Από: defence-point.gr - Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Η USAF που είναι και ο μεγαλύτερος χρήστης μαχητικών F-16 παγκοσμίως, από τη στιγμή που διατηρεί σε υπηρεσία περισσότερες από 900 μονάδες, σχεδίαζε τη σταδιακή αντικατάστασή τους μεταξύ 2025 και 2030. Με βάση τα στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα, ο μέσος όρος ηλικίας των 783 μονοθέσιων F-16C και των 151 διθέσιων F-16D, σήμερα ανέρχεται σε 28,7 χρόνια. Δηλαδή σε 29.
Η ανάγκη αντικατάστασης μεγάλου μέρους αυτού του στόλου λοιπόν, παραμένει επιτακτική εδώ και αρκετά χρόνια. Σε πρώτη φάση η USAF είχε αποφασίσει την επέκταση του ορίου ωφέλιμης επιχειρησιακής ζωής σε 600 περίπου αεροσκάφη, μέσω δομικής αναβάθμισης και μέσω του εκσυγχρονισμού του εξοπλισμού αποστολής τους.
Στο πλαίσιο αυτό υπογράφηκε σύμβαση για την αύξηση του ορίου ζωής κατά 8000 ώρες, η αντικατάσταση του ραντάρ με κεραία μηχανικής σάρωσης AN/APG-68 σε όλες του τις εκδόσεις, από το ενεργού ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA), AN/APG-83, η εγκατάσταση εξελιγμένου συστήματος αποφυγής/αποτροπής συντριβής (Auto GCAS/Ground Collision Avoidance System), νέου ψηφιακού RWR (Radar Warning Receiver) για τον εντοπισμό απειλών, καθώς και νέου συνόλου ασφαλών φωνητικών και μη επικοινωνιών (MIDS/JTRS).
Το συνολικό κόστος του συγκεκριμένου προγράμματος που καλύπτει την περίοδο 2018-2023, ανήλθε σε 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ παράλληλα και η σταδιακή αγορά 144 νέων μαχητικών F-15 της έκδοσης -ΕΧ, δεδομένου ότι μία αντίστοιχη διαδικασία (δομικής αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του εξοπλισμού αποστολής), κρίθηκε εντελώς ασύμφορη οικονομικά.
Η Αεροπορία των ΗΠΑ σύμφωνα με αμερικανικά δημοσιεύματα λοιπόν φέρεται να στρέφεται ξανά στα μαχητικά 4ης γενιάς, υποχρεωτικά, για πολλούς λόγους. Σε μελλοντικά αφιερώματα θα τους δούμε αναλυτικά έναν προς έναν και προς το παρόν απλά θα τους αναφέρουμε:
– Το μεγαλεπήβολο σχέδιο της αντικατάστασης του F-15 από το F-22 Raptor, ναυάγησε από τη δεκαετία του ‘90, όταν σταδιακά από τα 750 περίπου μαχητικά του τύπου που σχεδιάζονταν να κατασκευαστούν, περικόπηκαν σε μόλις 177. Δεν ήταν μόνο το πολύ μεγάλο κόστος ανά μονάδα που περιόρισε σε τόσο μικρό αριθμό την παραγωγή του F-22. Ήταν και το γεγονός ότι και από την πλευρά της Ρωσίας και της Κίνας δεν υπήρχε αντίστοιχη απειλή. Που με τη σειρά της θα μπορούσε να δικαιολογήσει μία τόσο μεγάλη επένδυση.
– Το F-22 επί της ουσίας αντικαταστάθηκε από το πολλαπλού ρόλου μονοκινητήριο, διακλαδικό (JSF – Joint Strike Fighter) F-35. Και εδώ όμως παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πλέον ανταγωνιστικά προϊόντα από τη Ρωσία και την Κίνα, το επίσης φιλόδοξο πρόγραμμα έχει ταλαιπωρηθεί από καθυστερήσεις και υπερκοστολογήσεις που μοιραία οδήγησαν στο να ξεπεραστεί από τις εξελίξεις. Που όπως καταγράφονται από τον αμερικανικό και διεθνή ειδικό Τύπο είναι οι ακόλουθες:
– Η Αεροπορία των ΗΠΑ βρίσκεται ήδη στη διαδικασία εξέλιξης του 6ης γενιάς NGAD, στο οποίο έχουμε αναφερθεί. Υπό εντελώς νέα δεδομένα που περιορίζουν δραματικά τα κόστη σχεδίασης, ανάπτυξης και παραγωγής.
– Η ανάπτυξη τεχνολογιών ΑΙ (τεχνητής νοημοσύνης), επιτρέπει πλέον ακόμη και σε μαχητικά 4ης γενιάς ή και σε μεταφορικά αεροπλάνα, να λειτουργήσουν ως πλατφόρμες καθοδήγησης μη επανδρωμένων μαχητικών με σχεδιαστικά χαρακτηριστικά stealth. Κάθε ένα από αυτά τα μη επανδρωμένα μαχητικά, θα αποκτώνται από τις αεροπορικές δυνάμεις στο ένα δέκατο του κόστους ενός F-35!
– Η ανάπτυξη και μαζική παραγωγή (με χαμηλότερο κόστος…) όπλων ακριβείας μακρού πλήγματος, τα οποία πλέον μπορούν να εξαπολυθούν σε μεγάλους αριθμούς εναντίον στόχων στο έδαφος από βομβαρδιστικά αλλά και μεταφορικά αεροπλάνα.
– Η ανάπτυξη φονικών συστημάτων λέιζερ, τα οποία έχουν εξελιχθεί σε βαθμό που το μέγεθος και το βάρος τους επιτρέπουν την αξιοποίησή τους ακόμη και από μικρά μονοκινητήρια μαχητικά αεροπλάνα της κατηγορίας του F-16.
Με άλλα λόγια τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά χαμηλής παρατηρησιμότητας (stealth), ενώ παραμένουν επιθυμητά σε επανδρωμένα και μη μαχητικά, δεν έχουν πλέον καθοριστικό ρόλο για τα πρώτα στις επιχειρήσεις του άμεσου μέλλοντος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ εξετάζει πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο περικοπής των 1.763 F-35 και των τριών εκδόσεων που βάσει σχεδιασμού πρόκειται να αποκτήσουν η USAF, το USN και το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ (USMC), σε μόλις 1050!
Στη σκέψη αυτή συντελεί και το γεγονός ότι η διαδικασία επίλυσης των προβλημάτων του F-35, φαίνεται να έχει ακόμη δρόμο, αλλά και στο ότι το κόστος ανά ώρα πτήσης δεν έχει περιοριστεί στο βαθμό που θα επιθυμούσαν οι Αμερικανοί επιτελείς, παραμένοντας σε επίπεδα της τάξης των 40.000 δολαρίων σύμφωνα με αρκετές πηγές.
Πώς επηρεάζουν όμως την ελληνική Πολεμική Αεροπορία όλα αυτά; Η απάντηση είναι μάλλον καθορισμένη. Έχουμε υποστηρίξει πολλές φορές στο παρελθόν ότι η ελληνική άμυνα επιβάλλεται να βασιστεί για αρκετά ακόμη χρόνια στο F-16 που αποτελεί άλλωστε και τον κορμό της δύναμης μαχητικών της. Προς την κατεύθυνση αυτή, το πρώτο σημαντικό βήμα ήταν η απόφαση αναβάθμισης 84 μονάδων των προγραμμάτων Peace Xenia III και IV στο επίπεδο -V.
Δεύτερη, εν αναμονή, σημαντική απόφαση είναι αυτή του εκσυγχρονισμού των 38 F-16C/D Block 50 στο επίπεδο Block 50++ Advanced, που θα συνοδευτεί και από δομική αναβάθμιση προκειμένου να αυξηθεί το όριο ωφέλιμης επιχειρησιακής ζωής των μαχητικών αυτών.
Έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί οι καταστάσεις και με δεδομένο το ότι το F-16 θα παραμείνει σε υπηρεσία στον κύριο και μεγαλύτερο χρήστη του (USAF), τουλάχιστον μέχρι το έτος 2050 όπως όλα δείχνουν, πεποίθησή μας είναι ότι θα πρέπει πλέον να εξεταστεί σοβαρά και το ενδεχόμενο εκσυγχρονισμού στο ίδιο επίπεδο (Βlock 50++ Advanced), τουλάχιστον 25 από τα εναπομείναντα F-16C/D Block 30.
Πρόκειται για ένα υπολογίσιμο αριθμό μαχητικών (28 μονοθέσια -C και τέσσερα διθέσια -D), τον οποίο δεν μπορούμε να παραβλέψουμε, από τη στιγμή που οι συνολικές ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων δεν επιτρέπουν την αντικατάστασή του στο άμεσο μέλλον. Στις παραμέτρους που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη φυσικά, περιλαμβάνονται το κόστος αλλά και η μεγάλη ηλικία των F-16 της έκδοσης αυτής.
Και τα δύο είναι σχετικά… Τα Block 30 είναι πολύ πιθανό να μην απαιτήσουν δομική αναβάθμιση επειδή έχουν υποστεί δύο στο παρελθόν. Πράγμα που με τη σειρά του συνεπάγεται αφαίρεση αυτού του κόστους. Σε ό,τι αφορά στην ηλικία, η Πολεμική Αεροπορία μπορεί να επιλέξει τα λιγότερο καταπονημένα μονοθέσια προς εκσυγχρονισμό με γνώμονα φυσικά το εάν θα συνεχίσουν να προσφέρουν αποτελεσματικά υπηρεσία για τα επόμενα 20 χρόνια.
Τελευταία κρίσιμη προσθήκη για το στόλο των ελληνικών F-16 είναι τα όπλα. Ζωτικής σημασίας προϋπόθεση δηλαδή για να παραμείνουν αξιόμαχα στα επόμενα 15 έως 20 χρόνια είναι και το να εξοπλιστούν με νέα όπλα αέρος – αέρος και αέρος – εδάφους. Όλα αυτά πρέπει να τα δούμε σε ξεχωριστό αφιέρωμα όμως…