"Οι στόχοι εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας ενσωματώνονται τώρα σε μια πολύ μεγαλύτερη δυναμική", δήλωσε ο Danforth από την Ουάσινγκτον. Αφορμή της συνέντευξη πρόσφατο άρθρο του ερευνητή την περασμένη εβδομάδα με τίτλο "μια μεσογειακή μονομαχία: Ερντογάν, Σίσι και η τύχη των αιγυπτιακών-τουρκικών σχέσεων".
Η Αίγυπτος και η Τουρκία έχουν αποξενωθεί από τότε που ένα στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αίγυπτο το 2013 έφερε τον Πρόεδρο Abdel Fattah el-Sisi στην εξουσία και ξεκίνησε μια καταστολή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Η Τουρκία, υπό τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καταδίκασε συχνά το Σίσι ως δικτάτορα και έγινε ασφαλές καταφύγιο για Αιγύπτιους εξόριστους που αντιτάχθηκαν στην κυβέρνηση του Καΐρου.
Ο Danforth δήλωσε ότι η πολιτική σύγκρουση μεταξύ Ερντογάν και Σίσι είναι ταυτόχρονα "προσωπική και ιδεολογική".
Οι ρίζες της εχθρότητάς τους ξεκίνησαν με την αραβική άνοιξη του 2011. Η Τουρκία υποστήριξε ιδιαίτερα την υπό την ηγεσία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας κυβέρνηση του προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι που αντικατέστησε τον Πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ.
Αφού ο Σίσι ανέλαβε την εξουσία, ο Ερντογάν κατέστη ιδιαίτερα εκνευρισμένος με την άρνηση της Δύσης να καταδικάσει τις πράξεις του. Αυτή η εχθρότητα εμβαθύνθηκε αφού οι Δυτικοί πολιτικοί ηγέτες στήριξαν τις διαμαρτυρίες του πάρκου Γκεζί 2013 στην Τουρκία που συνέπεσαν με το αιγυπτιακό πραξικόπημα. Ο θυμός του Ερντογάν για τη Δύση έφτασε σε νέα ύψη μετά από μια απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία το 2016 τροφοδοτώντας την ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη ήθελαν να τον δουν να πέφτει όπως είχε ανατραπεί ο Μόρσι τρία χρόνια νωρίτερα.
Ο Danforth περιέγραψε αυτόν τον συνδυασμό της δυτικής σιωπής προς το Σίσι και κριτικής του Ερντογάν ως ενίσχυση των ανασφάλειων του τελευταίου.
"Αυτό έπαιξε πολύ σε μια αντίληψη περί δυτικής υποκρισίας από την πλευρά του Ερντογάν", δήλωσε ο Danforth. "Όταν εξετάζετε την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 στην Τουρκία, αυτό συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην αντίληψή του ότι οι διαμαρτυρίες του Γκεζί και η απόπειρα πραξικοπήματος ήταν μέρος μιας δυτικής συνωμοσίας εναντίον του".
Οι διπλωματικές σχέσεις της Αιγύπτου με την Τουρκία επιδεινώθηκαν περαιτέρω μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Ο Σίσι υποστήριξε τους αντιπάλους της Τουρκίας, ήτοι τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) στον αποκλεισμό τους από το Κατάρ το 2017 και αντιτάχθηκε στις κυριαρχικές αξιώσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, υπογράφοντας συμφωνία με την Ελλάδα για τον καθορισμό της ΑΟΖ.
Οι δύο χώρες υποστηρίζουν τις αντίπαλες πλευρές στη σύγκρουση στη Λιβύη και έφτασαν σχεδόν σε άμεση αντιπαράθεση το περασμένο καλοκαίρι, όταν ο Σίσι απείλησε να παρέμβει στρατιωτικά σε περίπτωση που η κυβέρνηση της Τρίπολης με την υποστήριξη του τουρκικού στρατού επέμεναν σε μια αντεπίθεση στα ανατολικά της χώρας, κοντά στα αιγυπτιακά σύνορα.
Η Αίγυπτος έχει επίσης πλησιάσει τη Γαλλία και την Ελλάδα, οι οποίες αντιτάχθηκαν σθεναρά στις πολιτικές του Ερντογάν στη Λιβύη και στην ανατολική Μεσόγειο.
Η δυναμική μεταξύ Τουρκίας, Αιγύπτου και άλλων περιφερειακών δυνάμεων περιπλέκεται τώρα από την άφιξη του Προέδρου Τζο Μπάιντεν.
Ο Μπάιντεν έχει επικρίνει τόσο τον Ερντογάν όσο και τον Σίσι για την αυταρχική συμπεριφορά τους και η διοίκησή του έχει υποσχεθεί να καταστήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα σημαντικό πυλώνα της ατζέντας του. Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τις περισσότερες φορές ταχθεί εναντίον της Τουρκίας σε περιφερειακές διαφορές, και ο ανταγωνισμός της Άγκυρας προς την Αίγυπτο δε θα κερδίσει καμία εύνοια στην Ουάσιγκτον, υποστηρίζει ο Danforth.
"Ένα από τα προβλήματα για τις αμερικανικές-τουρκικές σχέσεις είναι ότι για όποια διμερή ζητήματα έχουν, η Τουρκία, εν μέρει λόγω αυτής της σύγκρουσης με την Αίγυπτο, έχει τεθεί εναντίον όλων των εταίρων και συμμάχων της Αμερικής στη Μέση Ανατολή", δήλωσε ο Danforth.
Η αδιαφορία των ΗΠΑ προς την Τουρκία υπήρξε κατά τη διάρκεια της διοίκησης του Trump, αν και ήταν εν μέρει καλυμμένη από τις θερμές προσωπικές σχέσεις μεταξύ του Προέδρου Donald Trump και του Erdoğan. Ο Τραμπ φλέρταρε επίσης το Σίσι και οι Ηνωμένες Πολιτείες υιοθέτησαν πολιτικές και απόψεις που έρχονταν σε αντίθεση με τα τουρκικά συμφέροντα στην περιοχή. Για παράδειγμα, πέρυσι η Ουάσινγκτον προχώρησε σε άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο και κατηγόρησε την Τουρκία ότι υπονόμευσε το ΝΑΤΟ μέσω των εδαφικών διαφορών της με την Ελλάδα.
Για την Τουρκία, υπάρχει κάποια αναγνώριση ότι οι πολιτικές της διαμάχες με την Αίγυπτο και άλλους μπορούν να φτάσουν μόνο μέχρι το σημείο αυτό. Εδώ και μήνες κυκλοφορούν φήμες ότι η Τουρκία ενδιαφέρεται να αποκαταστήσει τους δεσμούς της με το Κάιρο. Τον περασμένο μήνα, ο Υπουργός Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu περιέγραψε θετικά τη διμερή σχέση.
Ωστόσο, τα λόγια δε θα αρκούν για να ξεπεραστούν τα βαθιά επίπεδα δυσπιστίας μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου, υποστηρίζει ο Danforth εκτιμώντας πως η αποξένωση τους είναι πιθανό να εξακολουθήσει όποιος κι αν είναι στην κυβέρνηση.
"Ακόμα κι αν οι Sisi & Erdoğan αποφάσιζαν να θάψουν το τσεκούρι, ακόμα κι αν νέες κυβερνήσεις έρχονταν στην εξουσία, θα ήταν δύσκολο να τερματιστεί η διαμάχη", δήλωσε.