Απόστολος Παπαδημητρίου
Μία από τις ερμηνείες της συμφοράς είναι εκείνη της τιμωρίας εκ της αλαζονείας μας να διεξάγουμε πόλεμο κατακτητικό υπό την επήρεια της «μεγάλης ιδέας», η οποία είχε καλλιεργηθεί από κύκλους εθνικιστικούς, όπως κατάντησαν να αποκαλούν τους πατριώτες οι πάσης φύσεως διεθνιστές, μαρξιστές, αρχικά, και οπαδοί της νέας τάξης στη συνέχεια. Όμως ο πόθος για την απελευθέρωση σκλάβων ομοεθνών δεν συνιστά μεγάλη ιδέα, αλλά χρέος. Ο τουρκοελληνικός πόλεμος της ντροπής του 1897 είχε ως συνέπεια να κατηγορηθούν οι πατριώτες, γιατί δήθεν τον προκάλεσαν με την οργάνωση και αποστολή στη Μακεδονία ανταρτικών σωμάτων, προκειμένου να ανακουφίσουν τους δεινά δοκιμαζόμενους από τους Βουλγάρους κομιτατζήδες Έλληνες. Με καύχηση όμως προβάλλουμε το κίνημα στου Γουδή (1909) που συνετέλεσε στην ραγδαία άνοδο στην πολιτική σκηνή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η θυσία του Παύλου Μελά (1904) φαντάζει ελάσσονος σημασίας σε σχέση με το κίνημα και την άνοδο του αργότερα αποκληθέντος εθνάρχου. Ήταν επιλογή των πρωτεργατών του κινήματος ή των Άγγλων, οι οποίοι διαφέντευαν το προτεκτοράτο Ελλάς; Ήταν η συμμαχία των κρατών της Βαλκανικής κίνηση λογικής των ηγετών τους, μέχρι τότε αλληλοϋποβλεπομένων για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ισχυρών ή μήπως ήταν κίνηση κατ’ εντολή, όταν αυτοί έλαβαν την απόφαση να διαλύσουν την οθωμανική αυτοκρατορία, προκειμένου να καρπωθούν τα τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου της Μέσης Ανατολής;
Βέβαια οι ισχυροί δεν είχαν ενιαίο μέτωπο. Οι Γερμανοί είχαν αποδοθεί σε αγώνα δρόμου, προκειμένου να προλάβουν τους αντιπάλους τους Αγγλογάλλους. Φαινόταν να προηγούνται, μετά την επικράτηση του κινήματος των Νεοτούρκων. Εμπόδια στην πορεία τους ήσαν οι Σέρβοι και οι Έλληνες. Οι πρώτοι πλήρωσαν και πληρώνουν ακόμη ακριβά την αντίστασή τους στον παγγερμανισμό. Για τους δεύτερους υπέδειξαν στους δυτικοσπουδασμένους Νεότουρκους τη γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών! Και αυτοί την έθεσαν σε εφαρμογή ευθύς αμέσως. Οι Βαλκανικοί πόλεμοι και η απώθηση των Τούρκων στην εσχατιά της Ευρώπης δεν ήταν μόνο νίκη των λαών της Βαλκανικής, αλλά και των Αγγλογάλλων. Τότε συνέβη η δολοφονία του υποταγμένου στην αγγλική πολιτική βασιλιά της Ελλάδος Γεωργίου Α΄. Ποιοι θα ωφελούνταν από τις εξελίξεις; Είναι οφθαλμοφανές. Συνήθως περιοριζόμαστε να σχολιάζουμε την αντιπαράθεση των τότε πρωθυπουργού Βενιζέλου και διαδόχου και αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου για την πορεία του ελληνικού στρατού. Σπάνια εμβαθύνουμε στο ότι αυτοί ήταν εκφραστές ξένων συμφερόντων και αυτά τους έφεραν σύντομα σε οξεία αντιπαράθεση.
Ήταν δυνατόν να μείνει η χώρα μας εκτός κυκλώνα κατά τον Α΄ μεγάλο πόλεμο; Αυτό επιδίωξε ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, καθώς οι Γερμανοί θεωρούσαν αυτό αρκετό. Η ωμή εισβολή πάντως των γαλλικών στρατευμάτων στο ελληνικό έδαφος και οι βιαιότητες αυτών σε βάρος του λαού μας αφήνουν παντελώς αδιάφορους. Η χώρα μας εισήλθε στον πόλεμο κάπως αργά για τους «συμμάχους» μας. Είχε προηγηθεί η παταγωδώς αποτυχημένη επιχείρηση αυτών στην Καλλίπολη, την οποία χρεώθηκε ο έκτοτε ανθέλληνας Τσόρτσιλ. Επί πλέον οι «σύμμαχοι» είχαν υποσχεθεί την Ιωνία στους Ιταλούς, οι οποίοι ήδη από το 1912 είχαν ονειρευθεί την ανασύσταση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας!
Με τη λήξη του πολέμου φάνηκε ότι είχε φθάσει η ώρα να πραγματοποιηθούν τα από αιώνες όνειρα της φυλής. Το πίστευε αυτό ο πάντα προδομένος λαός μας. Τι άραγε γνώριζαν οι πολιτικοί μας; Οπωσδήποτε περισσότερα. Τι όμως τους ενδιέφερε πρωτίστως; Ασφαλώς η εξουσία. ΟΙ «σύμμαχοι» αποφάσισαν την αποστολή ελληνικού στρατού στην περιφέρεια της Σμύρνης όχι ως ελευθερωτού, αλλά για την επίβλεψη του αφοπλισμού του ηττημένου οθωμανικού στρατού! Την αντίθεσή τους εξέφρασαν ευθέως οι Ιταλοί, οι οποίοι αμέσως τάχθηκαν υπέρ των Τούρκων μη παύοντας να κατηγορούν τον ελληνικό στρατό για βιαιότητες. Στο μεταξύ ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα με σκοπό να υπερασπιστεί τη χώρα του συνεχίζοντας τη γενοκτονία που δεν πρόλαβαν να ολοκληρώσουν οι Νεότουρκοι, αν και τους δόθηκε μοναδική ευκαιρία κατά τη διάρκεια του πολέμου! Σύντομα οι Γάλλοι, απόγονοι του Βιλλεαρδουΐνου πρώτου πορθητή της Κωνσταντινούπολης, άλλαξαν στάση απέναντι της χώρας μας. παραχώρησαν στον Κεμάλ την Κιλικία με άφθονο οπλισμό, παρά τις προηγηθείσες ατιμωτικές ήττες τους εκεί! Στάθμισαν τα υπέρ και τα κατά και αποφάσισαν την καταδίκη μας! Απόμειναν οι αιώνια ύπουλοι Άγγλοι «σύμμαχοί» μας. Με προφορική εντολή τους ο Βενιζέλος διέταξε την προέλαση του στρατού μας προς την περιφέρεια της Βιθυνίας. Εκδήλωση εμπιστοσύνης ή τυφλή υποταγή; Πάντως υπάρχουν πάμπολλες μαρτυρίες προδοτικής συμπεριφοράς Άγγλων σε βάρος Ρωμηών ανταρτών του Πόντου.
Σε ποια χώρα διεξήχθησαν εκλογές, ενώ ο στρατός ήταν ανεπτυγμένος σε μέτωπο μακριά από την πατρίδα; Οι πολιτικοί δεν είχαν την παραμικρή συναίσθηση του χρέους έναντι της δύσμοιρης πατρίδας, τον λαό της οποίας διαφέντευαν ταγμένοι στην υπηρεσία ξένων συμφερόντων. Έχει γραφεί ότι ο Βενιζέλος προκήρυξε τις εκλογές για να τις χάσει. Τραγικό, αν αληθεύει. Και οι αντίπαλοί του τυφλωμένοι από το κομματικό πάθος έταξαν την παύση του πολέμου και την επάνοδο στις εστίες τους των πολεμιστών! Αθλιότητα αίσχιστου είδους. Και οι νικητές των εκλογών, αντί να διαπραγματευθούν συνθήκη ειρήνης φιλοδόξησαν να κατακτήσουν την Άγκυρα. Βεβαίως και η επιχείρηση λάμβανε πλέον μορφή κατακτητική. Δεν ήταν από την αρχή, όπως διατείνονται οι κομμουνιστές, που συνέβαλαν με τη σπορά προπαγάνδας στη συμφορά, επειδή οι «σύντροφοί» τους της ΕΣΣΔ είχαν ταχθεί υπέρ του Κεμάλ, εκδικούμενοι τους Έλληνες για την αποστολή εκστρατευτικού σώματος στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του εκεί εμφυλίου πολέμου με διαταγή των «συμμάχων» μας. Τί έκαναν ακόμη οι τυφλωμένοι από το κομματικό πάθος φιλοβασιλικοί; Αντικατέστησαν τους επιτελείς του στρατού στο σύνολό τους! Όμως άφησαν στη θέση του τον σκοτεινό αρμοστή Σμύρνης.
Πού στηρίζονταν οι άφρονες, ώστε να αποφασίσουν τη συνέχιση του πολέμου; Η Γερμανία είχε χάσει τον πόλεμο και συνάμα τα πετρέλαια. Στους «συμμάχους» είχε δοθεί πρώτης τάξεως ευκαιρία, ώστε να αθετήσουν τις προς τη χώρα μας υποσχέσεις τους. Μήπως εξαπάτησαν κι αυτούς οι Άγγλοι, ώστε να επέλθει η ολοσχερής καταστροφή; Το μέτωπο «έσπασε» και ο στρατός μας διαλύθηκε πλην ελαχίστων μονάδων. Οι γηγενείς από χιλιετίες Έλληνες κινήθηκαν προς τα παράλια ελπίζοντας να σωθούν με πλοία που θα τους μετέφεραν σε ελληνικό έδαφος. Και ο ανεκδιήγητος αρμοστής Σμύρνης πρότεινε στην κυβέρνηση και εκείνη δέχθηκε να μη επιβιβαστεί σε ελληνικό πλοίο μη Έλλην υπήκοος! Και βρέθηκαν κάποιοι, μεταξύ των οποίων και Ιάπωνας πλοίαρχος να σώσουν κάποιους από τους συμφοριασμένους, που «συνωστίζονταν» στην προκυμαία της Σμύρνης τρέμοντας τους επελαύνοντες τσέτες.
Ακολούθησαν τα όσα ακολούθησαν. Αλλά ακόμη δεν βάλαμε μυαλό.
* πρόεδρος του Συλλόγου ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ