Μερικές φορές βλέπουμε έναν συνδυασμό αυτών των προσεγγίσεων. Στη συνέχεια, μια μάλλον φαντασμαγορική εικόνα αναδύεται μπροστά στα μάτια μας – φόβος αναμεμειγμένος με αλαζονεία προς αυτόν τον εταίρο εξωτερικής πολιτικής. Και οι δύο απόψεις έρχονται σε αντίθεση με την επίσημη προσέγγιση, όπως ορίστηκε από τον αρχηγό του κράτους στο Valdai Club σε μια συνάντηση στις 22 Οκτωβρίου: "η συνεργασία με την Τουρκία είναι άνετη και αξιόπιστη", αν και υπάρχουν σοβαρές διαφωνίες.
Ακόμα, η Ρωσία δεν χρειάζεται να ανησυχεί πάρα πολύ επειδή ένας από τους σημαντικότερους ταραχοποιούς στη σύγχρονη διεθνή πολιτική είναι ο άμεσος γείτονάς της. Οι στρατιωτικές δυνατότητες της Άγκυρας και η διφορούμενη θέση της στις δυτικές δομές ασφαλείας την καθιστούν ιδανικό συνεργάτη και πιθανό αντίπαλο. Η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα πλήρες φάσμα διπλωματικών μέσων κατά της Τουρκίας, χωρίς να διακινδυνεύσει να δημιουργήσει συνθήκες κλιμάκωσης προς μια γενική αιματηρή σύγκρουση. Η περιβόητη "κόκκινη γραμμή" στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας υπερκεράστηκε τον Οκτώβριο του 2015, όταν καταρρίφθηκε ρωσικό αεροπλάνο πάνω από τη Συρία. Τον Φεβρουάριο του 2020, η Ρωσία χρησιμοποίησε τη δύναμή της στη Συρία και οι Τούρκοι στρατιώτες σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια βομβαρδισμού.
Αλλά αυτός ο τρόπος αλληλεπίδρασης δεν αποτελεί σοβαρή απειλή. Ακόμη και η περιφερειακή εξουσία δεύτερης κατηγορίας, η Πολωνία, ως γείτονας, είναι πιο επικίνδυνη – δεν μιλάει με τη δική της φωνή, αλλά είναι το σημαντικότερο αμερικανικό φυλάκιο στα σύνορα της Ρωσίας. Εάν η Μόσχα βρεθεί σε μια κατάσταση όπου καθίσταται ζωτικής σημασίας να "τιμωρήσει" τη Βαρσοβία, τότε αυτό, φυσικά, θα φέρει ορισμένους κινδύνους. Επιπλέον, το έδαφος μιας από τις μεγάλες χώρες του ΝΑΤΟ και κορυφαίες ευρωπαϊκές δυνάμεις, η Γερμανία, βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην Πολωνία.
Κανείς δεν στέκεται φιλικά πίσω από την Τουρκία. Αυτή η χώρα ισορροπεί στα σύνορα της ευρωπαϊκής διεθνούς τάξης, όπου δεν έχει γίνει αποδεκτή παρά τα σχεδόν 50 χρόνια προσπαθειών και το ατελείωτο χάος της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Η συμπεριφορά της εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν προκαλεί κολοσσιαίο ερεθισμό στην Ευρώπη. Αρκετές δεκαετίες από το αμοιβαίο άνοιγμα των αγορών έχουν σίγουρα φέρει κάτι στην Άγκυρα. Η σημαντικότερη απόκτηση είναι οι ισχυροί δεσμοί με τη Γερμανία. Για χάρη της διατήρησής τους, το Βερολίνο, όπως βλέπουμε, παραμελεί εύκολα τις επιθυμίες των συμμάχων του στο Παρίσι ή την Αθήνα. Αλλά αυτό είναι όλο. Ο Αραβικός Κόσμος και το Ιράν δεν έχουν επίσης αδελφικά συναισθήματα προς την Τουρκία. Τέσσερις από τις πέντε χώρες της Κεντρικής Ασίας, καθώς και το Αζερμπαϊτζάν, τη χρειάζονται μόνο ως εξισορροπητή για τη ρωσική κυριαρχία και την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας. Σε σύγκριση με το Πεκίνο, η Τουρκία είναι καλή γι ' αυτό, ακόμη και θεωρητικά, αν και δεν μπορεί να υπολογίζει στον πλήρη έλεγχο των οικονομιών και της πολιτικής αυτών των ανεξάρτητων Κρατών. Αυτοί, σε αντίθεση με την υποτελή Γεωργία του ΝΑΤΟ, είναι απλά πάρα πολύ μεγάλοι.
Ως εκ τούτου, οι γενικές εξωτερικές συνθήκες για την Τουρκία, φυσικά, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ευνοϊκές. Αλλά παρά μια τέτοια τραγική διεθνή κατάσταση, η Άγκυρα ήταν σε θέση να επιτύχει κάτι. Χάρη στη δραστηριότητα της εξωτερικής πολιτικής υπό τον Πρόεδρο Ερντογάν, η Δημοκρατία της Τουρκίας είναι παρούσα σε αρκετές συγκρούσεις εκτός των συνόρων της. Παρεμπιπτόντως, σε όλες τις περιπτώσεις, εκτός από την Ανατολική Μεσόγειο, το κάνει παράλληλα με τη Ρωσία. Το τίμημα είναι η φήμη του ταραχοποιού και το ερώτημα "τι να κάνουμε με τον Ερντογάν", με το οποίο οι ηγέτες των δυτικών χωρών βασανίζονται. Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η άφιξη της κυβέρνησης Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο δεν σημαίνει τίποτα καλό για την Άγκυρα. Πολλές περιφερειακές συγκρούσεις και κακές σχέσεις με την Ευρώπη έχουν γίνει το τίμημα της εισόδου σε ένα νέο γύρο μεγάλης πολιτικής εξουσίας. Τα επόμενα χρόνια, η Άγκυρα θα αντιμετωπίσει έναν μάλλον σοβαρό αγώνα και εάν αποτύχει, οι Δυτικοί θεσμοί είναι απίθανο να είναι έτοιμοι να την αποδεχθούν ακόμη και με σχετικά δίκαιους όρους.
Το φθινόπωρο του 2020, η Τουρκία ήταν σε θέση να εξασφαλίσει ότι η φωνή της θα ακουστεί κατά τη συζήτηση των προβλημάτων της παραμεθόριας περιοχής του Καυκάσου. Η αποφασιστική και συνεπής υποστήριξη των στρατιωτικών προσπαθειών του Μπακού για την ανάληψη χαμένων εδαφών έχει καταστήσει την Τουρκία σημαντικό παίκτη σε αυτόν τον τομέα του μετασοβιετικού χώρου. Επίσης, στην προφανή απογοήτευση της Δύσης. Η στρατιωτική λύση στο ζήτημα του Καραμπάχ έκανε την ομάδα του Μινσκ συμβολική-ένα λείψανο της διεθνούς πολιτικής στη δεκαετία του 1990, όταν η Ρωσία αναγκάστηκε να συμβιβαστεί με την παρουσία όχι μόνο των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά και της Γαλλίας, η οποία δεν είχε καμία σχέση με τις υποθέσεις της περιοχής. Ο αριθμός των εδαφών όπου οι δυνατότητες αποφασιστικής παρέμβασης από τη Ρωσία παρέμειναν υποθετικές μειώθηκε. Ακόμη και αν σε πέντε χρόνια οι ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις εγκαταλείψουν το Καραμπάχ, θα είναι αδύνατο να επιστρέψουμε στο κράτος που προέκυψε κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης ταπείνωσης της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας.
Τις τελευταίες δεκαετίες, μια γενιά πολιτικών και διπλωματών έχει μεγαλώσει στην Τουρκία, των οποίων οι ενέργειες και η ρητορική της Δύσης δεν προκαλούν πλέον αγανάκτηση, αλλά αδιαφορία και ήρεμη ετοιμότητα να ενεργήσουν αντίθετα με τα συμφέροντα των πρώην προστάτων τους. Ο συγγραφέας αυτών των γραμμών είναι προσωπικά εξοικειωμένος με μερικούς από αυτούς. Η Τουρκία, απογοητευμένη από την Ευρώπη, έγινε υπό τον Ερντογάν ένας από τους πιο δραστήριους καταστροφείς της διεθνούς τάξης που προέκυψε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και βασίστηκε στον πλήρη θρίαμβο των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων της. Η Μόσχα ήταν δυσαρεστημένη με αυτή τη σειρά ακόμη περισσότερο από την Αγκυρα, αλλά ο ρόλος της Ρωσίας σε παγκόσμιο επίπεδο εξακολουθούσε να εξασφαλίζεται από τα πυρηνικά της όπλα.
Η Τουρκία δεν είχε τέτοιες εγγυήσεις. Κανείς στην Ουάσινγκτον και την Ευρώπη δεν θα της έδινε τίποτα μόνο για την αφοσίωσή της. Τώρα πρέπει να το πάρουν μόνοι τους. Η αγορά συστημάτων αεράμυνας από τη Ρωσία είναι στην πραγματικότητα μια πολύ πιο σημαντική απόφαση από την αποστολή του στρατού σε μία από τις γειτονικές χώρες ή την προμήθεια των δικών τους νέων όπλων εκεί. Η μείωση του αμερικανικού στρατιωτικο-τεχνολογικού ελέγχου σε μία από τις βασικές χώρες της Ρωσικής περιμέτρου είναι πολύ πιο σημαντική για την εθνική της ασφάλεια από ό,τι ακόμη και μια γεωγραφικά απομακρυσμένη στρατιωτική βάση. Η βάση, όπως και οι συμμαχικές δεσμεύσεις, είναι το πρόβλημά μας. Η τουρκική αντιπολίτευση στην Ουάσινγκτον ή στην Ευρώπη είναι ένα πρόβλημα της Δύσης και μια ορατή ένδειξη της μείωσης της παγκόσμιας εξουσίας της. Σε αντίθεση με την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, η Άγκυρα δεν είναι πλέον όχημα για τα συμφέροντά τους.
Η ταπεινωτική ήττα της Αρμενίας κατέστησε εμφανή όχι μόνο την καταστροφικότητα της φουσκωμένης αυτο-σημασίας. Απέδειξε για άλλη μια φορά την ανευθυνότητα του στοιχήματος στη Δύση – τα τελευταία χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι δεν έχουν σώσει ούτε έναν πελάτη. Επιδιώκοντας τους δικούς της στόχους, η Άγκυρα έχει επιλύσει ένα άλλο καθήκον εξωτερικής πολιτικής για τη Ρωσία στον μετασοβιετικό χώρο.
Ας συνεχίσει λοιπόν η Τουρκία να το κάνει αυτό. Και όσο περισσότερο συνεχίζεται αυτή η συμπεριφορά, τόσο το καλύτερο για τη Ρωσία. Ευτυχώς, οι ρωσικές στρατιωτικές και διπλωματικές δυνατότητες είναι αρκετά μεγάλες ώστε να περιορίζουν τις τουρκικές επιθυμίες όπου προκαλούν στη Μόσχα ακόμη και την παραμικρή δυσφορία. Αυτό το είδαμε στο παράδειγμα των διμερών επαφών την περασμένη εβδομάδα. Η υπερβολική αυτοπεποίθηση σε σχέση με την Τουρκία είναι λανθασμένη, διότι θα καταστεί επανάληψη της πολιτικής των Ευρωπαίων έναντι αυτής της χώρας. Αλλά δεν υπάρχει απολύτως καμία ανάγκη να πολεμήσουμε την Τουρκία σε όλους τους τομείς ή να αγωνιστούμε για την καταστροφή της. Δεν έχει νόημα να αρπάζουμε ζεστές πατάτες από τη φωτιά προς όφελος του Macron και της πελατείας του στις χώρες της Νότιας Ευρώπης και της Υπερκαυκασίας της Ρωσίας.
Είναι πολύ πιο σημαντικό να αφήσουμε τις τουρκικές υποθέσεις στους διπλωμάτες και τους στρατιωτικούς και στο επίπεδο της δημόσιας συζήτησης να επικεντρωθούμε στην αποκατάσταση της δύναμης της Αρμενίας, στην εδραίωση των σχέσεων με το Αζερμπαϊτζάν και στην ενσωμάτωση και των δύο χωρών στον κοινό χώρο της διασυνοριακής οικονομικής συνεργασίας.