Η
παρουσία του ωκεανογραφικού του τουρκικού πολεμικού ναυτικού Cesme στην
καρδιά του Αιγαίου προκάλεσε διάσταση απόψεων ως προς την νομιμότητα
της ενέργειας και τις επιλογές αντίδρασης της Ελλάδας. Το iEpikaira
έθεσε το ζήτημα σε Νομικό, Διδάκτορα του Διεθνούς Δικαίου με εξειδίκευση
στο Δίκαιο της Θάλασσας ο οποίος επιβεβαίωσε ότι το πρόβλημα έγκειται
στην ολιγωρία της Ελλάδας να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12νμ
και να ανακηρύξει την ΑΟΖ της, αλλά και την απροθυμία της να αντιδράσει
με τα νόμιμα μέσα που διαθέτει. Συγκεκριμένα διευκρίνισε ότι:
1)
Το ζήτημα των υδρογραφικών ερευνών από πολεμικά πλοία προκαλεί
διχογνωμία στη θεωρία του διεθνούς δικαίου, το οποίο επιτρέπει τη
θαλάσσια επιστημονική έρευνα (ΘΕΕ) στην ΑΟΖ, κατόπιν άδειας από το
παράκτιο κράτος. Η υδρογραφική έρευνα από πολεμικά σκάφη δεν φαίνεται να
εμπίπτει στην έννοια της ΘΕΕ. Αφ' ης στιγμής η Ελλάς δεν έχει
ανακηρύξει ΑΟΖ, δεν μπορεί να ασκήσει κάποιες αρμοδιότητες πέραν της
χωρικής θάλασσας των 6νμ που διαθέτει.
2)
Δεν υπάρχει δικαίωμα βύθισης κανενός πλοίου που διεξάγει είτε έρευνες
για υδρογονάνθρακες είτε υδρογραφικές. Κάτι τέτοιο θα συνιστούσε
παραβίαση του άρθρου 2 παρ. 4 Χάρτη ΟΗΕ. Για να χρησιμοποιήσει ένα
κράτος ένοπλη βία εναντίον κάποιου άλλου θα πρέπει να έχει προηγηθεί
ένοπλη επίθεση σε βάρος του και μόνο.
3)
Η έκδοση αγγελίας προς ναυτιλλομένους μέσω NAVTEX δεν συνεπάγεται
πρόσκτηση δικαιωμάτων από το εκδίδον κράτος, αλλά ούτε και απώλεια
οποιωνδήποτε δικαιωμάτων από κάποιο άλλο ενδιαφερόμενο για την περιοχή
κράτος. Είναι απλώς μια ειδοποίηση προς τα παραπλέοντα πλοία σε σχέση με
την εκτέλεση διαφόρων δραστηριοτήτων. Δεν τίθεται θέμα παρανομίας της
έκδοσης, καθώς η έκδοση δεν παραβιάζει κάποιο δικαίωμα. Παραβίαση
επέρχεται με τη διενέργεια πράξεων (π.χ. έρευνες για υδρογονάνθρακες και
γεωτρήσεις). Μια αγγελία προς ναυτιλλομένους από πλευράς Ελλάδος δεν
"ακυρώνει" αυτήν της Τουρκίας, αλλά την επικαλύπτει, εφόσον η περιοχή
εμπίπτει στην περιοχή FIR/έρευνας-διάσωσης της Ελλάδος, όπου μόνο η
τελευταία έχει ευθύνη για έκδοση αγγελιών. Τονίζω ότι η έκδοση αγγελιών
είναι υποχρέωση/ευθύνη ενός κράτους και όχι κυριαρχικό δικαίωμα, δηλαδή
δεν υποδηλοί κυριαρχία.
Συνοπτικά,
επισημαίνεται ότι η παρουσία του τουρκικού ωκεανογραφικού σκάφους δεν
αποτελεί παραβίαση κάποιου κανόνα (σε αντίθεση με την περίπτωση του Oruc
Reis που αφορούσε σε έρευνες για υδρογονάνθρακες), αλλά έγινε με σκοπό
την επίδειξη σημαίας. Πρόκειται για περιοχή ανοικτής θάλασσας όπου ούτε η
Ελλάδα ούτε η Τουρκία έχουν αρμοδιότητα. Συνεπώς, η Ελλάς, μαζί με την
καταγγελία της παράτυπης (λόγω αναρμοδιότητας) αγγελίας προς
ναυτιλλομένους, θα μπορούσε να αναπτύξει ναυτική παρουσία στην περιοχή
για να δείξει ότι δεν ανέχεται προκλητικές ενέργειες σε τέτοια εγγύτητα
από τα νησιά της, αντί να το υποβαθμίσει σε σημείο που να ανακαλέσει
ακόμη και το σκάφος του Λιμενικού που έπλεε στην περιοχή. Ακόμα
καλύτερα, θα μπορούσε να επεκτείνει τη χωρική της θάλασσα στα 12 νμ για
να μπορεί να ασκεί κυριαρχία σε όμοια περίπτωση και να παρεμποδίζει την
είσοδο σκαφών που δεν έχουν λάβει πρότερα την απαραίτητη άδεια.
Πηγή: i-epikaira.blogspot.com