Συχνά πυκνά εν μέσω της ελληνοτουρκικής έντασης ακούμε / διαβάζουμε αναφορές στη μάχη του Ματζικέρτ το 1071. Ωστόσο έχω την αίσθηση ότι κάνουμε ένα πολύ μεγάλο λάθος παραβλέποντας το πλέον σημαντικό δίδαγμα αυτής της μάχης.
Του Στρατή Μαζίδη
Ο ρωμαϊκός στρατός [διότι βυζαντινός ουδέποτε υπήρξε] δεν έχασε ποτέ στο Ματζικέρτ διότι πολύ απλά δεν έδωσε τη μάχη, την οποία κατά πάσα πιθανότητα θα κέρδιζε. Δεν έδωσε τη μάχη διότι η ελίτ της Κωνσταντινούπολης είχε αποφασίσει να υποσκάψει και να προδώσει τον αυτοκράτορα Ρωμανό Δ' Διογένη, ο οποίος αποσκοπούσε να ανασυστήσει την στρατιωτική δύναμη της αυτοκρατίας, η οποία μόλις μέσα σε λίγες δεκαετίες από το θάνατο του Βουλγαροκτόνου, είχε αρχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα.
Η τραγική στιγμή της προδοσίας την ώρα που ο στρατός βάδιζε προς τη μάχη από τις οπισθοφυλακές που διέδιδαν ψευδώς ότι ο αυτοκράτορας σκοτώθηκε και η εμπροσθοφυλακή οπισθοχωρούσε, υπήρξε πρωτοφανής. Το στράτευμα παρουσίασε διαλυτικά σημεία και ο Αρπ Ασλάν κυριολεκτικά... άρπαξε την ευκαιρία.
Η συνέχεια γνωστή που κατέληξε στην τύφλωση και εξορία του αυτοκράτορα παρά την αντίθετη συμφωνία κατά την επιστροφή του.
Το Ματζικέρτ δεν ήταν η μάχη που έκρινε οριστικά την τύχη της Ανατολίας. Ακολούθησαν κι άλλες μάχες, εξ ίσου σημαντικές όπως το Μυριοκέφαλο το 1176.
Μια νίκη στο Ματζικέρτ ίσως άλλαζε το ρου της ιστορίας, ίσως όχι. Η αυτοκρατορία χρειάστηκε πολλά ακόμη χρόνια για να πάψει να μοιάζει με τέτοια εδαφικά, και περίπου τέσσερις αιώνες για την απώλεια της βασιλεύουσας.
Το δίδαγμα ήταν οι παρασιτικές ελίτ και η προδοσία. Αυτό είναι το πιο σημαντικό. Αν λοιπόν εκτιμούμε ότι πιθανότατα οδεύουμε προς νέο Ματζικέρτ, τότε ας μη μας ανησυχεί ο νέος Αρπ Ασλάν αλλά οι ελίτ που κινούνται στο σκοτάδι. Αν υπάρχουν αυτοί οι εσωτερικοί παράγοντες που επιθυμούν μια ήττα του Ελληνισμού.
Ένα ακόμη ερώτημα είναι αν υπάρχει σήμερα ένας Ρωμανός Δ' Διογένης, ο οποίος εκτός από ικανός στρατιωτικός θα διαθέτει και την οξύνοια να τοποθετεί τα σωστά πρόσωπα στις κατάλληλες θέσεις κι όχι όσους τον εποφθαλμιούν.