 |
| mkoyuncu44 / pixabay |
(8 Αυγούστου 1974)
«Μια συμφωνία με την δύναμη των όπλων είναι απλώς ένα κομμάτι χαρτί. Τώρα η νήσος είναι αιχμάλωτος των τουρκικών στρατευμάτων. Προσέξτε όμως, μήπως τα τουρκικά στρατεύματα μεταβληθούν σε αιχμαλώτους της νήσου».
Η φράση ανήκει στον Τζέιμς Κάλλαχαν ο οποίος με την ιδιότητα του υπουργού Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας εκπροσώπησε τη χώρα του στις διαπραγματεύσεις που άρχισαν στις 8 Αυγούστου 1974 στη Γενεύη και κράτησαν μέχρι τις 14 του μηνός, οπότε η Τουρκία εξαπέλυσε τον δεύτερο «Αττίλα» εναντίον της (ανυπεράσπιστης από την Ελλάδα) Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Κάλλαχαν απήυθυνε την «προειδοποίησή» του προς τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Γκιουνές και προς τον Ντενκτάς, ο οποίος εκπροσώπησε τους τουρκοκύπριους στη Γενεύη.
Την Ελλάδα εκπροσώπησε ο Γεώργιος Μαύρος, υπουργός Εξωτερικών της υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή κυβέρνησης «εθνικής ενότητας» και την Κυπριακή Δημοκρατία ο Γλαύκος Κληρίδης, Προεδρεύων της Δημοκρατίας ως Πρόεδρος της Βουλής μετά το προδοτικό πραξικόπημα που ανέτρεψε τον Μακάριο.
Η πρώτη φάση της Διάσκεψης ξεκίνησε στις 25 Ιουλίου 1974 και αρχικά μετείχαν οι υπουργοί Εωτερικών των τριών «Εγγυητριών Δυνάμεων» των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, δηλαδή της Ελλάδας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Τουρκίας.
Είχε προηγηθεί από τις 20 Ιουλίου η απόβαση των τούρκων στο Πέντε Μίλι και η κατάληψη της Κερύνειας.
Στις 30 Ιουλίου συμφωνήθηκε η οριστική κατάπαυση του πυρός και η μη επέκταση των ζωνών που κατείχαν οι ελληνικές-ελληνοκυπριακές και οι τουρκικές δυνάμεις, η δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ και η επανέναρξη των συνομιλιών με την συμμετοχή εκπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας και των τουρκοκυπρίων στις 8 Αυγούστου.
Αυτά στο «διπλωματικό» πεδίο, γιατί στο πεδίο της πραγματικότητας, ο τουρκικός στρατός συνέχισε την προέλασή του καταλαμβάνοντας μεγάλο μέρος του εδάφους της Κύπρου.
Την ίδια ώρα στην Αθήνα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής «συσκεπτόταν» σύμφωνα με την δική του εκδοχή με την τότε στρατιωτική «ηγεσία» για να εξεταστεί η δυνατότητα άμεσης πολεμικής εμπλοκής της Ελλάδας σε περίπτωση που οι τούρκοι θα έκαναν αυτό που ήδη έκαναν!
Και πάντα σύμφωνα με την ίδια εκδοχή, η τότε στρατιωτική «ηγεσία» δήλωσε πλήρη επιχειρησιακή αδυναμία υποστήριξης της Κύπρου.
Ποια «ηγεσία»;
Η ίδια που στις 24 Ιουλίου είχε παραδώσει την διακυβέρνηση στον Καραμανλή, δηλαδή τα πρωτοπαλίκαρα του Ιωαννίδη: Μπονάνος (Αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων), Γαλατσάνος (Αρχηγός Στρατού), Αραπάκης (Αρχηγός Ναυτικού) και Παπανικολάου (Αρχηγός Αεροπορίας).
Με αυτούς «συσκεπτόταν» ο Καραμανλής.
Αξίζει για την Ιστορία να θυμηθούμε την περιγραφή που έκανε στο ΡΙΚ ο Σαμψών για τον Μπονάνο. Τηλεφώνησε το πρωί της εισβολής από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς ο τότε Α/ΓΕΕΦ Γεωργίτσης ζητώντας αεροπορική κάλυψη και επειδή ο Μπονάνος «δεν πειθόταν» του έδωσε στο τηλέφωνο τον Σαμψών,ο οποίος έβγαλε το ακουστικό από το παράθυρο για να ακούσει ο «στρατηγός» τον ήχο των βομβαρδισμών.
Και ο Μπονάνος, σε έξαλλη κατάσταση, απάντησε στον Σαμψών ότι έχει βάλει τα δικά μας πυροβόλα να βάλλουν για να «εμπλέξει την Ελλάδα σε πόλεμο με την Τουρκία»!
Αξιόπιστος ο Σαμψών; Όσο και όλοι οι λοιποί πρωταγωνιστές.
Δεν έγινε ποτέ στην Ελλάδα η δίκη των υπευθύνων για την προδοσία της Κύπρου- άλλωστε πως θα μπορούσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να δικάσει αυτούς που τον έκαναν πρωθυπουργό στις 24 Ιουλίου 1974…
Επανερχόμαστε στη Γενεύη. Με την Ελλάδα να μην εμπλέκεται στρατιωτικά, οι τούρκοι δια του Γκιουνές, κατέθεσαν την πρότασή τους για την «λύση» του Κυπριακού: Συνομοσπονδία δύο κρατιδίων με το τουρκοκυπριακό να καταλαμβάνει το 34% του κυπριακού εδάφους, με τη μορφή καντονίων χωρίς γεωγραφική συνέχεια!
Η «πρόταση» δόθηκε υπό την μορφή τελεσιγράφου που έπρεπε να απαντηθεί εντός 36 ωρών.
Απορρίφθηκε από τον Κάλλαχαν με τη φράση που αναφέρθηκε ήδη και από τον ευπατρίδη Γεώργιο Μαύρο με τη δήλωση ότι «η Ελλάς προτιμά τον πόλεμο από την ατίμωση».
Αλλά ο Καραμανλής άλλα είχε επιλέξει…
Στις 14 Αυγούστου, οι τούρκοι εξαπέλυσαν τον «Αττίλα 2» καταλαμβάνοντας τον Πενταδάκτυλο,την Αμμόχωστο, την Μόρφου και έφτασαν ένα βήμα πριν από την πλήρη κατάληψη της Λευκωσίας.
Εκεί τους σταμάτησαν η ΕΛΔΥΚ και η Εθνική Φρουρά.
Αυτοί που στάθηκαν όρθιοι «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι»- Στρατηγέ Δημήτρη Αλευρομάγειρε, τα σέβη μου.
Η Γενεύη εκείνου του Αυγούστου είναι ένα από τα πολλά κεφάλαια της Ιστορίας μας που μας διδάσκουν ότι ο διαχρονικός εχθρός μας δεν είναι μια απειλή που μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη λογική της «διαπραγμάτευσης».
Για την Τουρκία, ασχέτως του ποιος την κυβερνά, το Διεθνές Δίκαιο ήταν, είναι και θα είναι «ένα κομμάτι χαρτί».