Ένα νέο «αντι-drone» σύστημα με το όνομα «Χίμαιρα», που χαρακτηρίστηκε ως «ο ελβετικός σουγιάς της άμυνας κατά των drones», αναπτύσσεται από τη γαλλική εταιρεία CerbAir. Το εργαλείο εντοπισμού και εξουδετέρωσης των drones, που χαρακτηρίστηκε και ως «ηλεκτρομαγνητικό τυφέκιο», είναι εμβληματικό μιας αυξανόμενης και κατεπείγουσας ανάγκης ανάπτυξης εργαλείων ασφάλειας για την προστασία από τέτοιες εναέριες επιθέσεις.
Drones και προκλήσεις ασφαλείας
Όπως γράφει ο Greg Nichols στη «ZD Net» (05/03/2021), η συχνότητα και η αυξανόμενη πολυπλοκότητα των drones έχει δημιουργήσει ένα σοβαρό εμπόδιο για τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου. Τα drones που είναι πλέον διαθέσιμα στο εμπόριο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να απειλήσουν κυβερνητικούς αξιωματούχους και να πραγματοποιήσουν επιθέσεις κατά τη διάρκεια δημόσιων συγκεντρώσεων και εκδηλώσεων.
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας του νέου Προέδρου των ΗΠΑ Joe Biden, μια μεικτή διυπηρεσιακή εκτίμηση κινδύνου κατέγραψε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ως πιθανή απειλή. Είναι γνωστό πως βίαιοι μη-κρατικοί δρώντες έχουν ήδη εντάξει τα drones στο οπλοστάσιό τους.
«Παρόλο που αυτά τα drones έχουν το μέγεθος ενός καρπουζιού και μπορούν να καλύπτουν ένα εύρος μόνο μερικών μιλίων, εξακολουθούν να αποτελούν κίνδυνο», γράφει ο Thomas Braun στο άρθρο του «Miniature Menace» στο περιοδικό «Wild Blue Yonder».
«Στα χέρια ενός (βίαιου μη-κρατικού δρώντα) αυτά τα μικρά, φθηνά εμπορικά drones τροποποιούνται ως "δολοφονικές μέλισσες" ικανές να προκαλέσουν σημαντική ζημιά και να τρομοκρατήσουν πολίτες και στρατιωτικούς», πρόσθεσε.
Ο Braun ανέφερε πως η τρομοκρατική οργάνωση ISIS δημιουργήσε ήδη ένα τμήμα drones. Χρήση γίνεται και από το οργανωμένο έγκλημα, για παράδειγμα από καρτέλ στην Κεντρική και Λατινική Αμερική. Αναφέρει επίσης πως οι υπηρεσίες ασφαλείας θεωρούν πως πολιτοφυλακές ακροδεξιών και λευκών ρατσιστών σε όλο τον κόσμο μπορεί να διενεργήσουν επιθέσεις με drones, επικαλούμενος και το παράδειγμα μιας στρατιωτικοποιήμενης δεξιάς ομάδας στην Ουκρανία που αποθήκευε drones μαζί με άλλο οπλισμό.
Όλα τα πιο πάνω, σύμφωνα με τη «ZD Net», καθιστούν πιο αναγκαία την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων για την αντιμετώπισή τους. Είναι γνωστό πως τα τελευταία χρόνια κυκλοφόρησε μια σειρά από συστήματα για την ανίχνευση, τον εντοπισμό, την παρακολούθηση και την απενεργοποίηση των drones. Αναλυτές ραδιοσυχνοτήτων ανιχνεύουν αποτελεσματικά τα ραδιοκύματα που ανταλλάσσονται μεταξύ των drones και των χειριστών τους και μερικά από αυτά με πολλές διασπαρμένες αντένες μπορούν να εντοπίσουν και την θέση προέλευσης του σήματος. Άλλοι ακουστικοί αισθητήρες, όπως αυτοί της «Squarehead Technologies» λειτουργούν πολύ καλά σε σενάρια μικρής εμβέλειας όπου δεν υπάρχει πολύς θόρυβος καθώς και οπτικοί αισθητήρες, συμπεριλαμβονένων αισθητήρων με υπέρυθρες και θερμικών αισθητήρων. Επίσης, γίνεται και χρήση ραντάρ.
Τα πράγματα δυσκολεύουν στο σημείο απενεργοποίησης των drones. Μερικά συστήματα περιλαμβάνουν συσκευές «RF jammers» για μπλοκάρισμα ή διατάραξη του σήματος μεταξύ drone και χειριστή. Οι συσκευές «GPS spoofer» μπερδεύουν το drone σχετικά με τη γεωγραφική θέση του. Υπάρχουν επίσης όπλα που εκτοξεύουν δίχτυ, όπλα που κτυπούν τα drones με ακτίνες λέιζερ ενώ εκπαιδεύονται επίσης πουλιά που αρπάζουν τα drones στον αέρα.
Το σύστημα «CHIMERA» της CerbAir
Το φορητό σύστημα της νέας γαλλικής τεχνολογίας με το όνομα «CHIMERA» αποτελείται από ένα σακίδιο και γιλέκο με σύστημα ανίχνευσης, ταμπλέτα χειρισμού και ελέγχου και «ηλεκτρομαγνητικό τελεστή» ("electromagnetic elector"). Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της CerbAir, η ανίχνευση drones γίνεται μέσα από μια ανάλυση των κατευθύσεων στο φάσμα των ραδιοσυχνοτήτων.
Όταν γίνει ο οπτικός και ακουστικός εντοπισμός ειδοποιείται ο χρήστης με τις συντεταγμένες του drone και του χειριστή και παρακολουθούνται ζωντανά από την αντένα.
Διότι το σύστημα παρακολουθεί την θέση του drone, το ηλεκτρομαγνητικό όπλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς οπτική επαφή και πέραν αυτής.
Φυσικά, καταλήγει το προαναφερθέν άρθρο της «ZD Net», ο σύγχρονος εξοπλιστικός ανταγωνισμός δουλεύει και από τις δύο πλευρές.
Όσο περισσότερο οι αστυνομικές δυνάμεις και άλλες δυνάμεις ασφαλείας χρησιμοποιούν τα drones για επιτήρηση, η ανάπτυξη της αντι-drone τεχνολογίας μπορεί να δημιουργήσει άλλους κινδύνους καθώς μπορεί και αυτή να χρησιμοποιηθεί από κακοπροαίρετους δρώντες κατά των νομίμων δυνάμεων.
Προς το παρόν, το σύστημα της CerbAir χρησιμοποιείται από ειδικές δυνάμεις που φρουρούν τους επικεφαλής κρατών.
Σε πρόσφατο άρθρο της «Σημερινής Online» (04/01/2021) ασχοληθήκαμε με τα μικροσκοπικά κατασκοπευτικά «drones-έντομα» που αναπτύσσει ο Βρετανικός Στρατός, καθώς και με άλλες «αντι-drone» τεχνολογίες, όπως τα συστήματα «Drone Dome» του Ισραήλ και «Sapsan-Bekas» της Ρωσίας.
Drones που φορτίζουν κατασκοπευτικούς κοριούς
Ένα μικρό λάθος αποκάλυψε την εμπλοκή της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών για το εσωτερικό, της MI5, σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Imperial College για κοριούς και drones.
Συγκεκριμένα, όπως αποκάλυψε ο Dan Sabbagh στην «Guardian» (06/03/2021), δημοσιεύθηκε καταλάθος η πληροφορία ότι ένας από τους χρηματοδότους του προγράμματος ήταν η MI5.
Φαινομενικά, η έρευνα του Imperial College σκοπό είχε να δημιουργήσει ένα τετρακόπτερο σύστημα (quadcopter system) για τη φόρτιση της μπαταρίας απομακρυσμένων αισθητήρων που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς.
Η ανάμειξη όμως της MI5 προέκυψε διότι κάποιος από τους εμπλεκομένους δήλωσε πως αυτή ήταν ο δεύτερος, μυστικός χρηματοδότης του προγράμματος.
«Government Communications Planning Directorate»
Στα έγγραφα του Imperial College γίνεται αναφορά σε μια άγνωση «Διεύθυνση Κυβερνητικού Επικοινωνιακού Προγραμματισμού» ("Government Communications Planning Directorate", GCPD) που ήταν εκ των υποστηρικτών του προγράμματος. Το GCPD, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, είναι ένα κωδικό όνομα για την MI5 που χρησιμοποιείται στο Whitehall.
Η «αδελφή» μυστική υπηρεσία MI6 ήταν αυτή που ειδοποίησε για το λάθος και ζητήθηκε διακριτικά από το Imperial να διαγράψει την αναφορά, αλλά το είχε ήδη προσέξει η «Guardian», με αποτέλεσμα η MI5 να το επιβεβαιώσει.
Οι μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας χρησιμοποιούν συχνά κωδικοποιημένα ονόματα σε δημόσια έγγραφα για να αποκρύβουν την εμπλοκή τους. Η MI6, υπεύθυνη για εξωτερικές υποθέσεις, χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο «Government Communications Bureau». Η αποκάλυψη έγινε και πάλι καταλάθος όταν δημοσιεύθηκε το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης για τη χαρακτηριστική έδρα της στο Βόξχολ στο νότιο Λονδίνο (BBC, 14/05/2014).
Κοριοί που φορτίζονται με drones
Πηγές της αγγλικής εφημερίδας στις υπηρεσίες πληροφοριών ανέφεραν πως είναι ήδη δύσκολο να τοποθετηθεί ένας κοριός, καθώς απαιτείται από τους πράκτορες να μεταμφιεστούν κατάλληλα για την επιχείρηση. Ακόμα πιο σοβαρό πρόβλημα, πρόσθεσαν, είναι η διασφάλιση ότι οι κοριοί παραμένουν φορτισμένοι για παρατεταμένες περιόδους.
«Δεν είναι αδύνατο να βρεις κάποιον σε μια βασική τοποθεσία για να τοποθετήσει μια συσκευή ακρόασης αλλά αυτό που είναι πιο δύσκολο είναι να στέλνεις συνεχώς ανθρώπους για τον φορτίσουν - κάτι που ίσως θέλεις να διατηρήσεις για μήνες ή χρόνια», πρόσθεσε η ίδια πηγή.
Σκοπός του προγράμματος ήταν η ανάπτυξη συστήματος για φόρτιση των κοριών αυτών από ειδικά drones. Πετώντας ένα drone για την φόρτιση τους και την εξαγωγή των δεδομένων θα ήταν δύσκολο να γίνει στο εξωτερικό, αλλά στο Ηνωμένο Βασιλείου όπου επιχειρεί η MI5, οι πηγές της «Guardian» λένε πως θα ήταν σχετικά εύκολο υπό την κάλυψη του σκότους.
Η δουλειά των ερευνητών δημοσιεύθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στην ανοιχτή ακαδημαϊκή πηγή «IEEE Access». Στην εισαγωγή σημειώνεται: «Η απομακρυσμένη παρακολούθηση υπό δύσκολες συνθήκες συνεχίζει να παρουσιάζει προβλήματα σε δυνητικούς επαγγελματίες».
Μια λύση που προτείνεται στην επιστημονική δημοσίευση, είναι η εκμετάλλευση των πρόσφατων εξελίξεων που ενσωματώνουν φθηνά μη-επανδρωμένα εναέρια οχήματα, ή drones, δηλαδή πλατφόρμες με δικούς τους ασύρματους αισθητήρες. Αυτό, προσθέτουν οι συγγραφείς, «μπορεί να ανοίξει το δρόμο για την παροχή συστημάτων παρακολουθήσης μακράς διαρκείας σε απομακρυσμένα και ακραία περιβάλλοντα».
Οι φωτογραφίες που πλαισιώνουν το άρθρο του IEEE δείχνουν ένα τροποποιημένο τετρακόπτερο drone, πλάτους άνω του μισού μέτρου, το οποίο δοκιμάστηκε για την ικανότητά του να προσγειώνεται στο στόχο σε εξωτερικά περιβάλλοντα όπου έπνεαν ισχυροί ανέμοι. Η φόρτιση των συσκευών παρακολούθησης κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής εφαρμογής ήταν αναγκαία μόνο κάθε 30 ημέρες.
Ανησυχίες για Κινέζο ερευνητή
Ο Sam Armstrong, διευθυντής επικοινωνίας στη δεξαμενή σκέψης Henry Jackson Society, σχολίασε στην «Guardian» ότι η εφαρμογή αυτής τεχνολογίας στον τομέα της ασφάλειας δεν αμφισβητείται και πως συστήματα τέτοιας μορφής χρησιμοποιούνται ενεργά σε μερικές από τις πιο ευαίσθητες αποστολές πληροφοριών που αναλαμβάνει το βρετανικό κράτος.
Το ίδρυμα εξέφρασε επίσης ανησυχίες για ένα μέλος της ερευνητικής ομάδας που έχει εγκαταλείψει πλέον το Ηνωμένο Βασίλειο και εργάστηκε για τον κινεζικό τεχνολογικό κολοσσό Huawei στην Σεντζέν, μια πόλη κοντά στο Χογκ Κονγκ της Κίνας. Ο Armstrong κατηγόρησε την MI5 για εσφαλμένη κρίση στις διαδικασίες ελέγχου του προγράμματος και πως επέδειξε μια «ευρύτερη αφέλεια» σχετικά με την Κίνα.
Η MI5 ωστόσο δεν θεωρεί ότι υπάρχουν ανησυχίες για την ασφάλεια ενώ πηγή της «Guardian» από το Πανεπιστήμιο Imperial College ανέφερε ότι «δεν υπήρχε διαρροή τεχνολογίας» καθώς τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ήδη δημοσιευμένα, αν και δεν διασφανιστήκε η πλήρης έκταση των πιθανών εφαρμογών της.
Αυτό που δεν είναι σαφές είναι αν η υπηρεσία πληροφοριών έχει αναλάβει επιπλέον ανάπτυξη του συστήματος. Το Imperial College είπε ότι «αυτό το έργο για εφαρμογή στην γεωργία είναι δημοσιευμένο και ανοιχτό στον καθένα» και ότι «καμία από τις έρευνές μας δεν είναι απόρρητη».