Δεν υπάρχει Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά συμφέροντα, είτε λέγονται δις από ναυπήγηση υποβρυχίων (Γερμανία), είτε από ναυπήγηση αεροπλανοφόρων (Ισπανία), είτε από πώληση άλλων όπλων (Ιταλία), είτε από μεγάλο όγκο συναλλαγών.
Ωστόσο η κυβέρνηση που πανηγύριζε για τις κυρώσεις που θα δάγκωναν, τώρα, κάτι παραπάνω από τέσσερις μήνες ακόμη εντονότερων προκλήσεων, μιλά για μια Ευρώπη που έκανε το πρώτο βήμα και υποστηρίζει πως η απειλή κυρώσεων στην Τουρκία το καλύτερο εργαλείο.
Μέχρι όμως να σηκώσει το άλλο πόδι για το επόμενο βήμα θα έχει βρωμίσει το πρώτο.
Ακολουθεί το απόσπασμα από τη δήλωση του πρωθυπουργού που αφορά στην Τουρκία:
Έρχομαι τώρα στα ζητήματα που αφορούν την Τουρκία. Όπως έχετε ήδη δει από τα συμπεράσματα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε κυρώσεις κατά της Τουρκίας, διευρύνοντας τη λίστα των προσώπων και των οντοτήτων που εμπλέκονται σε παράνομες γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν σταμάτησε όμως εδώ. Έδωσε μια εντολή στον Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική, τον κύριο Borrell, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο του 2021 -στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο μάλιστα συμπίπτει και με τα 200 χρόνια από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης- θα πρέπει μέχρι τότε ο κύριος Borrell και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν μια γραπτή έκθεση, η οποία θα αφορά ολοκληρωμένα όλο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων: Την πολιτική, την οικονομική αλλά και την εμπορική τους πτυχή. Φυσικά, όταν αναφερόμαστε στην εμπορική τους πτυχή αναφερόμαστε στην Τελωνειακή Ένωση. Στην έκθεση αυτή θα περιλαμβάνονται -μεταφράζω από το αγγλικό κείμενο ακριβώς- όλα τα εργαλεία και οι επιλογές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είχαν ήδη προσδιοριστεί στην απόφαση του Οκτωβρίου. Και βέβαια συμπεριλαμβάνεται και ρητά η επέκταση του πεδίου των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.
Θέλω επίσης να τονίσω ότι η καταδίκη της τουρκικής προκλητικότητας στην
Ανατολική Μεσόγειο απέναντι στα κράτη – μέλη, απέναντι στην Ελλάδα,
απέναντι στην Κύπρο, απέναντι στην ίδια την Ένωση, υπήρξε απολύτως
σαφής. Στην πρώτη παράγραφο του λήμματος που αφορά στην Τουρκία η
γειτονική χώρα καλείται να επιδείξει συνέπεια και συνέχεια. Συνέπεια και
συνέχεια στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης μετά την αποχώρηση του “Oruc
Reis” από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να καταστεί εφικτή η
επανέναρξη των διερευνητικών επαφών. Ταυτόχρονα, στο κείμενο των
συμπερασμάτων εντάσσεται ως προϋπόθεση για τη συνέχιση των διερευνητικών
επαφών -εφόσον αυτές ξεκινήσουν- η αποχή από παράνομες δραστηριότητες.
Ένας όρος τον οποίο προφανώς έχει θέσει η Ελλάδα για να μπορεί να
ξεκινήσει αλλά και να συνεχίσει οποιαδήποτε συζήτηση.
Γίνεται επίσης μια ρητή αναφορά, στα συμπεράσματα, στο ζήτημα του
προσφυγικού. Όπου τονίζεται από την μια η βούληση της Ευρώπης να
στηρίξει την Τουρκία, ειδικά στο ζήτημα της φιλοξενίας των εκατομμυρίων
Σύρων προσφύγων που έχουν βρει καταφύγιο στην γειτονική χώρα. Από την
άλλη, όμως, γίνεται και μια σαφής επισήμανση ότι η Τουρκία πρέπει να
συνεργαστεί για να αντιμετωπίσει τα δίκτυα των παράνομων διακινητών,
ώστε να περιοριστούν οι ροές στο Αιγαίο και να μην εργαλειοποιείται με
αυτόν τον απαράδεκτο τρόπο η ανθρώπινη ζωή, να χρησιμοποιούνται
κατατρεγμένοι άνθρωποι ως εργαλεία, ουσιαστικά, για την προβολή των
γεωπολιτικών επιδιώξεων της γείτονος χώρας.
Αν έπρεπε να συνοψίσω σε μία πρόταση αυτό το οποίο έγινε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα σας έλεγα ότι η Ευρώπη έκανε ένα βήμα. Συνήθως η Ευρώπη κάνει ένα βήμα τη φορά. Έκανε, όμως, ένα βήμα το οποίο αποτελεί την πιο ισχυρή μέχρι σήμερα προειδοποίηση προς την Τουρκία να αλλάξει συμπεριφορά.
Θα κλείσω την εισαγωγική μου τοποθέτηση λέγοντας ότι για την Ελλάδα οι κυρώσεις αυτές καθ’ αυτές δεν είναι αυτοσκοπός. Η απειλή όμως των κυρώσεων, σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίζει την προκλητική συμπεριφορά, είναι το καλύτερο εργαλείο το οποίο έχουμε στη διάθεσή μας για να ασκήσουμε πίεση στην Τουρκία, ακριβώς για να αλλάξει συμπεριφορά. Δεν θέλουμε την Τουρκία να είναι ένας προκλητικός και επιθετικός γείτονας και δεν πιστεύω ότι αυτό τελικά είναι προς όφελος ούτε της Τουρκίας, ούτε της Ελλάδος, ούτε της Ευρώπης. Αν όμως η Τουρκία επιμένει να συνεχίσει αυτή τη συμπεριφορά, υπάρχουν πια κυρώσεις. Ήδη αποφασίστηκαν οι πρώτες και στον ορίζοντα προφανώς θα υπάρχει και ένα πολύ πιο ουσιαστικό πλαίσιο κυρώσεων, το οποίο θα έχει και ένα πολύ μεγαλύτερο οικονομικό αντίκτυπο.
Άρα, επί της ουσίας η φιλοσοφία της σχέσης Ευρωπαϊκή Ένωσης – Τουρκίας, όπως είχε διαμορφωθεί ήδη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, εξακολουθεί στον πυρήνα της να ισχύει. Η Τουρκία είναι αυτή η οποία καλείται να αλλάξει συμπεριφορά, να αντιληφθεί ότι η πολιτική αυτή είναι αδιέξοδη. Να αντιληφθεί ότι η πολιτική αυτή τελικά έχει κόστος για την ίδια και κυρίως για τον τουρκικό λαό, ο οποίος στο κάτω – κάτω δεν ευθύνεται και σε κάτι. Και πιστεύω πια ότι έχει γίνει απολύτως αντιληπτό ότι η Ευρώπη, με τους δικούς της ρυθμούς και με την προσπάθεια που πάντα απαιτείται στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια για να επιτυγχάνεται ομοφωνία, κινείται. Είναι ενωμένη, στηρίζει την Ελλάδα και την Κύπρο και στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι είναι παρούσα στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Εξελίξεις, εξάλλου, που αφορούν πρώτα και πάνω απ’ όλα την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.