Το δόγμα Μπρέζνεφ ξαναζεί στα Βαλκάνια του ΝΑΤΟ

REUTERS/Stevo Vasiljevic

Alexander PAVIC, Strategic Culture, 2-10-20

[Το κατωτέρω άρθρο του Σέρβου σχολιαστή, μολονότι δεν άπτεται άμεσα της τραγικής εθνικής μας επικαιρότητας, παρουσιάζει ωστόσο την έλξη και την γοητεία του ερεθίσματος πνευματικής αφύπνισης και εξόδου από το ιζηματώδες τέλμα της μοιρολατρικής εξοικείωσης και συνθηκολόγησης, στο οξυγονούχο πεδίο της υγιούς σκέψης και του ελπιδοφόρου προβληματισμού. Επικαιροποιείται άλλωστε από τις επισκέψεις Δένδια στην περιοχή…]

Μετάφραση / Εισαγωγή: Μιχαήλ Στυλιανού

Θυμάστε το Δόγμα Μπρέζνιεφ; Ηταν το όνομα που δόθηκε στην εξωτερική πολιτική που παρουσίασε ο σοβιετικός ηγέτης Leonid Brejnev το 1968, μετά την άνοιξη της Πράγας, με την οποία καμία κομμουνιστική χώρα δεν μπορούσε να εγκαταλείψει τον κομμουνισμό ή και τη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής ΄Ενωσης, αν δεν ήθελε να προκαλέσει ένοπλη επέμβαση από άλλες κομμουνιστικές χώρες; Υποτίθεται ότι το Δόγμα Μπρέζνιεφ είχε αποτεθεί στην τεφροδόχο της ιστορίας με την εξαφάνιση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Αλλά μπορεί και να μην είναι έτσι. Κοιτάξτε το Μαυροβούνιο.

Οι κοινοβουλευτικές εκλογές της 30ης Αυγούστου σε αυτή την παράκτια πρώην Γιουγκοσλαβική δημοκρατία, των περίπου 620.000 κατοίκων, έφεραν την εκλογική ήττα στο κόμμα του ισχυρού άνδρα του Μαυροβουνίου και νυν προέδρου Μίλο Τζουκάνοβιτς για πρώτη φορά εδώ και περίπου 30 χρόνια. Το γεγονός χαρακτηρίστηκε από ορισμένους ως η πολυαναμενόμενη πτώση του Τείχους του Βερολίνου στο Μαυροβούνιο, δοθέντος ότι το κυβερνόν Δημοκρατικό Κόμμα των Σοσιαλιστών (DPS) είχε μεταλλαγεί από την άλλοτε΄Ενωση Κομμουνιστών του Μαυροβουνίου στις αρχές της δεκαετίας του 1990, άσφαλίζοντας έτσι την μονιμότητά του στην εξουσία, ουσιαστικά από την κομμουνιστική κατάληψη της Γιουγκοσλαβίας το 1945.

Στις 23 Σεπτεμβρίου, οι τρεις αντιπολιτευόμενοι σχηματισμοί που κέρδισαν μια μικρή πλειοψηφία 41 εδρών στο κοινοβούλιο των 81 εδρών εξέλεξαν τον νέο πρόεδρο του Κοινοβουλίου και πρότειναν επίσημα τον αρχηγό της λίστας "Για το Μέλλον του Μαυροβουνίου", καθηγητή μηχανολογίας Ζντράβκο Κριβοκάπιτς, ως νέο πρωθυπουργό. Ο Τζουκάνοβιτς έχει 30 ημέρες για να του αναθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Θεωρητικά, μπορεί να την αναθέσει σε κάποιον άλλο, αλλά μόνο ο Κριβοκάπιτς έχει εξασφαλίσει την πλειοψηφία. Σε κάθε περίπτωση, μια νέα κυβέρνηση πρέπει είτε να επιψηφιστεί από το κοινοβούλιο εντός 90 ημερών είτε να προκηρύξει νέες εκλογές.

Ωστόσο, ενώ για τον απλό παρατηρητή η "Άνοιξη τουΜαυροβουνίου" φαίνεται να είναι σε πλήρη άνθηση, φαίνεται ότι τελικά κάποια πράγματα δεν είναι ανοικτά σε δημοκρατική ή οποιαδήποτε άλλη συζήτηση. Τέτοια αρχικά είναι η φιλοδυτική πορεία της χώρας, κυρίως η ένταξη της στο ΝΑΤΟ, η πορεία ενσωμάτωσης στην ΕΕ και η αναγνώριση της αποσχισθείσας επαρχίας Κοσσυφοπεδίου της Σερβίας. Γεγονός που μας λέει πολλά για το πού φτάσαμε περίπου τρεις δεκαετίες μετά τη διακηρυγμένη νίκη της Δύσης στον Ψυχρό Πόλεμο, τον ευαγγελισμό του "τέλους της ιστορίας" από τον Φουκουγιάμα και την τελική νίκη της "Φιλελεύθερης Δημοκρατίας".

Φυσικά, δεν υπάρχουν στρατεύματα του ΝΑΤΟ παρατεταγμένα στα σύνορα του Μαυροβουνίου, ούτε φανερές απειλές για ξένη ένοπλη επέμβαση – ακόμα. Που δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν απειλές. Στην πραγματικότητα, ο Τζουκάνοβιτς, πρόσφατος νικητής του βραβείου "Πρόσωπο της Χρονιάς στο Οργανωμένο Έγκλημα",έχει απειλήσει με βία δύο φορές σε διάστημα αρκετών ημερών, σε περίπτωση που η νέα κυβέρνηση αποφασίσει να απομακρυνθεί από το "σωστό" μονοπάτι.

Σε πρόσφατη συνέντευξη στο FACE TV του Σεράγεβο, αφού μίλησε με επιδοκιμασία για τις διαβεβαιώσεις της νέας πλειοψηφίας ότι η χώρα δεν θα ξεδρομήσει από την πορεία της προς τα Δυτικά, ο Τζουκάνοβιτς προειδοποίησε ωστόσο ότι είναι έτοιμος να υπερασπιστεί το Μαυροβούνιο "από το δάσος εάν είναι απαραίτητο", επικαλούμενες τη μακρά ιστορία ένοπλης αντίστασης της χώρας σε επιθέσεις κατά της "κρατικής υπόστασής" του. Απείλησε επίσης να "κατεδαφίσει" οποιαδήποτε πέτρα χρησιμοποιείται για την κατασκευή νέας εκκλησίας στην παλιά πρωτεύουσα Τσετίνιε – φράση που ήταν σαφώς ένα βέλος με στόχο τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία οδήγησε τη μαζική αντίσταση στον Οργουελιανό "Νόμο για τη Θρησκευτική Ελευθερία" του Τζουκάνοβιτς, ο οποίος αποδείχθηκε κινητήρια δύναμη πίσω από την εκλογική ήττα του κόμματός του.

Ο Τζουκάνοβιτς επανέλαβε την απειλή του και σε άλλη συνέντευξη αρκετές ημέρες αργότερα, με την συνήθη επίδειξη -προς τα δυτικά – της προσήλωσής του στην αρετή και εναντίον της ρωσικής και της σερβικής απειλής για την κρατική υπόσταση του Μαυροβουνίου, και χάριν όσων είναι μεγάλα και καλά στον κόσμο.

Αυτό που πρέπει να σημειωθεί εδώ δεν είναι μόνο η δυσοίωνη ρητορική του Τζουκάνοβιτς, αλλά η ομοιόμορφη σιωπή με την οποία έχει χαιρετιστεί από δυτικές πρεσβείες και πρωτεύουσες, κατά τα άλλα πάντοτε έτοιμες να ανιχνεύσουν και να κατακρίνουν τις εικονικές ρωσικές (και, σε τοπικό επίπεδο, σερβικές) απειλές σε ψύλλου πήδημα. Γεγονός που δείχνει ότι η νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα είναι υπό το άγρυπνο βλέμμα των Βρυξελλών, της Ουάσιγκτον, του Λονδίνου, του Παρισιού και του Βερολίνου, που εξακολουθούν να βασίζονται στον Τζουκάνοβιτς, με όλα τα κουσούρια το , ως βιώσιμης ασφαλιστικής πολιτικής σε περίπτωση που οι Μαυροβούνιοι αρχίσουν να παίρνουν κάποιες δικές τους ιδέες για το πώς να διοικούν τη χώρα τους και να παίρνουν τη δημοκρατική επιλογή πολύ σοβαρά.

Έτσι, ενώ ο Τζουκάνοβιτς έχει τη δυνατότητα να εκτοξεύει περιστασιακά απειλές βίας από το περιθώριο, έτοιμος να ορμήσει στο παραμικρό λάθος των αντιπάλων του, η νέα δημοκρατικά εκλεγμένη πλειοψηφία είναι υποχρεωμένη να προσφέρει ατελείωτες υποσχέσεις πίστης στην "αναλλοίωτη" φιλοδυτική πορεία της χώρας. Σημειώστε, για παράδειγμα, τον ανακριτικό τόνο μιας ερώτησης που τέθηκε στον Κριβοκάπιτς σε πρόσφατη συνέντευξη στην Deutsche Welle:

"Ο Τζουκάνοβιτς έχει αποστασιοποιηθεί από τον Μιλόσεβιτς, έχει κηρύξει την ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου, έχει στηρίξει τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, αναγνώρισε το Κοσσυφοπέδιο και εισήλθε στο ΝΑΤΟ. Πώς θα πείσετε τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον ότι δεν θα αλλάξετε την πορεία εξωτερικής πολιτικής που υποστηρίζεται από τη Δύση, η οποία δεν υποστηρίζεται από τους δικούς σας υποστηρικτές, ειδικά τα φιλοσερβικά και φιλορωσικά κόμματα σε συνασπισμό μαζί σας;"

Φυσικά, ο Κριβοκάπιτς διαβεβαίωσε τον Γερμανό ανακριτή του ότι ούτε ο ίδιος ούτε οι πολιτικοί του εταίροι είχαν πρόθεση να παρεκκλίνουν από τη γραμμή ή την πορεία Ουάσινγκτον/Βρυξελλών του κόμματος, επισημαίνοντας τη συμφωνία συνασπισμού τους ως απόδειξη. Εν συντομία, για να παραθέσω την περίφημη πολιτική ομιλία του Μπρέζνιεφ που εκφωνήθηκε στους Πολωνούς εργάτες το Νοέμβριο του 1968, ο Κριβοκάπιτς και συνεργάτες διαβεβαίωσαν τους Δυτικούς συντρόφους ότι "καμία από τις αποφάσεις τους δεν πρέπει να βλάψει ούτε τη σοσιαλιστική δημοκρατία στη χώρα τους ούτε τα θεμελιώδη συμφέροντα άλλων σοσιαλιστικών δημοκρατικών χωρών, και ολόκληρης της εργατικής τάξης του δημοκρατικού κινήματος, το οποίο εργάζεται για τη δημοκρατία του σοσιαλισμού".

Και, χωρίς να ρισκάρει, σε επόμενο άρθρο του που γράφτηκε για τους Washington Times, οΚριβοκάπιτς διαβεβαίωσε επιπλέον την Δυτικόμιντερν ότι η τριμερής συμφωνία της νέας πλειοψηφίας "εγγυήθηκε όχι μόνο τη διατήρηση της δέσμευσης του Μαυροβουνίου για ένταξη στο ΝΑΤΟ, «αλλά και για την εμβάθυνση της θέσης μας στη συμμαχία. Και δεσμευτήκαμε να επιταχύνουμε τις μεταρρυθμίσεις που μπορούν να εντάξουν τη χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.»

Προς υπεράσπισή του, η προσέγγιση αυτή είναι ουσιαστικά κατανοητή, καθώς ο Κριβοκάπιτς και οι συνεργάτες του γνωρίζουν καλά όλα τα εμπόδια που θα αντιμετωπίσουν απέναντι στις σημαντικότερες προκλήσεις τους, οι οποίες είναι εσωτερικής φύσης – αποδόμηση της διεφθαρμένης πολιτικής μηχανής του Τζουκάνοβιτς, άνοιγμα των μέσων ενημέρωσης για διαφορετικές πολιτικές απόψεις, τερματισμός των αντισερβικών διακρίσεων, ακύρωση ή τροποποίηση του προαναφερθέντος νόμου για τη Θρησκευτική Ελευθερία, μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και συμφωνία για το υψηλό χρέος και την αύξηση της ανεργίας της χώρας , που επιδεινώθηκε από την καταστροφή της τουριστικής περιόδου ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19.

Αλλά φυσικά, ακόμη και εσωτερικά, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι οι νεο-Μπρεζνεφικοί φύλακες των Δυτικών "θεμελιωδών συμφερόντων" θα παρακολουθούν στενά για κάθε είδους άνοιγμα σε ρωσική, σερβική ή κινεζική "κακή επιρροή," ακόμη και αν θα μπορούσε να είναι οικονομικά επωφελής για αυτή την φτωχή χώρα. Εκεί ο Κριβοκάπιτς μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα στο δρόμο, καθώς, παρά τις δεσμεύσεις εξωτερικής πολιτικής, έχει επίσης δηλώσει κατηγορηματικά ότι η Σερβία και το Μαυροβούνιο είναι "τα πλησιέστερα κράτη", ότι "η Ρωσική Ομοσπονδία είναι η αδελφική μας χώρα και μεγάλος, προαιώνιος φίλος μας" και ότι αυτός και οι πολιτικοί του σύμμαχοι είναι "υποχρεωμένοι να αποκαταστήσουν τις πολιτικές μας σχέσεις με τη Ρωσία, καθώς και τη Σερβία". Επίσης, δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει ότι ο Τζουκάνοβιτς είχε προχωρήσει στην αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου παρά το γεγονός ότι, κατά τον απερχόμενο πρωθυπουργό του Μαυροβουνίου, "το 85% των πολιτών του Μαυροβουνίου ήταν κατά της αναγνώρισης της νότιας επαρχίας της Σερβίας". Στα μάτια της Δυτικομιντέρν, οι απόψεις αυτές θεωρούνται αναμφίβολα ως βλασφημία.

Που σημαίνει ότι θα υπάρξουν περισσότερες "φιλοδημοκρατικές" ενισχύσεις, όπως ο πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, Μπεν Χότζες. Σε πρόσφατη συνέντευξη για την εφημερίδα Πομπιέντα, όργανο του Τζουκάνοβιτς, ο Χότζες, τώρα συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης CEPA Washington, υπενθύμισε με το μαλακό στη μελλοντική κυβέρνηση ότι "αναμένεται να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στο ΝΑΤΟ", στέλνοντας παράλληλα το συνηθισμένο πλέγμα αβάσιμων κατηγοριών κατά της Ρωσίας, καλύπτοντας τα πάντα, από τη χρήση "βίας, παραπληροφόρησης και δηλητηρίου" έως την ευθύνη για την προσφυγική κρίση της Συρίας και άλλες παρόμοιες ανοησίες.

Παρατηρώντας την κατάσταση στο Μαυροβούνιο έρχονται στο μυαλό τα λόγια του πρώην επιθετικού του αγγλικού ποδοσφαίρου Gary Lineker:

"Το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό παιχνίδι - 22 άνδρες κυνηγούν μια μπάλα για 90 λεπτά και στο τέλος, οι Γερμανοί πάντα κερδίζουν.

"Αυτό που φαίνεται να λέει η συλλογική Δύση στους Μαυροβούνιους αυτές τις μέρες είναι, "Η δημοκρατία είναι ένα απλό παιχνίδι - οι άνθρωποι ψηφίζουν την ημέρα των εκλογών και στο τέλος, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ πάντα κερδίζουν. Ή αλλιώς..."

Πίσω από τη νέα Δημοκρατική Κουρτίνα, το Δόγμα Μπρέζνιεφ βρήκε νέα ζωή.

Αλεξάνταρ ΠΑΒΙΤΣ

Ανεξάρτητος αναλυτής και ερευνητής