Κωνσταντίνος Λαμπρόπουλος
Εκτός των ασυστόλων ψευδών κατά του Πατριάρχη Γρηγορίου του Έ και της απόκρυψης των πραγματικών γεγονότων, αποσιωπάται η συμβολή του μαχόμενου Κλήρου στην πρώτη γραμμή του Αγώνα της Παλιγγενεσίας.
Μία χαρακτηριστική περίπτωση αυτού, αποτελεί η μάχη της Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου τον Ιούνιο του 1827 έναντι των ορδών του Ιμπραήμ.
100 μοναχοί υπό την ηγεσία του ηγούμενου Γεράσιμου Τυρολού, μαζί με τους 600 του υπασπιστή του Κολοκοτρώνη Φωτάκου και του Ν.Πετιμεζά, ζώστηκαν τα άρματα και απέκρουσαν με του Χριστού την Πίστιν την Αγία, τόσο τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα 15 χιλιάδων ανδρών όσο και το στρατιωτικό σώμα προσκυνημένων προδοτών του Νενέκου, επί 13 ώρες, προξενώντας σημαντικές απώλειες στους επιτιθέμενους και σώζοντας ένα απ τα προπύργια της Επανάστασης.
Η απάντηση των Μοναχών δια χειρός Δαμασκηνού στο τελεσίγραφο του Ιμπραήμ είναι θρυλική, πιστή στο τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι και στο Την Πόλιν σοι δούναι ουκ εμόν εστίν.
Ὑψηλότατε ἀρχηγὲ τῶν Ὀθωμανικῶν ἁρμάτων, χαῖρε.
Ἐλάβαμεν τὸ γράμμα σου καὶ εἴδομεν τὰ ὅσα γράφεις, ἠξεύρομεν πὼς εἶσαι εἰς τὸν κάμπον τῶν Καλαβρύτων πολλὰς ἡμέρας καὶ ὅτι ἔχεις ὅλα τὰ μέσα τοῦ πολέμου. Ἡμεῖς διὰ νὰ προσκυνήσωμεν εἶναι ἀδύνατον, διότι εἴμεθα ὁρκισμένοι εἰς τὴν πίστιν μας, ἢ νὰ ἐλευθερωθῶμεν ἢ νὰ ἀποθάνωμεν πολεμοῦντες καὶ κατὰ τὸ χαΐνι μας δὲν γίνεται νὰ χαλάσῃ ὁ ἱερὸς ὅρκος τῆς πατρίδος μας. Σὲ συμβουλεύουμε ὅμως νὰ ὑπάγης νὰ πολεμήσῃς σὲ ἄλλα μέρη, διότι, ἂν ἔλθῃς ἐδῶ νὰ μᾶς πολεμήσῃς καὶ μᾶς νικήσῃς, δὲν εἶναι μεγάλον κακόν, διότι θὰ νικήσῃς παπάδες, ἂν ὅμως νικηθῆς, τὸ ὁποῖον ἐλπίζομεν ἄφευκτα, μὲ τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ, διότι ἔχομεν καὶ θέσιν δυνατὴν καὶ θὰ εἶναι ἐντροπή σας καὶ τότε οἱ Ἕλληνες θὰ ἐγκαρδιωθοῦν καὶ θὰ σὲ κυνηγοῦν πανταχοῦ. Ταῦτα σὲ συμβουλεύομεν καὶ ἡμεῖς, κᾶμε ὡς γνωστικὸς τὸ συμφέρον σου, ἔχομεν καὶ γράμματα ἀπὸ τὴν βουλὴν καὶ ἀπὸ τὸν ἀρχιστράτηγον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, ὅτι εἰς πᾶσαν περίπτωσιν πολλὴν βοήθειαν θὰ μᾶς στείλῃ, παλληκάρια καὶ τροφὰς καὶ ὅτι, ἢ θὰ ἐλευθερωθῶμεν τάχιστα, ἢ θὰ ἀποθάνωμεν κατὰ τὸν ἱερὸν ὅρκον τῆς Πατρίδος μας.
ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
Ὁ Ἡγούμενος καὶ σὺν ἐμοὶ παπάδες καὶ καλόγεροι
τῇ 22ᾳ Ἰουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον»
Η φλόγα της Επανάστασης αναζωπυρώθηκε στο Μέγα Σπήλαιο και αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων στην πιο κρίσιμη φάση του Εθνικού Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Για του Χριστού την Πίστιν την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία πάνω από το 20 % των Πατέρων της Ορθοδοξίας, πότισαν με το αίμα τους τις πατρογονικές εστίες του Ελληνισμού, καθαγιάζοντάς τες.