Το 588ο Σύνταγμα Νυχτερινών Βομβαρδισμών με τον κομβικό ρόλο στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
Από: newsbeast.gr
Βαγγέλης Κύρκος
Η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας έπειτα από πρόταση στη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών του 1910. Αφού κέρδισαν το δικαίωμα ψήφου στη Σοβιετική Ένωση το 1917, καθιέρωσαν ως εθνική αργία τη συγκεκριμένη ημέρα. Την εποχή εκείνη εορταζόταν κατά κύριο λόγο από το σοσιαλιστικό κίνημα και τις κομμουνιστικές χώρες, μέχρι την υιοθέτησή της το 1975 από τα Ηνωμένα Έθνη, με τη σημερινή ημέρα να παίρνει σήμερα παγκόσμιο χαρακτήρα.
Γενικότερα, ο ρόλος των γυναικών θεωρούνταν και ήταν πολύ σημαντικός για τη Σοβιετική Ένωση. Αυτός ήταν και ο λόγος που αμέσως μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 (όπως προαναφέρθηκε), το τότε καθεστώς παραχώρησε πλήρη πολιτικά δικαιώματα σε αυτές, με ένα από τα πρώτα της διατάγματα, τον Δεκέμβριο του 1917. Είναι χαρακτηριστικό πως την εποχή εκείνη οι γυναίκες είχαν πολιτικά δικαιώματα μόλις σε έξι χώρες σε όλον τον κόσμο.
Η γενική αντίληψη που επικρατούσε, ήταν πως οι γυναίκες μπορούσαν να συμμετέχουν ισότιμα και ισάξια στην ανάπτυξη της κοινωνίας που ήθελαν οι Σοβιετικοί να οικοδομήσουν. Μέσα από τις πρώτες τις κινήσεις σχετικά με αυτήν την κατεύθυνση, ήταν η κατάργηση νόμων που διέκριναν το «νόμιμο» από το εξώγαμο παιδί, η ίση αντιμετώπιση στην εργασία και το δικαίωμα στη μόρφωση.
Μάλιστα, ανάμεσα στους 7 εκατομμύρια εργάτες που συμμετείχαν στα καθιερωμένα δίωρα ημερήσια μαθήματα, με σκοπό την εξάλειψη του αναλφαβητισμού, τα 4.000.000 ήταν γυναίκες. Γενικότερα, αυτό που κυριαρχούσε ως συνολική αντίληψη, ήταν να είναι η γυναίκα πραγματικά ισότιμη με τον άντρα και όχι απλά στους τύπους…
Αυτή η αντίληψη έφτασε μέχρι και τον στρατό. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παρόλο που σχεδόν όλος ο ανδρικός πληθυσμός ήταν στο μέτωπο, οι γυναίκες πήραν και αυτές τα όπλα και όχι μόνο. Συμμετείχαν ενεργά στη δημιουργία των χαρακωμάτων, ενώ αποτελούσαν μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων στα εργοστάσια που παρήγαγαν τα όπλα με τα οποία οι Σοβιετικοί καλούνταν να αντιμετωπίσουν -κυρίως- τη ναζιστική απειλή.
Βαγγέλης Κύρκος
Η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας έπειτα από πρόταση στη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών του 1910. Αφού κέρδισαν το δικαίωμα ψήφου στη Σοβιετική Ένωση το 1917, καθιέρωσαν ως εθνική αργία τη συγκεκριμένη ημέρα. Την εποχή εκείνη εορταζόταν κατά κύριο λόγο από το σοσιαλιστικό κίνημα και τις κομμουνιστικές χώρες, μέχρι την υιοθέτησή της το 1975 από τα Ηνωμένα Έθνη, με τη σημερινή ημέρα να παίρνει σήμερα παγκόσμιο χαρακτήρα.
Γενικότερα, ο ρόλος των γυναικών θεωρούνταν και ήταν πολύ σημαντικός για τη Σοβιετική Ένωση. Αυτός ήταν και ο λόγος που αμέσως μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 (όπως προαναφέρθηκε), το τότε καθεστώς παραχώρησε πλήρη πολιτικά δικαιώματα σε αυτές, με ένα από τα πρώτα της διατάγματα, τον Δεκέμβριο του 1917. Είναι χαρακτηριστικό πως την εποχή εκείνη οι γυναίκες είχαν πολιτικά δικαιώματα μόλις σε έξι χώρες σε όλον τον κόσμο.
Η γενική αντίληψη που επικρατούσε, ήταν πως οι γυναίκες μπορούσαν να συμμετέχουν ισότιμα και ισάξια στην ανάπτυξη της κοινωνίας που ήθελαν οι Σοβιετικοί να οικοδομήσουν. Μέσα από τις πρώτες τις κινήσεις σχετικά με αυτήν την κατεύθυνση, ήταν η κατάργηση νόμων που διέκριναν το «νόμιμο» από το εξώγαμο παιδί, η ίση αντιμετώπιση στην εργασία και το δικαίωμα στη μόρφωση.
Μάλιστα, ανάμεσα στους 7 εκατομμύρια εργάτες που συμμετείχαν στα καθιερωμένα δίωρα ημερήσια μαθήματα, με σκοπό την εξάλειψη του αναλφαβητισμού, τα 4.000.000 ήταν γυναίκες. Γενικότερα, αυτό που κυριαρχούσε ως συνολική αντίληψη, ήταν να είναι η γυναίκα πραγματικά ισότιμη με τον άντρα και όχι απλά στους τύπους…
Αυτή η αντίληψη έφτασε μέχρι και τον στρατό. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παρόλο που σχεδόν όλος ο ανδρικός πληθυσμός ήταν στο μέτωπο, οι γυναίκες πήραν και αυτές τα όπλα και όχι μόνο. Συμμετείχαν ενεργά στη δημιουργία των χαρακωμάτων, ενώ αποτελούσαν μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων στα εργοστάσια που παρήγαγαν τα όπλα με τα οποία οι Σοβιετικοί καλούνταν να αντιμετωπίσουν -κυρίως- τη ναζιστική απειλή.
Η ίδρυση του Συντάγματος 588 από τον Στάλιν
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι δεν ήταν καθόλου τυχαίο πως η Σοβιετική Ένωση υπήρξε η πρώτη διεθνώς που επέτρεψε σε γυναίκες να κυβερνήσουν μαχητικά αεροσκάφη. Μάλιστα, με εντολή του Ιωσήφ Στάλιν το 1942, δημιουργήθηκε το 588ο Σύνταγμα Νυχτερινών Βομβαρδισμών. Αρχικά αποτελούταν από τρία σμήνη αεροσκαφών, με περίπου 25 εκλεκτές νεαρές πιλότους, ηλικίας από 20-30 ετών, όμως στη συνέχεια -και στο πικ του- έφτασε να αποτελείται από 40 πληρώματα των δύο πιλότων.
Οι περισσότερες γυναίκες πιλότοι είχαν σαν κίνητρο την εκδίκηση για τον θάνατο συγγενικών τους προσώπων, όμως δεν έλειπε και η επιθυμία να πολεμήσουν εναντίον των εισβολέων. Επικεφαλής του Συντάγματος τέθηκε εκείνη που θεωρούταν ικανότερη όλων, η Μαρίνα Ράσκοβα, ενώ επιβλέπων ήταν η ταγματάρχης Γεβντόκια Μπερσάνσκαγια.
Αποστολή του Συντάγματος ήταν να διεισδύει, πετώντας σε πολύ χαμηλό ύψος, στις εχθρικές γραμμές και να βομβαρδίζει με ακρίβεια στρατιωτικούς στόχους. Σαν βομβαρδιστικά χρησιμοποιήθηκαν διθέσια αεροπλάνα τύπου Polikarkov Po-2 (σχεδιάστηκαν το 1928), τα οποία αρχικά είχαν κατασκευαστεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς ή για γεωργική χρήση. Το γεγονός ότι ήταν ελαφριά, με ξύλινα μέρη και επένδυση από κόντρα-πλακέ, τα καθιστούσε εξαιρετικά αθόρυβα. Η μέγιστη ταχύτητα που μπορούσαν να αναπτύξουν ήταν μόλις 150 χλμ./ώρα, αλλά αυτός ο κατά τα άλλα ανασταλτικός παράγοντας τους επέτρεπε να αποφεύγουν εύκολα τις μεγάλες μανούβρες που αναγκάζονταν να κάνουν τα καταδιωκτικά της γερμανικής αεροπορίας, γνωστή και ως Luftwaffe.
Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι δεν ήταν καθόλου τυχαίο πως η Σοβιετική Ένωση υπήρξε η πρώτη διεθνώς που επέτρεψε σε γυναίκες να κυβερνήσουν μαχητικά αεροσκάφη. Μάλιστα, με εντολή του Ιωσήφ Στάλιν το 1942, δημιουργήθηκε το 588ο Σύνταγμα Νυχτερινών Βομβαρδισμών. Αρχικά αποτελούταν από τρία σμήνη αεροσκαφών, με περίπου 25 εκλεκτές νεαρές πιλότους, ηλικίας από 20-30 ετών, όμως στη συνέχεια -και στο πικ του- έφτασε να αποτελείται από 40 πληρώματα των δύο πιλότων.
Οι περισσότερες γυναίκες πιλότοι είχαν σαν κίνητρο την εκδίκηση για τον θάνατο συγγενικών τους προσώπων, όμως δεν έλειπε και η επιθυμία να πολεμήσουν εναντίον των εισβολέων. Επικεφαλής του Συντάγματος τέθηκε εκείνη που θεωρούταν ικανότερη όλων, η Μαρίνα Ράσκοβα, ενώ επιβλέπων ήταν η ταγματάρχης Γεβντόκια Μπερσάνσκαγια.
Αποστολή του Συντάγματος ήταν να διεισδύει, πετώντας σε πολύ χαμηλό ύψος, στις εχθρικές γραμμές και να βομβαρδίζει με ακρίβεια στρατιωτικούς στόχους. Σαν βομβαρδιστικά χρησιμοποιήθηκαν διθέσια αεροπλάνα τύπου Polikarkov Po-2 (σχεδιάστηκαν το 1928), τα οποία αρχικά είχαν κατασκευαστεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς ή για γεωργική χρήση. Το γεγονός ότι ήταν ελαφριά, με ξύλινα μέρη και επένδυση από κόντρα-πλακέ, τα καθιστούσε εξαιρετικά αθόρυβα. Η μέγιστη ταχύτητα που μπορούσαν να αναπτύξουν ήταν μόλις 150 χλμ./ώρα, αλλά αυτός ο κατά τα άλλα ανασταλτικός παράγοντας τους επέτρεπε να αποφεύγουν εύκολα τις μεγάλες μανούβρες που αναγκάζονταν να κάνουν τα καταδιωκτικά της γερμανικής αεροπορίας, γνωστή και ως Luftwaffe.
Έτσι ονομάστηκαν «μάγισσες της νύχτας»
Η πρώτη επίθεση του 588ου Συντάγματος Νυχτερινών Βομβαρδισμών εξαπολύθηκε στις 8 Ιουνίου 1942, όταν τα αεροσκάφη με τις ψυχωμένες πιλότους κατέστρεψαν το διοικητήριο μιας γερμανικής μεραρχίας. Ήταν ένα μεγάλο κρας-τεστ, αλλά το πέρασαν με μεγάλη επιτυχία, καθώς κανείς στο ναζιστικό στρατόπεδο δεν τις πήρε χαμπάρι.
Τα πολύ ελαφριά αεροπλάνα τους, πετούσαν πολύ χαμηλά, ίσα-ίσα πάνω από το έδαφος. Οι επιχειρήσεις τους γίνονταν νύχτα. Με το που προσέγγιζαν τον εχθρό, έριχναν τις βόμβες τους και με τον τρόπο αυτό του κατάφερναν καίρια πλήγματα. Τα χτυπήματά τους αυτά, ήταν και ο λόγος για τον οποίον πήραν το όνομα «μάγισσες της νύχτας» ή «nachthexen» στα γερμανικά.
Στα τέσσερα χρόνια της δράσης τους, μεταξύ 1942 και 1945, οι Σοβιετικές πιλότοι πραγματοποίησαν περισσότερες από 24.000 αποστολές (άλλοι λένε και παραπάνω από 30.000), ρίχνοντας γύρω στους 23.000 τόνους βομβών. Από το 1943 και μετά η φήμη τους εξαπλώθηκε ραγδαία στη σοβιετική -και όχι μόνο- επικράτεια. Για τους Σοβιετικούς έγιναν ηρωίδες, όμως για τις ναζιστικές δυνάμεις αποτέλεσαν κίνδυνο – θάνατο. Μάλιστα, όποιος Γερμανός αεροπόρος κατόρθωνε να καταρρίψει έστω μια από τις «μάγισσες της νύχτας», τιμούνταν με την απονομή του «Σιδηρού Σταυρού».
Συνολικά, 30 γυναίκες από την επίλεκτη αυτή ομάδα βρήκαν τον θάνατο στο διάστημα του πολέμου, ενώ 23 εξ αυτών πρόλαβαν να τιμηθούν με το παράσημο του «ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης».
Όταν «έσβησε» η τελευταία…
Η τελευταία «μάγισσα της νύχτας», η Ναντέζντα Πόποβα, απεβίωσε στις 8 Ιουλίου 2013, σε ηλικία 91 ετών. Είχε λάβει μέρος σε συνολικά 852 αποστολές και όπως η ίδια δήλωσε σε συνέντευξή της το 2010, μερικές φορές συμμετείχε μέχρι και σε οκτώ ρίψεις βομβών την ίδια νύχτα.
Το κίνητρό της για να καταταχθεί στον σοβιετικό στρατό και πιο συγκεκριμένα στην πολεμική αεροπορία της ΕΣΣΔ, ήταν το γεγονός πως τον Ιούνιο του 1941 οι ναζί σκότωσαν τον αδελφό της και χρησιμοποίησαν το πατρικό της σπίτι ως αρχηγείο της Γκεστάπο. «Όταν είδα σε ναζιστικά επίκαιρα της εποχής τα χαμογελαστά πρόσωπα των Γερμανών πιλότων να σκοτώνουν κατά εκατοντάδες τα γυναικόπαιδα της Σοβιετικής Ένωσης με τα οπλοπολυβόλα των αεροπλάνων τους, ήταν που με έκανε να πάρω τη μεγάλη απόφαση», είχε τονίσει χαρακτηριστικά.
Μαζί με την Πόποβα «έσβησε» και μια γενιά μαχητριών, που είχαν ξεχωριστή συμβολή στις προσπάθειες των Σοβιετικών να απομακρύνουν τη ναζιστική «μπότα». Όμως, αυτό που δεν έσβησε ήταν η παρακαταθήκη που άφησαν τόσο στη χώρα τους όσο και στην παγκόσμια πολεμική αεροπορία.
Το κίνητρό της για να καταταχθεί στον σοβιετικό στρατό και πιο συγκεκριμένα στην πολεμική αεροπορία της ΕΣΣΔ, ήταν το γεγονός πως τον Ιούνιο του 1941 οι ναζί σκότωσαν τον αδελφό της και χρησιμοποίησαν το πατρικό της σπίτι ως αρχηγείο της Γκεστάπο. «Όταν είδα σε ναζιστικά επίκαιρα της εποχής τα χαμογελαστά πρόσωπα των Γερμανών πιλότων να σκοτώνουν κατά εκατοντάδες τα γυναικόπαιδα της Σοβιετικής Ένωσης με τα οπλοπολυβόλα των αεροπλάνων τους, ήταν που με έκανε να πάρω τη μεγάλη απόφαση», είχε τονίσει χαρακτηριστικά.
Μαζί με την Πόποβα «έσβησε» και μια γενιά μαχητριών, που είχαν ξεχωριστή συμβολή στις προσπάθειες των Σοβιετικών να απομακρύνουν τη ναζιστική «μπότα». Όμως, αυτό που δεν έσβησε ήταν η παρακαταθήκη που άφησαν τόσο στη χώρα τους όσο και στην παγκόσμια πολεμική αεροπορία.