Για να καταλάβει κάποιος πόσο δύσκολο είναι να αποφασισθούν σκληρές οικονομικές κυρώσεις κατά της Τουρκίας θα πρέπει να λάβει υπ όψη τα παρακάτω:
υποναυάρχου ε.α.
προέδρου Κοινωνίας Αξιών
1. Οι κυρώσεις κατά προσώπων, περιοριστικές μετακινήσεων κλπ είναι πολύ ευκολότερο να εγκριθούν και να υιοθετηθούν από την ΕΕ. Μάλιστα υπάρχει τάση μεταξύ της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών αλλά και πολλών μελών, να γίνει εκμετάλλευση θεσμικών προβλέψεων, ώστε να μην χρειάζεται ομοφωνία γι αυτές αλλά ενισχυμένη πλειοψηφία στο Συμβούλιο.
2. Όπως π.χ. όταν το Συμβούλιο ψηφίζει για πρόταση που προέρχεται από την Επιτροπή ή τον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, να χρειάζεται ειδική πλειοψηφία για έγκριση (και όχι ομοφωνία), με την εκπλήρωση δύο προϋποθέσεων:
- η πρόταση πρέπει να υπερψηφιστεί από το 55% των κρατών μελών - στην πράξη αυτό σημαίνει 15 από τα 27 κράτη μέλη
- η πρόταση πρέπει να υποστηριχθεί από κράτη μέλη που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ
Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως «κανόνας της διπλής πλειοψηφίας».
3. Όταν το Συμβούλιο ψηφίζει για πρόταση που δεν προέρχεται από την Επιτροπή ή τον Ύπατο Εκπρόσωπο, η απόφαση εγκρίνεται εφόσον επιτευχθεί η λεγόμενη «ενισχυμένη ειδική πλειοψηφία», δηλαδή εφόσον:
- ψηφίσει υπέρ τουλάχιστον το 72% των μελών του Συμβουλίου
- τα μέλη αυτά αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ
4. Επίσης υπάρχει και η “Μειοψηφία αρνησικυρίας”: πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τέσσερα μέλη του Συμβουλίου που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 35% του πληθυσμού της ΕΕ.
5. Το Συμβούλιο αποφασίζει με ομοφωνία για μια σειρά ζητημάτων που θεωρούνται ευαίσθητα από τα κράτη μέλη, όπως είναι:
- η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας (εξαιρουμένων ορισμένων σαφώς καθορισμένων περιπτώσεων που προαναφέραμε όπου απαιτείται ειδική πλειοψηφία)
- τα οικονομικά ζητήματα της ΕΕ
6. Επιπλέον, το Συμβούλιο πρέπει να αποφασίσει με ομοφωνία προκειμένου να αποκλίνει από την πρόταση της Επιτροπής, όταν η Επιτροπή δεν μπορεί να συμφωνήσει με τις τροποποιήσεις που επέρχονται στην πρότασή της.
7. Οι οικονομικές κυρώσεις, διακοπές χρηματοδοτήσεων, εμπορικοί περιορισμού κλπ οι οποίες είναι και οι πλέον οδυνηρές, χρειάζονται χρονοβόρο κανονισμό του Συμβουλίου και σίγουρα ομοφωνία. Βάσει της απόφασης ΚΕΠΠΑ, ο Ύπατος Εκπρόσωπος και η Επιτροπή υποβάλλουν κοινή πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου.
Η κοινή πρόταση εξετάζεται από την Ομάδα του Συμβουλίου που είναι υπεύθυνη για τη γεωγραφική περιοχή, την Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας –ΕΠΑ, τους «Σύμβουλους Εξωτερικών Σχέσεων»-ομάδα RELEX, και στη συνέχεια διαβιβάζεται στην Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ) και στο Συμβούλιο για έγκριση. Το Συμβούλιο ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την έκδοση του κανονισμού του Συμβουλίου.
8. Η απόφαση της ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου και ο κανονισμός του Συμβουλίου εκδίδονται μαζί, ώστε οι δύο νομικές πράξεις να παραγάγουν τα αποτελέσματά τους ταυτόχρονα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στην περίπτωση οικονομικών μέτρων και της δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων.
9. Υπάρχουν όμως και τα μέτρα που θεσπίζονται μόνο στην απόφαση ΚΕΠΠΑ, όπως οι απαγορεύσεις εξαγωγών όπλων ή οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί.
10. Επίσης υπάρχουν και άλλοι ανασταλτικοί παράγοντες για τις κυρώσεις, όπως οι δεσμεύσεις που υπάρχουν από τις διεθνείς συμφωνίες εμπορίου GATT που έχει υπογράψει η ΕΕ και ακόμη γιατί υπάρχουν εμπορικές και οικονομικές συμφωνίες με την Τουρκία, που έχουν υπογράψει οι χώρες ξεχωριστά από την ΕΕ και δεσμεύονται με αυτές και λογοδοτούν εντός του κοινοβουλίου και της αντιπολίτευσης στην χώρα τους.
11. Συνεπώς πέραν των εύλογων καθυστερήσεων (λόγω των δύσκολων εγκρίσεων από τα κράτη μέλη, και των περορισμών που προαναφέραμε), σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο καθίσταται απαιτητή η ομοφωνία για την έγκριση από το Συμβούλιο των οδυνηρών κυρώσεων.
Η ΑΔΥΝΑΜΟΣ ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ ΠΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
12. Ο εκβιασμός που επιχειρήθηκε από την Κυπριακή πλευρά (και τον υποστήριξε και ο δικός μας Υπ Εξ), με την θέση "δεν συμφωνώ με τις κυρώσεις στην Λευκορωσία εάν δεν συμφωνηθούν και κυρώσεις για την Τουρκία", είναι τουλάχιστον αφελής.
Και θα εξηγήσω γιατί:
- Οι κυρώσεις για την Λευκορωσία είναι κατά προσώπων κυρίως, επειδή η EE καταδικάζει τις αυθαίρετες και αδικαιολόγητες συλλήψεις και κρατήσεις για πολιτικούς λόγους στη Λευκορωσία που γίνονται από την έναρξη της προεδρικής προεκλογικής εκστρατείας. Συγκεκριμένα οι κρατικές αρχές στη Λευκορωσία συνέλαβαν 633 άτομα σε διαδηλώσεις καθώς και πολιτικούς αντιπάλους της κυβέρνησης και συνεχίζουν να εκφοβίζουν ή να επιτρέπουν τον εκφοβισμό των πολιτών της με ολοένα και περισσότερο παράνομο τρόπο, να παραβιάζουν κατάφωρα τόσο τους εσωτερικούς τους νόμους όσο και τις διεθνείς υποχρεώσεις τους.
- Εάν θα έπρεπε να συνδέσουμε τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας με αυτές της Λευκορωσίας, θα έπρεπε να έχουμε θέσει εδώ και καιρό θέμα κυρώσεων για τις πολύ μεγαλύτερες παραβιάσεις που κάνει η Τουρκία σε σχέση με αυτές της Λευκορωσίας, όταν έχει φυλακίσει εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, έχει καθαιρέσει και φυλακίσει δεκάδες δικαστές, φυλακίζει πολιτικούς αντιπάλους, δημοσιογράφους, καλλιτέχνες και συγγραφείς και έχει καταδικαστεί για αυτά (καθώς και για απάνθρωπη συμπεριφορά και βασανιστήρια στις φυλακές) από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Και δεν το κάναμε τότε, αλλά γιατί δεν το κάνουμε τώρα; Και μάλιστα οι κυρώσεις αυτές θα πρέπει να προταθεί να είναι κατ’ αναλογία και κατά του ίδιου του Ερντογάν και των καθεστωτικών του .
- Όσον αφορά δε τις κυρώσεις για την επιθετική του συμπεριφορά προς Ελλάδα και Κύπρο και τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι ξεχωριστό θέμα το οποίο πρέπει να προβάλλεται αυτοτελώς και όχι ως αντίβαρο σε σχέση με τις κυρώσεις που αποφασίζονται για την Λευκορωσία.
ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΘΟΥΜΕ
- Όλα αυτά τα έχω αναλύσει εκτεταμένα με δημοσιεύσεις και συνεντεύξεις και απορώ γιατί εμφανιζόμαστε τόσο αισιόδοξοι για τις κυρώσεις και έχουμε στηρίξει όλες μας τις ελπίδες σε αυτές.
- Η εκτίμησή μου είναι ότι κινδυνεύουμε να αποπροσανατολισθούμε και να συρθούμε σε ένα διάλογο, για τον οποίο θα αποφασίσουν άλλοι και να μας πιέζουν να αποδεχθούμε την διαδικασία (είναι εξ’ ίσου κρίσιμη με την ατζέντα και πρέπει να συνεξετάζεται με αυτήν πριν γίνει αποδεκτή) αλλά και την ίδια την ατζέντα.
- Εκεί πρέπει να στρέψουμε όλη μας την προσοχή και προσπάθεια και κατ’ ουδένα τρόπο να δεχθούμε ως αντάλλαγμα για τις κυρώσεις, το να συρθούμε σε διάλογο με τους δυσμενείς όρους που προανέφερα.