόλο δε, που η φιλοσοφία του θα άφηνε το αποτύπωμα της έτσι και αλλιώς στο στερέωμα του πνεύματος, ο τραγικός του θάνατος από επιλογή, εκτόξευσε την υστεροφημία του στους αιώνες ως σύμβολο συνέπειας στις ιδέες της διδασκαλίας του και του τρόπου ζωής, αξεπέραστου μέχρι σήμερα. Δεν είμαι βέβαιος όμως, πως αν είχε δραπετεύσει, η ιστορία θα τον κατέτασσε στο ύψος του «Super star» όπου βρίσκεται σήμερα. Ο Σωκράτης ήταν η περίπτωση ενός μεγάλου ανθρώπου που δεν κατείχε κάποια υψηλή θέση.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είναι σήμερα 80 χρονών. Ίσως προσδοκά να ζήσει μέχρι τα 100. Του το ευχόμαστε, αλλά αυτό μόνο ο Θεός το ορίζει. Εκείνο όμως, που σίγουρα θα χαρακτηρίσει την υστεροφημία του, είναι το στίγμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί κατά τη διάρκεια της πατριαρχίας του. Η ιστορία θα αναφέρει στο μέλλον το όνομα του σε συνδυασμό με την ισλαμική βεβήλωση του παμμεγίστου ναού της Ορθοδοξίας και την ταπείνωση του υψηλού αξιώματος του ως Πατριάρχη.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είναι σήμερα 80 χρονών. Ίσως προσδοκά να ζήσει μέχρι τα 100. Του το ευχόμαστε, αλλά αυτό μόνο ο Θεός το ορίζει. Εκείνο όμως, που σίγουρα θα χαρακτηρίσει την υστεροφημία του, είναι το στίγμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί κατά τη διάρκεια της πατριαρχίας του. Η ιστορία θα αναφέρει στο μέλλον το όνομα του σε συνδυασμό με την ισλαμική βεβήλωση του παμμεγίστου ναού της Ορθοδοξίας και την ταπείνωση του υψηλού αξιώματος του ως Πατριάρχη.
Είναι τραγική η σκληρότητα της ιστορίας απέναντι στους μικρούς ηγέτες που κατέχουν υψηλές θέσεις. Ιδιαίτερα απέναντι σε εκείνους που δεν αντιστάθηκαν όσο έπρεπε, που δεν έκαναν σχεδόν τίποτα για να ανατρέψουν τις εξελίξεις, ακόμα και αν τελικά «οι Μήδοι θα διαβούν». Κανείς δεν πρόκειται να θυμάται την ευαισθησία του για το περιβάλλον, ούτε τις άοκνες προσπάθειες για την ένωση των εκκλησιών με τον αγαπητό «αδελφό» του Πάπα, που «συμπονάει» εκ του ασφαλούς στην Ρώμη.
Η ιστορία θα καταγράψει την χλιαρότητα, την απροθυμία για αντίσταση, τον φόβο και την υποταγή. Ας μη γελιόμαστε. Ο Βαρθολομαίος είναι ένας όμηρος που θέλει να ζήσει. Ποιος θα τον κατηγορήσει για αυτό; Το φάσμα του Γρηγορίου του Ε ΄πλανιέται στους διαδρόμους του «σβησμένου» Φαναρίου. Αλλά αυτό ακριβώς είναι και η πρόκληση που του έθεσε κατέναντι η ιστορία. Όπως όμως εκείνος την προσπέρασε, «απερχόμενος το πικρό ποτήριο τούτο», έτσι θα τον προσπεράσει και εκείνη.