Σε αντίθεση με τις προσπάθειες στη Συρία, η οποία ξεκίνησε με έμφαση στη διαμεσολάβηση που αργότερα στράφηκε στην στρατιωτική αντιπαράθεση, στην ανατολική Μεσόγειο ο Ερντογάν εμφανίζεται από την αρχή να επιλέγει συγκρουσιακές τακτικές για την υποστήριξη του στρατηγικού του στόχου. Αυτός ο στόχος δεν είναι τίποτα λιγότερο από την τουρκική κυριαρχία του μισού της ανατολικής Μεσογείου, απαραίτητη προϋπόθεση για να πραγματοποιήσει τον πρωταρχικό στόχο του να καθιερώσει την Τουρκία ως κυρίαρχη δύναμη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Όπως και σε άλλα πεδία, ο Ερντογάν πηδά προς τα πίσω πάνω από τη στάση εθνικής ασφάλειας του Ατατούρκ επικεντρωμένη στην υπεράσπιση της πατρίδας στην πιο ευρεία στάση των Οθωμανών που επικεντρώθηκε στην επέκταση και κυριαρχία διαφόρων μη τουρκικών λαών, τουλάχιστον μέχρι ο εθνικισμός από μέσα και οι αντίπαλοι από το πουθενά να διαλύσουν την εξουσία τους.
Η Τουρκία υπό τον Πρόεδρο Ερντογάν χρησιμοποιεί πληρεξούσιους (proxies) για να επεκτείνει την εξουσία και την επιρροή της, ακόμη μια αυτοκρατορική τακτική – η χρήση πληρεξουσίων, κρατών πελατών και υποδεέστερων συμμαχικών δυνάμεων που ήταν και παραμένει συνήθης πρακτική για τα αυτοκρατορικά καθεστώτα. Στη Λιβύη, η Τουρκία έχει στείλει Σύριους μισθοφόρους μαζί με το δικό της προσωπικό. Στη Συρία, η Τουρκία έχει στρατολογήσει ντόπιους καθώς επίσης αποδέχτηκε την υπηρεσία ξένων μαχητών. Πόσο υποδεέστερη σύμμαχος χώρα είναι το Κατάρ με τη συμβολή του προσωπικού στις τουρκικές υπερπόντιες επιχειρήσεις παραμένει να το δούμε.
Η χρήση πληρεξουσίων στη δημοκρατική εποχή είναι ακόμη πιο ευεργετική από ό,τι ήταν στις ημέρες της μοναρχίας – η απώλεια των δικών του στρατιωτών σε ξένες περιπέτειες μπορεί να αποδεικνυόταν δαπανηρή στην κάλπη. Και με τις σύγχρονες αεροπορικές μεταφορές, το προσωπικό των πληρεξουσίων μπορεί εύκολα να αναπτυχθεί εκεί όπου η ανάγκη είναι μεγαλύτερη, από την παραμεθόρια περιοχή της Συρίας στη Λιβύη, για παράδειγμα.
Η χρήση πληρεξουσίων για τη μείωση του κινδύνου για το εγχώριο προσωπικό ή για την άρνηση της άμεσης συμμετοχής του στον τυχοδιωκτισμό δεν μεταφράζεται εύκολα από το έδαφος στην ανοικτή θάλασσα. Οι συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις δεν είναι τόσο συμβατές όσο οι χερσαίες πολιτοφυλακές, που στελεχώνονται και συντηρούνται από τις δικές τους αλυσίδες εφοδιασμού. Έχουν μια ελευθερία δράσης ή αποφασιστικής αδράνειας, που οι χερσαίοι πληρεξούσιοι δυσκολεύονται να ασκήσουν. Αυτό εξηγεί, εν μέρει, γιατί η Οθωμανική κυριαρχία της Ανατολικής Μεσογείου ήταν πάντα αδύναμη, εξαρτώμενη όπως ήταν από ναυτικούς από υποκείμενα έθνη όπως η Ελλάδα και η Αίγυπτος.
Έτσι, αν ο Ερντογάν προσπαθήσει να κυριαρχήσει στην ανατολική Μεσόγειο μέσω τακτικών αντιπαράθεσης, συνεχίζοντας να αντιστέκεται στις προσπάθειες διαμεσολάβησης που αναλαμβάνει η ΕΕ και άλλοι, θα στείλει στρατιωτικές μονάδες και προσωπικό της Τουρκίας στην αρένα. Περαιτέρω, δεν θα είναι σε θέση να υποστηρίξει εύλογα ότι τυχόν αδιακρισίες που διαπράχθηκαν έγιναν από δυνάμεις που δεν ήταν υπό τουρκική διοίκηση. Οι συγκρουσιακές τακτικές στην ανοικτή θάλασσα φέρουν μεγάλο κίνδυνο.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν μπορεί πολύ καλά να το διακινδυνεύσει, γιατί ο μόνος βιώσιμος μεσολαβητής μεταξύ της Τουρκίας του Ερντογάν και των εθνών της Ανατολικής Μεσογείου είναι οι ΗΠΑ. Ωστόσο ο Ερντογάν δεν έχει δείξει ενδιαφέρον να έχει τις Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμεύσουν ως έντιμος μεσίτης, μόνο ως υποστηρικτής. Τα πρόσφατα σχόλια του Pompeo δείχνουν μια αυξανόμενη, αν και λεπτή, μετατόπιση των απόψεων των ΗΠΑ προς την Τουρκία ως αξιόπιστο και φιλικό συνεργάτη. Η συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας να ακολουθήσει μια θετική σχέση με το Ισραήλ, καθώς και με τους Άραβες γείτονές της, και το Κοσσυφοπέδιο με τη μουσουλμανική πλειοψηφία, δεν έχει περάσει απαρατήρητα.
Η ΕΕ δεν μπορεί να είναι μεσολαβητής, καθώς τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα είναι μέλη της ΕΕ, καθιστώντας την έναν προκατειλημμένο συνομιλητή που ο Πρόεδρος Ερντογάν δεν θα δεχόταν να μεσολαβήσει (να διαπραγματευτεί, ίσως, αλλά να μην μεσολαβήσει).
Η Ρωσία έχει τα δικά της συμφέροντα και παρόλο που ο Λαβρόφ μπορεί να προσφέρει να παίξει το ρόλο του έντιμου μεσίτη, παίζει με το ένα χέρι σε αυτό το παιχνίδι καρτών υψηλού πονταρίσματος στην ανατολική Μεσόγειο. Για ένα διάστημα η Τουρκία θα μπορούσε να επικαλεστεί ρωσική υποστήριξη, αλλά μόνο μέχρι ο Λαβρόφ και ο Πούτιν να συνειδητοποιήσουν ότι τα ρωσικά συμφέροντα εκεί δεν συμφωνούν με την Τουρκία. Ίσως αυτό θα πάρει κάποιο χρόνο, αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο Ερντογάν θα ήταν τόσο ανόητος να πιστεύει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να είναι ένας ψύχραιμος έντιμος διαμεσολαβητής μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ (Ελλάδα, Κύπρος) καθώς διατηρεί τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή. Το μάθημα της Συρίας είναι απλό-η Ρωσία επιδιώκει πάντα τα δικά της συμφέροντα.
Ίσως η Κίνα, μια μεγάλη δύναμη μακριά από την περιοχή, θα μπορούσε να παρέμβει για να μεσολαβήσει, αλλά οι μηχανορραφίες της στο Χονγκ Κονγκ και σχετικά με τον Covid-19 αποκάλυψαν την έλλειψη ικανότητας της Κίνας στη διαμεσολάβηση και τις ανοικτές διαπραγματεύσεις.
Θα πρέπει να είναι μια μεγάλη δύναμη, γιατί ο Ερντογάν είναι απίθανο να έχει μεγάλο σεβασμό για τους δευτερεύοντες παίκτες στο γεωπολιτικό παιχνίδι, αλλά ο κατάλογος είναι σύντομος και ο καθένας φαίνεται να στερείται της απαιτούμενης αμερόληπτης στάσης όσον αφορά τις διαμάχες της Ανατολικής Μεσογείου. Τα Ηνωμένα Έθνη θα μπορούσαν να επιταχύνουν και να εκπληρώσουν το ρόλο τους για να αποτρέψουν τις συγκρούσεις και να επιλύσουν τις διαφορές, αλλά ο Ερντογάν θα αναζητούσε ή θα δεχόταν κάτι τέτοιο;
Φαίνεται ότι ο Ερντογάν θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί επικίνδυνες συγκρουσιακές τακτικές για να αναγκάσει την ΕΕ (Ελλάδα και Κύπρο) να ενδώσουν στα αιτήματά του, αν όχι εν όλω, τουλάχιστον εν μέρει. Αυτό θα θέσει τις βάσεις για μεταγενέστερες προσπάθειες να ωθήσει την ΕΕ και άλλους στην άκρη σιγά-σιγά, ώστε να μπορέσει να πραγματώσει με την πάροδο του χρόνου τον στόχο του να κυριαρχήσει στα γαλάζια νερά της Ανατολικής Μεσογείου.
Μένει να δούμε αν εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας και των λοιπών προβλημάτων, ο Λευκός Οίκος θα υπενθυμίσει Ερντογάν ότι η Τουρκία είναι μία υποδεέστερη σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και αναμένεται να συνεργαστεί με τους άλλους συμμάχους ή να είναι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες από τη Συμμαχία.