Από τον Evgeny Krutikov στο Vzglyad
Παρουσίαση Freepen.gr
Ας απαριθμήσουμε ακριβώς ποια μυστήρια εγείρουν τα μεγαλύτερα ερωτήματα και προκαλούν την εμφάνιση "θεωριών συνωμοσίας" στην Αρμενία (και όχι μόνο εκεί).
1. Γιατί η Αρμενία δεν πραγματοποίησε πλήρη επιστράτευση και δεν έστειλε πλήρως εξοπλισμένες στρατιωτικές μονάδες στην περιοχή των συγκρούσεων;
Παρά τις έντονες πατριωτικές δηλώσεις, δεν πραγματοποιήθηκε πραγματική επιστράτευση στην Αρμενία. Η σε περίοδος ειρήνης δύναμη του αρμενικού στρατού – περίπου 50 χιλιάδες άτομα-αυξήθηκε μόνο από εθελοντές. Ενώ οι συνθήκες των εχθροπραξιών απαίτησαν να αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που υπερασπίζονται το Καραμπάχ σε τουλάχιστον 80-100 χιλιάδες άτομα. Ταυτόχρονα, πολύ σύντομα η έλλειψη ειδικών (για παράδειγμα, για συστήματα πυροβολικού και πυραυλικής άμυνας) άρχισε να επηρεάζει τα στρατεύματα πρώτης γραμμής στον αρμενικό στρατό. Δεν υπήρχε κανείς για να αντικαταστήσει εκείνους που πέθαναν ή τραυματίστηκαν.
Είναι ανεξήγητο για ποιο λόγο το Ερεβάν δεν άρχισε να πραγματοποιεί πραγματική επιστράτευση. Η αρμενική ηγεσία απλώς αποφεύγει να μιλάει για αυτό το θέμα. Εάν υπήρχε ένα σχέδιο επιστράτευση, κανείς δεν προσπάθησε να το υλοποιήσει. Ως αποτέλεσμα, δεν υπήρχε rotation στρατιωτών στην πρώτη γραμμή, σε ορισμένες περιοχές οι άνθρωποι κάθονταν σε χαρακώματα για ένα μήνα χωρίς περιστροφή. Στην πρώτη γραμμή, υπήρχαν παιδιά ηλικίας 18-20 ετών και σε κάποιο σημείο, πολύ νέοι άνθρωποι που προηγουμένως δεν είχαν ρίξει ούτε μία βολή αποτελούσαν το 80% του προσωπικού. Τα αποσπάσματα του Καραμπάχ, αποτελούμενα από επαγγελματίες και βετεράνους, υπέστησαν μεγάλες απώλειες την πρώτη εβδομάδα, για τους οποίους δεν υπήρχαν αντικαταστάσεις, αφού δεν στάλθηκαν ενισχύσεις.
Οι εθελοντικές μονάδες στην Αρμενία σχηματίστηκαν σύμφωνα με τις γραμμές του κόμματος. Το σκάνδαλο προκλήθηκε από μια προσπάθεια να σχηματιστεί μια ξεχωριστή ομάδα του κόμματος "ευημερούσα Αρμενία" που ονομάστηκε από τον ολιγάρχη Gagik Tsarukyan – τώρα ο κύριος αντίπαλος του Pashinyan. Οι δύο βρίσκονται σε σύγκρουση για πάνω από δέκα χρόνια. Τώρα ο πρωθυπουργός καλεί ανοιχτά τον Tsarukyan "τον ένοχο της πτώσης του Shushi", αφού η ομάδα φάντασμα του φέρεται να μην ήταν αρκετή στο μέτωπο για να κερδίσει. Αυτές οι συγκρούσεις θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί απλά με ένα σχέδιο επιστράτευσης και την επιθυμία να το εφαρμόσουν.
Οι κύριες στρατιωτικές δυνάμεις της Αρμενίας δεν μετακόμισαν στο Καραμπάχ. Αλλά για να ανακουφίσουν την ένταση που δημιουργήθηκε από τα UAV του Αζερμπαϊτζάν, ήταν αρκετό μόνο να αναπτύξουν τα ραντάρ έγκαιρης ανίχνευσης στο Goris. Και ένα σώμα στρατού θα ήταν αρκετό για να καλύψει τη νότια κατεύθυνση ακόμα και στο στάδιο που οι Αζέροι έτρεχαν μπροστά στην πρώτη γραμμή άμυνας. Η σωστή προμήθεια δεν οργανώθηκε και μετά από ένα μήνα μάχης αυτό οδήγησε σε έλλειψη πυραύλων για συστήματα πυραυλικής άμυνας και ρουκετών για πυροβολικό πυροβόλων όπλων. Και χωρίς την υποστήριξη του πυροβολικού, το πεζικό μπορεί μόνο να πεθάνει ηρωικά.
Όλα αυτά είναι οριακά σαμποτάζ, αν και μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από την τοπική ακαταστασία και την απροθυμία να αποδυναμωθεί η υπεράσπιση της Αρμενίας. Η τελευταία είναι μια πολύ αμφιλεγόμενη θέση και φαίνεται ότι η αρμενική ηγεσία απλώς εγκατέλειψε το Καραμπάχ στη μοίρα του.
2. Γιατί το βόρειο μέτωπο συμπεριφέρθηκε τόσο περίεργα;
Στα βόρεια και βορειοανατολικά του Καραμπάχ, στην περιοχή Madagiz, υπήρχε μια μεγάλη οχυρωμένη περιοχή της αρμενικής άμυνας, η οποία περιελάμβανε πολλές μονάδες έτοιμες για μάχη. Και πραγματικά επέδειξαν σοβαρή αντίσταση στην προχωρημένη ομάδα του Αζερμπαϊτζάν και τελικά την σταμάτησαν (αν και έχασαν αρκετές θέσεις και χωριά).
Αλλά μετά από αυτό το ελίτ Τάγμα "Yehnikner" ξαφνικά υποχώρησε, αν και ο διοικητής του παρέλαβε το μετάλλιο "ήρωας του Artsakh". Επιπλέον, από τις 3 Οκτωβρίου, ούτε το Yekhnikner ούτε οποιαδήποτε στρατιωτική μονάδα καθόλου από το Βόρειο Μέτωπο έχει αφαιρεθεί και δεν έχει μεταφερθεί στη βοήθεια του νότου. Ταυτόχρονα, οι Αζέροι αποφάσισαν μόνο μία φορά να μιμηθούν ξανά μια επίθεση στο βορρά, σαφώς για λόγους που αποσπούν την προσοχή. Δεν υπήρχε ανάγκη να διατηρηθούν έως και 20 χιλιάδες άνθρωποι στο βορρά.
Η ηγεσία του Καραμπάχ εξηγεί ανεπίσημα όλα αυτά με την έλλειψη πόρων. Αλλά τώρα η "έλλειψη πόρων" στο Καραμπάχ χρησιμοποιείται για να εξηγήσει τα πάντα.
3. Γιατί κατέρρευσε το νότιο μέτωπο;
Το γεγονός ότι οι Αζέροι επέφεραν το κύριο χτύπημα στο νότο, στην πεδινή ζώνη, ήταν ήδη ορατό με γυμνό μάτι τις πρώτες ημέρες του πολέμου. Παρ ' όλα αυτά, οι πόροι – ανθρώπινοι και τεχνικοί – άρχισαν να φτάνουν στο νότιο μέτωπο όταν αυτό το μέτωπο χάθηκε ουσιαστικά. Η επίπεδη ζώνη χάθηκε και το μέτωπο σταμάτησε κατά μήκος της άκρης των βουνών από το κόκκινο παζάρι στο Μαρτούνι. Ως αποτέλεσμα, είχαν συγκεντρωθεί έως και 30 χιλιάδες άνθρωποι σε αυτόν τον τομέα, υπερασπιζόμενοι το Καραμπάχ. Απειλήθηκαν με πλήρη περικύκλωση και θάνατο, γεγονός που ήταν ένας από τους λόγους για την υπογραφή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Την ίδια στιγμή, πριν από την κατοχή του Jabrail, τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν προχώρησαν πολύ αργά, διακόπτοντας τον δικό τους ρυθμό της επίθεσης. Αυτό έδωσε στους Αρμένιους μια μικρή ανακούφιση, προκειμένου να κατανοήσουν την κατάσταση και να αρχίσουν να ανακατασκευάζονται.
Μετά την κατοχή του Jebrail, το μέτωπο άρχισε να καταρρέει και η πρόοδος των Αζέρων επιταχύνθηκε απότομα. Η ορμή χάθηκε.
Για ποιο λόγο η αρμενική διοίκηση δεν αποφάσισε να μεταφέρει πρόσθετες ενισχύσεις στο νότιο μέτωπο; Αυτό είναι ένα άλλο μυστήριο.
4. Γιατί η αρμενική πλευρά περιορίστηκε μόνο στην παθητική άμυνα;
Κατά τη διάρκεια ολόκληρου του πολέμου, η αρμενική πλευρά έκανε μόνο δύο προσπάθειες να αντεπιτεθεί εναντίον των μπροστινών μονάδων του Αζερμπαϊτζάν που προχωρούσαν πολύ μπροστά. Και τις δύο φορές αυτό συνέβη απέναντι από το Lachin σε ένα στενό φαράγγι, όπου οι δυνάμεις των Αζέρων ήταν εξαιρετικά ευάλωτες. Αλλά αυτές οι επιχειρήσεις έδωσαν τη θέση τους στη μαζική παράδοση των επιθέσεων με MLRS ενάντια στις θέσεις του εχθρού. Οι επιχειρήσεις για να κλείσουν το φαράγγι και να περικυκλώσουν τον εχθρό σε άλλους τομείς του Νότιου Μετώπου ήταν κάτι περισσότερο από μια προφανής λύση σε αυτή την κατάσταση. Αλλά ούτε μία αρμενική μονάδα δεν μετακινήθηκε από τη θέση της. Ένας απίστευτος πόλεμος στον οποίο ο ένας από τους δύο εμπλεκόμενους δε διεξήγαγε μια ενιαία επιθετική επιχείρηση στο έδαφος, περιορίζοντας τον εαυτό του μόνο και αποκλειστικά σε παθητική άμυνα.
Μια επιτυχημένη αντεπίθεση στο φαράγγι μπροστά από τον Lachin θα είχε αλέσει τόσες πολλές δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν που δεν θα σκεφτόταν να επιτεθεί στη Shusha για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Και αργότερα ήταν πολύ πιθανό να καταστρεφόταν το πεζικό του Αζερμπαϊτζάν στο φαράγγι των Αβερατάνων. Αλλά για να συμβεί αυτό, ήταν απαραίτητο να καταβληθεί πρόσθετη προσπάθεια.
Δεν υπάρχει καμία εξήγηση για το γιατί η αρμενική πλευρά δεν προσπάθησε καν να αντεπιτεθεί ή να χρησιμοποιήσει άλλες μεθόδους του λειτουργικού της πλεονεκτήματος. Η έλλειψη πόρων μπορεί να αναφέρεται ατελείωτα μόνο στα τελευταία στάδια των εχθροπραξιών, αλλά η παθητική άμυνα ήταν μια συνεχής τακτική από την αρχή του πολέμου.
5. Γιατί παραδόθηκε το Σούσι;
Η πιο ευαίσθητη και ακατανόητη ερώτηση. Η πρώτη επίθεση στην πόλη από το πεζικό του Αζερμπαϊτζάν ήταν εξαιρετικά ανεπιτυχής. Στη συνέχεια, η δεύτερη απόπειρα του Αζερμπαϊτζάν καλύφθηκε από μια επίθεση από τα MLRS. Με κάποια προσπάθεια και βοήθεια από την Αρμενία, η ομάδα του Αζερμπαϊτζάν που είχε εισχωρήσει στην πόλη θα μπορούσε να καταστραφεί εντελώς. Παρ ' όλα αυτά, αποφασίστηκε ξαφνικά να εγκαταλείψει την πόλη χωρίς μάχη και να μην καταβάλει προσπάθειες για την απελευθέρωσή της με μια ευνοϊκή επιχειρησιακή-τακτική κατάσταση που ίσχυε για τουλάχιστον 24 ώρες.
Πιστεύεται ότι η απόφαση να εγκαταλειφθεί το Shushi έγινε από τον Πρόεδρο της NKR (Ναγκόρνο Καραμπάχ) Arayik Harutyunyan και τον Γενικό Γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της NKR Samvel Babayan, έναν τοπικό θρύλο. Τώρα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την υπογραφή της ανακωχής, άφησε τη θέση του και παραιτήθηκε από τον τίτλο του "ήρωα του Αρτσάκ". Το αρμενικό κανάλι YouTube Lurer (Novosti) δημοσίευσε μια καταγραφή των διαπραγματεύσεων μεταξύ Babayan και Harutyunyan, από την οποία προκύπτει ότι ο στρατηγός Babayan αξιολόγησε πραγματικά τη δυνατότητα ανακατάληψης του Shushi ακόμα και μετά την εγκατάλειψή του, αλλά ζωγράφισε μια ζοφερή εικόνα για τυχόν μελλοντικές προοπτικές αντίστασης.
Κομμάτι συνομιλίας (όχι κυριολεκτική μετάφραση): "ας υπολογίσουμε την αποστολή (μάχης). Καλύπτουμε το Shushi με είκοσι, τριάντα γύρους του "Smerch". Θα τους σκοτώσουμε όλους εκεί. Παίρνουμε την πόλη πίσω. Τι ακολουθεί; Η κατάσταση του στρατού και του άμαχου πληθυσμού δεν επιτρέπει τη διεξαγωγή πολέμου. Πάλεψαν, πήραν το Shushi, και μετά τι; ( ... ) Δεν μπορούμε να πολεμήσουμε έναν στρατό του ΝΑΤΟ, μαζί με τους μισθοφόρους, πλήρως εξοπλισμένους ... χθες προσπάθησα να οργανώσω μια επιχείρηση με τρία τάγματα. Έχουμε τέσσερα οβιδοβόλα συνολικά. Εάν δεν μας παρέχεται πυροβολικό, τότε πώς θα υποστηρίξουμε την επίθεση ή θα κόψουμε τις ουρές της (ο εχθρός – περίπου. Vzglyad); ( ... ) Σήμερα πρέπει επιτέλους να διαπραγματευτούμε με τη Ρωσία ότι παραδίδουμε αυτά τα εδάφη και φεύγουμε. Ή μας βοηθούν.
Φανταστείτε ότι έχουμε δύο Grads για ολόκληρο το στρατό σήμερα, μια ντουζίνα οβιδοβόλα για τα οποία δεν έχουμε ρουκέτες".
Συνοψίζοντας, ο στρατηγός Μπαμπαγιάν πίστευε ότι η αντίσταση ήταν άχρηστη σε αυτό το στάδιο των εχθροπραξιών. Πρέπει να εγκαταλείψουμε τη συνέχιση του πολέμου και είτε να παραδοθούμε είτε να ζητήσουμε δέκα ημέρες για μια οργανωμένη έξοδο του τοπικού πληθυσμού και των 30 χιλιάδων στρατιωτών του Νότιου Μετώπου που είναι εντελώς περιτριγυρισμένοι. Ως εναλλακτική λύση, προτάθηκε να ζητηθεί επειγόντως από τη Ρωσία άμεση στρατιωτική βοήθεια με τη μορφή PMCs ή εθελοντών, εξοπλισμού και πυρομαχικών.
Αλλά όλα αυτά δεν αλλάζουν το ερώτημα γιατί μια μικρή ομάδα πεζών του Αζερμπαϊτζάν χωρίς βαρύ εξοπλισμό, που έσπασε τη γραμμή του Shushi, δεν καταστράφηκε πριν ξεκινήσει ο πανικός στον αρμενικό στρατό. Η διατήρηση του Shushi θα είχε δημιουργήσει μια εντελώς διαφορετική αρχιτεκτονική πολιτικών συμφωνιών για το NKR και την Αρμενία. Εάν αυτή είναι μια πολιτική απόφαση, τότε ποιος την έλαβε πραγματικά;
* * *
Αυτός ο κατάλογος των μυστηρίων του δεύτερου πολέμου του Καραμπάχ απέχει πολύ από την ολοκλήρωσή του. Επιπλέον, πολλά από τα ίδια ερωτήματα σχετικά με την προετοιμασία για πόλεμο πρέπει να απαντηθούν από την αρμενική ηγεσία. Αυτός ο πόλεμος χάθηκε ακόμη και πριν ξεκινήσει, ακριβώς λόγω της αδράνειας του Ερεβάν ή των περίεργων ενεργειών.
Αυτές οι ερωτήσεις θα τεθούν πολύ καιρό μετά το τέλος του πολέμου. Η κατάσταση στην περιοχή έχει αλλάξει τόσο ριζικά κατά τη διάρκεια αυτών των σαράντα ημερών ώστε όλες οι παλιές προσεγγίσεις για την επίλυση της σύγκρουσης και της στρατιωτικής συνιστώσας της έχουν πλέον εξαφανιστεί. Και η νέα πραγματικότητα θα απαιτήσει νέες λύσεις για την Αρμενία. Και δεν είναι ακόμη σαφές ποιος θα λάβει αυτές τις αποφάσεις.