 |
| Φωτογραφία: Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας |
Σε διαφοροποίηση της εξίσωσης στην κυπριακή ΑΟΖ και σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο οδηγεί το σενάριο που θέλει τον αγωγό East Med να αλλάζει δρόμο.
Υπενθυμίζεται ότι συμφωνία για τον αγωγό φυσικού αερίου East Med υπεγράφη στις 2 Ιανουαρίου 2020 σε ειδική τελετή στο Ζάππειο από τους υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Βήμα», στο τραπέζι βρίσκεται το σενάριο αλλαγής της διαδρομής του αγωγού φυσικού αερίου East Med, ώστε αυτός να ξεκινά από το κοίτασμα «Λεβιάθαν» στο Ισραήλ, αλλά αντί να οδεύει προς Κύπρο, να αποκτά νέα κατεύθυνση προς την Αίγυπτο.
Το ίδιο σενάριο θέλει τον αγωγό να συνεχίζει τη διέλευση του στην ξηρά (και όχι πλέον υποθαλασσίως) ως τα σύνορα Αιγύπτου–Λιβύης και στη συνέχεια να ανεβαίνει προς την Κρήτη διερχόμενος από την περιοχή της οριοθετημένης ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ.
Μάλιστα το δημοσίευμα υποστηρίζει ότι η ιδέα των τροποποιήσεων τέθηκε επί τάπητος στη συνάντηση του Αιγύπτιου προέδρου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, όταν ο πρώτος επισκέφθηκε την Αθήνα τον περασμένο Νοέμβριο.
Η κυπριακή κυβέρνηση διέψευσε, διά του διευθυντή του Γραφείου Τύπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, Βίκτωρα Παπαδόπουλου, το σενάριο καθώς σε δήλωση του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ανέφερε ότι «δεν ισχύει κάτι τέτοιο», ξεκαθαρίζοντας πως «δεν έχει αλλάξει ο προγραμματισμός ή τα σχέδια για την όδευση του EastMed». Πρόσθεσε δε, ότι οι σχετικές μελέτες έχουν χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ.
Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος του ελληνικού ΥΠΕΞ, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, στο πλαίσιο της ενημέρωσης των διπλωματικών συντακτών την Παρασκευή (5/3), αρνήθηκε να σχολιάσει το περιεχόμενο του δημοσιεύματος, χωρίς ούτε να επιβεβαιώνει ούτε να διαψεύσει.
Σε προγενέστερο χρόνο ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, είχε τονίσει για τον East Med:
«Η υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου ή η τελική απόφαση για την επιλογή, η οποία θα ακολουθηθεί είναι άμεσα συνυφασμένη και με άλλα δεδομένα, πέραν των πολιτικών, όπως οικονομικά, τεχνικά κ.ο.κ. Εμείς ως κυβερνήσεις στην περιοχή εργαζόμαστε και αξιοποιούμε όλα τα πιθανά σενάρια, θα πρέπει να τα μελετήσουμε και στο τέλος της ημέρας θα έρθει η ίδια η αγορά να επιλέξει».
Οι τέσσερις λόγοι για μια πιθανή έξοδο της Κύπρου από το σχέδιο
Τις τέσσερις αιτίες πίσω από το σενάριο να αποχωρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία από τον East Med αναλύει το Sputnik με τον διεθνολόγο Πάμπο Χρυσοστόμου, διευθυντή Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
«Είναι πιθανό να εξετάζεται κάτι τέτοιο ως σενάριο, δηλαδή οι εναλλακτικές διαδρομές του East Med καθώς η Αθήνα ούτε το επιβεβαιώνει ούτε το διαψεύδει, ενώ οι παλιότερες δηλώσεις του κύπριου ΥΠΕΞ αφήνουν ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα» τονίζει ο Πάμπος Χρυσοστόμου.
Πρώτος λόγος για να συμβεί κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι το κόστος του αγωγού: «Το μεγάλο θαλάσσιο τμήμα και ειδικά το κομμάτι Κύπρου-Κρήτης είναι πιο δαπανηρό, ενώ μέσω της ξηράς μειώνεται αρκετά το κόστος».
Δεύτερος λόγος θα μπορούσε να είναι μια σειρά πρακτικών δυσκολιών στην υλοποίηση: «Το βάθος της θάλασσας ανάμεσα στην Κύπρο και στην Κρήτη είναι τεράστιο συνεπώς αυτό συνεπάγεται τεχνικές δυσκολίες» παρατηρεί ο κ. Χρυσοστόμου.
Τρίτος λόγος θα μπορούσε να είναι πως όταν σχεδιάστηκε ο αγωγός East Med, δεν είχε υπογραφεί ακόμα η συμφωνία Αιγύπτου-Ισραήλ ούτε η (μερικώς) οριοθετημένη ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου. «Η συμφωνία αυτή (σ.σ. Αιγύπτου-Ισραήλ) περιλαμβάνει την απευθείας μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ και το κοίτασμα του Λεβιάθαν στην Αίγυπτο, ενώ φαίνεται πιο εύκολη η απευθείας μεταφορά από την Αίγυπτο στην Κρήτη» όπως επισημαίνει ο καθηγητής.
Τέταρτος λόγος φαίνεται να είναι η παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας εντός της κυπριακής ΑΟΖ:
«Δεν είναι απίθανο, λοιπόν, Αίγυπτος, Ισραήλ και Ελλάδα να προχωρήσουν στην αξιοποίηση του φυσικού του πλούτου παρακάμπτοντας τον κυπριακό διάδρομο, έτσι ώστε να χάσει η Τουρκία τις αιτιάσεις εμπλοκής στο έργο» επισημαίνει ο κ Χρυσοστόμου.
«Αυτό σημαίνει ότι η Αίγυπτος θα αναδειχθεί ως ενεργειακός κόμβος της περιοχής και όχι η Κύπρος. Η Τουρκία θα σκεφτεί πολύ περισσότερο να αναμετρηθεί με Ισραήλ και Αίγυπτο, σε αντίθεση με την Κυπριακή Δημοκρατία - τα κυριαρχικά δικαιώματα της οποίας παραβιάζει συνεχώς. Τέλος, η Κύπρος θα μπορούσε να αξιοποιήσει το φυσικό της αέριο στα τερματικά της Αιγύπτου. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν τελικά είναι ευχαριστημένη η Λευκωσία από αυτήν την πιθανή εξέλιξη» προσθέτει.
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Το όλο σχέδιο θα μπορούσε να έχει μια σιωπηρή έγκριση από πλευράς ΗΠΑ, υποστηρίζει ο καθηγητής.
«Οι ΗΠΑ θα επιθυμούσαν να υλοποιηθεί ο αγωγός με στόχο να τερματιστεί η ενεργειακή συνεργασία-εξάρτηση μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ. Το δείχνουν, άλλωστε, με την πολιτική των κυρώσεων απέναντι στον Nord Stream. Εφόσον ευνοούνταν τέτοια λύση της απώθησης της Κύπρου από την εξίσωση, λύνεται άμεσα το πρόβλημα της τουρκικής παραβατικότητας».
Εξάλλου, η απόφαση της αμερικανικής Chevron να εξαγοράσει την ισραηλινή Noble, δείχνει ότι το αμερικανικό κεφάλαιο έχει συμφέροντα στην περιοχή.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, τέλος, την τοποθέτηση του πρώην υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, Φράνσις Φάνον, ο οποίος προ ολίγων ημερών δήλωνε στην «Καθημερινή» ότι «ο East Med είναι μια επιλογή, όμως υπάρχουν και άλλες».