Σημαντικό για την ανάλυσή μας είναι ότι η κυβέρνηση αυτή δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα της Πολιτικής Συμφωνίας (προσωρινό σύνταγμα στην ουσία) που υπογράφηκε στην Shkirat του Μαρόκου, βάσει της οποίας αναγνωρίσθηκε και από τον ΟΗΕ και την διεθνή κοινότητα, στις 17 Δεκεμβρίου 2015.
Όμως ας μην ελπίζουμε ότι μαζί με την παράιτηση Σάρατζ, θα ακυρωθεί ταυτόχρονα και το Τουρκολυβικό μνημόνιο.
Έχει πολύ δρόμο ακόμη, όπως ακριβώς είχα επισημάνει από την πρώτη στιγμή. Η θέση μας ήταν (και εξακολουθεί να είναι) ελλιπής, όταν δεν προβήκαμε σε πρακτικές συγκεκριμένες κινήσεις αμφισβήτησης του μνημονίου αυτού:
1. Αύξηση των χωρικών υδάτων μέχρι Νότια Κρήτης στα 12 νμλ.
2. Αμφισβήτηση της νομιμότητας του προέδρου Σάρατζ, γιατί παραβίαζε την συμφωνία που υπέγραψε στην Shkirat του Μαρόκου για τους εξής λόγους:
Για να τεθούν σε ισχύ τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που προκύπτουν εξ αυτών στα κράτη που συμμετέχουν σε μία διεθνή συνθήκη, είναι απαραίτητο να πληρωθούν ορισμένες προϋποθέσεις. Αυτές αφορούν:
• την δυνατότητα των υποκειμένων να συνάψουν διεθνή συνθήκη (την εγχώρια δηλαδή δικαιοπρακτική ικανότητα),
• την ελεύθερη βούληση τους να δεσμευθούν από αυτήν ( το εσωτερικό δίκαιο των ελαττωμάτων της βούλησης)
• και το έγκυρο του περιεχομένου της σύμβασης και του σκοπού που επιδιώκει (σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο).
3. Και οι τρεις ως άνω προϋποθέσεις πάσχουν στην περίπτωση του Τουρκολυβικού μνημονίου:
• Υπέγραψε μία διεθνή συμφωνία χωρίς να την εγκρίνει το Λιβυκό Κοινοβούλιο, το μόνο εκλεγμένο από τον Λιβυκό λαό πολιτικό όργανο με ψηφοφορία, ενώ του το απαγορεύει ρητά το προσωρινό σύνταγμα που υπογράφηκε με την εποπτεία του ΟΗΕ στην Shkirat του Μαρόκου, (από το οποίο και αντλεί την διεθνή και εσωτερική νομιμοποίηση του και το οποίο παραβίασε).
• Κάλεσε επίσημα ξένες στρατιωτικές δυνάμεις να παρέμβουν στο εσωτερικό της Λιβύης, πράξη που του την απαγορεύει ρητά το προσωρινό αυτό σύνταγμα.
• Υπέγραψε μία παράνομη συμφωνία αφενός (διότι δεν είναι ούτε αντικείμενες ούτε παρακείμενες οι ακτές Τουρκίας και Λιβύης) και αφετέρου υπό καθεστώς εκβιασμού από την Τουρκία, προκειμένου να του στείλει στρατιωτική βοήθεια, πράξη που συνιστά λόγο ακυρώσεως του μνημονίου σύμφωνα με το Δίκαιο των Διεθνών Συνθηκών της Βιέννης και σύμφωνα με πολλές αποφάσεις Διεθνών Δικαστηρίων.
4. Απέλαση του Λίβυου πρέσβη γιατί η κυβέρνησή του απώλεσε την εμπιστοσύνη της Ελληνικής κυβέρνησης, επειδή ενεργεί παράνομα στις διεθνείς σχέσεις της αλλά και στο εσωτερικό της χώρας (για τους παραπάνω λόγους) και όχι για τον λόγο που τον απελάσαμε, επειδή δεν μας έδινε το κείμενο της συμφωνίας.
5. Ταυτόχρονα με την αμφισβήτηση της νομιμότητας του Σάρατζ, θα έπρεπε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας με τον πρόεδρο του νόμιμα εκλεγμένου κοινοβουλίου της Λιβύης, του μοναδικού εκλεγμένου από το Λιβυκό λαό πολιτικού οργάνου, το οποίο σύμφωνα με το σύνταγμα της Shkirat είναι η οντότητα που ελέγχει την νομιμότητα της κυβέρνησης Σάράτζ και τον τρόπο ενάσκησης των εξουσιών της. Και το σώμα αυτό αρνήθηκε εγγράφως στον ΟΗΕ την νομιμότητα του μνημονίου.
Αντ' αυτών των άμεσων ενεργειών:
1. Καθυστερήσαμε να αντιδράσουμε εμπράκτως, προσφεύγοντας σε ρητορικές κορώνες και σε ευχολόγια, περί παρανομίας, περί ακυρότητας και μάλιστα μερικές ημέρες πριν δήλωσε ο πρωθυπουργός σε άρθρο του σε μεγάλες διεθνείς εφημερίδες : «η συμφωνία κηρύχθηκε άκυρη από το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας και των νομικών εμπειρογνωμόνων και θεωρήθηκε ότι παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας».
2. Για να κηρυχθεί άκυρη μία συμφωνία θα πρέπει να υπάρξει απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου ή απόφαση του ΣΑ/ΟΗΕ και τέτοια δεν υπήρξε. Η διεθνής κοινότητα μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις κράτησε αποστάσεις από το να τοποθετηθεί με σαφήνεια, και το μνημόνιο όπως φαίνεται θα καταχωρηθεί στην επόμενη σύνοδο του ΟΗΕ ως κείμενο της ΓΣ (σημειωτέον προεδρεύει Τούρκος, για τον οποίο μάλιστα συμφωνήσαμε).
3. Δεν προσβάλαμε ποτέ με επιχειρήματα ουσιαστικά και πράξεις το μνημόνιο αυτό, ει μη μόνο όταν υπογράψαμε την καθ' όλα νόμιμη συμφωνία οριοθέτησης με την Αίγυπτο, για την ακύρωση του Τουρκολυβικού μνημονίου.
4. Όμως η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η συμφωνία μας αυτή με την Αίγυπτο είναι παράνομη, διότι αφενός η Τουρκία δεν αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ για τα Ελληνικά νησιά και αφετέρου ισχυρίζεται ότι δεν παράγει δικαιώματα και υποχρεώσεις γι αυτήν (όπως λέμε κι εμείς για το Τουρκολυβικό μνημόνιο).
5. Εάν δούμε την υπόθεση διαιτησίας Τinoco, (Tinoco Claims Arbitration - Μεγάλη Βρετανία κατά Κόστα Ρίκα) αλλά και την Συνθήκη της Βιέννης, θα δούμε ότι θα ενίσχυε τα επιχειρήματά μας (για να θεωρηθεί παράνομο το μνημόνιο ως διεθνής συμφωνίας μεταξύ δύο χώρων), εάν είχαμε αμφισβητήσει άμεσα την νομιμότητα της κυβέρνησης Σάρατζ , για όλους τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω.
Συνεπώς:
Ακόμη και αν τελικά παραιτηθεί ο Σάρατζ (και δεν μπορέσει να κάνει κάτι η Τουρκία για να το αποτρέψει), ακόμη και τότε, η Τουρκία θα ισχυρίζεται ότι το μνημόνιο είναι νόμιμο, ότι υπογράφηκε από την νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης, διεθνώς αναγνωρισμένη (και από εμάς) και ότι παράγει δικαιώματα στην Τουρκία και ότι δεσμεύει κάθε επόμενη κυβέρνηση της Λιβύης.
Και φυσικά θα στηριχθεί όχι μόνο στο ίδιο το κέιμενο του μνημονίου όπου υπάρχει πρόβλεψη γι' αυτό, καθυστερώντας παρελκυστικά και παρερμηνεύοντας όπως την συμφέρει τις προβλέψεις των άρθρων 43, 44, 45 και 46 της Συνθήκης της Βιέννης.
Ακόμη δηλαδή και εάν η διάδοχη κατάσταση του Σάραζ είναι αυτή που επιθυμούμε, πάλι θα υπάρξουν καθυστερήσεις και μεγάλες δυσκολίες για να ακυρωθεί τελικά το παράνομο Τουρκολυβικό μνημόνιο.
Πόσο μάλλον εάν η Τουρκία επιχειρήσει να διεκδικήσει στο πεδίο εμπράκτως τα δικαιώματα που προκύπτουν από αυτό, αδιαφορώντας εάν η Λιβύη κάνει το ίδιο ή αρνηθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ισχύ του μνημονίου.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Πολλά από τα παραπάνω μπορούν να γίνουν ακόμη και τώρα!