Για εκατοντάδες χρόνια, τα κράτη είχαν (εθιμικά) δικαιώματα στα τρία ναυτικά μίλια από τις ακτές τους. Η υπόλοιπη θάλασσα θεωρούνταν διεθνής κι ο καθένας έκανε ό,τι του επέτρεπε η δύναμή του. Φυσικά, τα ισχυρά κράτη προσπαθούσαν πάντα να την οικειοποιηθούν με αποτέλεσμα μακρύ κατάλογο συγκρούσεων στρατιωτικών ή διπλωματικών για την αλιεία, το εμπόριο, τη ναυσιπλοΐα κ.λπ.
Θάνος Τζήμερος
Μέχρι που ο Τρούμαν, τον Σεπτέμβριο του 1945, με τον αέρα του νικητή του Β' ΠΠ (και την πίεση των πετρελαϊκών εταιρειών) αποφάσισε πως οι ΗΠΑ θα εκμεταλλεύονται και τη θάλασσα, σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από τις ακτές τους, λανσάροντας για πρώτη φορά στη διεθνή ορολογία την έννοια της υφαλοκρηπίδας. Γιατί το έκανε αυτό; Γιατί μπορούσε. Τις ΗΠΑ μιμήθηκαν και άλλα κράτη και άρχισε το αλληλοπλάκωμα. Από τότε, ολόκληρη η ιστορία του περιώνυμου Δίκαιου της Θάλασσας είναι μια ακόμα εκδοχή του προαιώνιου δίκαιου του ισχυροτέρου με νομική σάλτσα.
Βεβαίως, επειδή τα θέματα που σχετίζονται με τη θάλασσα είναι πολλά και πολύπλοκα, η σχετική νομική συζήτηση έχει βοηθήσει στην ανάλυση και κωδικοποίηση πλήθους περιπτώσεων και υποπεριπτώσεων. Η βασική ιδέα όμως παραμένει ίδια: Σε παίρνει; Το κάνεις. Δεν σε παίρνει; Κάνεις το κορόιδο.
Οι αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων άλλοτε είναι γλυκειές, άλλοτε γλυκόξινες και άλλοτε εντελώς ξινές ανάλογα με το πόσα "κανόνια" έχει το ενδιαφερόμενο κράτος. Άλλωστε και τα τρία μίλια ορίσθηκαν επειδή τόσο ήταν το μέγιστο βεληνεκές των παράκτιων πυροβόλων του 19ου αιώνα. Έτσι η Τουρκία, που δεν υπέγραψε και δεν αναγνωρίζει καμμιά συμφωνία για το δίκαιο της θάλασσας:
- ή θα επιβάλει με το "έτσι θέλω" τις θέσεις της
- ή θα μας σύρει σε θερμό επεισόδιο με απρόβλεπτη κατάληξη
- ή θα μας αναγκάσει να προσφύγουμε στη Χάγη, στην οποία έχουμε ήδη μια χοντρή ήττα για το ίδιο θέμα, με τη βεβαιότητα πως η απόφαση της Χάγης (αφού προηγουμένως αποδείξουμε ότι έχουμε κάνει προσπάθειες με την Τουρκία για να τα βρούμε, δηλαδή ζήσε Μάη...) θα είναι κυρίως πολιτική, άρα θα χάσουμε ένα 30%, και λίγα λέω, των αξιώσεών μας.
Λουζ-λουζ που λένε στο χωριό μου, που καμμιά ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει να λουστεί. Όμως, όπως διδάσκει η ιστορία, αν δεν επιλέξεις το μη χείρον, συνήθως σου μένει εκ των συνθηκών το χείριστον.