Η εισαγωγή νέων όπλων με την ικανότητα να πλήττουν στόχους σε μεγάλες αποστάσεις (stand-off) με ακρίβεια, σε υπηρεσία στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε επαρκή ποσότητα, είναι ένα κεφάλαιο στο οποίο το DefenceReview έχει αποδώσει ιδιαίτερη έμφαση. Από την πρώτη ημέρα της λειτουργίας του.
Δεν έχουμε επιμείνει μόνο στα αερομεταφερόμενα όπλα. Έχουμε αναλύσει και τις δυνατότητες νέων συστημάτων και ειδικών πυρομαχικών Πυροβολικού, μέσα από δεκάδες μικρά και μεγάλα άρθρα, σε μία διαρκή προσπάθεια να παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Που είναι καθοριστικές και για το αξιόμαχο του Ελληνικού Στρατού.
Η σειρά των πρόσφατων άρθρων στους SM-2 και ASTER 30, AIM-120D και Meteor, MICA και MICA NG, καθώς και στις κατευθυνόμενες βόμβες ανεμοπορίας, έγιναν με βάση το ίδιο σκεπτικό… Ότι πρέπει δηλαδή να συνεχίσουμε να επιμένουμε στην ανάλυση των δυνατοτήτων και την επιχειρησιακή αναγκαιότητα αυτών των όπλων. Ιδίως των αερομεταφερόμενων εναντίον στόχων στο έδαφος και στην επιφάνεια της θάλασσας.
Πριν αναφερθούμε στους μίνι πυραύλους cruise, μία πραγματικά νέα γενιά όπλων που θεωρούμε ότι υπό διάφορες παραλλαγές και εκδόσεις θα επικρατήσουν στο μέλλον, θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε τι έχει συμβεί τα τελευταία 15 τουλάχιστον χρόνια σε Ελλάδα και Τουρκία.
Είναι σημαντικό να το κάνουμε γιατί θεωρούμε ότι υπάρχουν πολλές διφορούμενες απόψεις σχετικά με τα stand – off όπλα όπως το JASSM ή το SCALP-EG/MdcN. Δεν είναι δε λίγοι, αυτοί που υποστηρίζουν ότι δεν έχει βάση η επένδυση σε τέτοιου είδους όπλα, που έχουν υψηλό κόστος αγοράς και συντήρησης. Από την άλλη πλευρά οι εξελίξεις δεν τους δικαιώνουν από τη στιγμή που σε όλο τον κόσμο ακόμη και περιορισμένων τεχνολογικών και οικονομικών δυνατοτήτων χώρες, επενδύουν στην ανάπτυξη και την μαζική παραγωγή τους.
Για την Ελλάδα συντρέχουν οι ίδιοι ακριβώς λόγοι που οδηγούν τις χώρες αυτές είτε στην αναζήτηση όπλων μακρού πλήγματος, υψηλής ακρίβειας στην παγκόσμια αγορά, είτε στην απόπειρα αυτόνομης ανάπτυξής τους. Συν ένας ακόμη που μπορεί να ληφθεί υπόψη και ως ο πρώτος και πιο σημαντικός. Είναι το πολυδιάστατο της απειλής που πρεσβεύει η Τουρκία. Η εξέλιξη της προμήθειας του αντιαεροπορικού/αντιπυραυλικού συστήματος S- 400, μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί και δείχνει καθαρά το πόσο επικίνδυνη έχει γίνει η γειτονική χώρα.
Αντικατοπτρίζει το μέγεθος της αλλαγής, όχι μόνο στην τουρκική εξωτερική πολιτική, αλλά και στις εξοπλιστικές της επιλογές και προτεραιότητες. Η Τουρκία γνώριζε εξ αρχής ότι οι ΗΠΑ δεν επρόκειτο ποτέ να αποδεχθούν υπό οποιουσδήποτε όρους, αστερίσκους ή προϋποθέσεις, την αγορά και την ένταξη του συστήματος S-400 σε υπηρεσία. Παρόλα αυτά προχώρησε στην υλοποίηση του προγράμματος αυτού.
Γνωρίζοντας ότι θα τεθεί εκτός του προγράμματος F-35 και άρα θα χάσει το σημαντικό μερίδιο υποκατασκευαστικού έργου (αξίας μεγαλύτερης των 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων…) που είχε κατορθώσει να αποσπάσει πολλά χρόνια πριν. Όταν αυτό ακόμη βρισκόταν στα αρχικά τους στάδια . Γνώριζε επίσης ότι θα αντιμετωπίσει προβλήματα με την υποστήριξη των μαχητικών F-16, ενώ μέσω της αποβολής από το F-35 ήξερε ότι θα απωλέσει και τα τεχνολογικά και επιχειρησιακά πλεονεκτήματα που θα τις εξασφάλιζε το αμερικάνικο μαχητικό.
Είναι απόλυτα βέβαιο ότι το καθεστώς Ερντογάν τα “ζύγισε” όλα αυτά. Και μάλιστα σοβαρά. Καταλήγοντας στο ότι ο δρόμος της αυτονόμησης σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, περνά μέσα από τη δημιουργία επίσης αυτόνομης αμυντικής βιομηχανίας.
Επί μία σχεδόν εικοσαετία η Τουρκία αναζητούσε νέο επιθετικό ελικόπτερο, προς αντικατάσταση των παλαιών Cobra που είχε αποκτήσει ως αμερικανικό πλεονάζον υλικό, ματαιώνοντας τον ένα διαγωνισμό πίσω από τον άλλο. Γιατί απαιτούσε χωρίς συμβιβασμούς πλήρη πρόσβαση σε πηγαίους κώδικες για την πιστοποίηση των όπλων που η ίδια θα επιθυμούσε. Όχι μόνο κατασκευαστικό έργο.
Κατέληξε στο ιταλικό Α-129 το οποίο αγόρασε εξ ολοκλήρου ώς πρόγραμμα, γιατί τελικά μόνο οι Ιταλοί ικανοποίησαν αυτή την απαίτηση. Παρέκαμψε την αμερικανική άρνηση αποδέσμευσης οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών σχεδιάζοντας και αναπτύσσοντας δικά της. Για τα συστήματα που δεν μπορούσε ή δεν συνέφερε οικονομικά να αναπτύξει για να τα εξοπλίσει, απευθύνθηκε στο ελεύθερο εμπόριο, αλλά και σε συγκεκριμένους κατασκευαστές σε Ευρώπη και Καναδά.
Ανέπτυξε ειδικά αερομεταφερόμενα όπλα για τα μη επανδρωμένα της αεροσκάφη, εκμεταλλευόμενη όχι μόνο τη χρηματοδότηση που λάμβανε από φίλιες χώρες, αλλά ακόμη και μέρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων που εξασφάλισε εκβιαστικά, για να καλύψει -υποτίθεται- τη φιλοξενία μεταναστών στο έδαφος της.
Ενεργοποίησε και υλοποίησε προγράμματα συνεργασίας με την Κίνα, το Πακιστάν, τη Νότια Κορέα προς αυτόνομη κάλυψη πλειάδας αναγκών με παράλληλη προσπάθεια εξαγωγής υλικού προς φίλιες χώρες (Αζερμπαϊτζάν). Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται για την Ελλάδα μόνο στο ότι αδράνησε για πολλά χρόνια, επιλέγοντας να μην κάνει απολύτως τίποτα για να προστατευθεί από την υπό διαμόρφωση νέα αυτή πολυδιάστατη και εν πολλοίς αυτόνομη απειλή.
Εντοπίζεται και στο ότι ακόμα και όταν αποφάσισε να δαπανήσει κονδύλια για την άμυνά της, δεν το έκανε για να συντηρήσει ή να αναβαθμίσει ήδη διαθέσιμα κρίσιμα συστήματα και να προμηθευτεί νέα όπλα για αυτά. Περιορίστηκε μόνο στην προμήθεια νέων εναέριων μέσων και στον εκσυγχρονισμό ήδη διαθέσιμων, χωρίς – και πάλι – να αγοράσει όπλα για αυτά…
Άφησε σε εκκρεμότητα ότι δεν μπορούσε να υλοποιήσει μέσω FMS. Προγράμματα όπως η προμήθεια νέων τορπιλών για τα υποβρύχια Type 214, προηγμένων πυρομαχικών για τα άρματα Leopard 2A4 και 2Α6, κατευθυνομένων βομβών SPICE, εκσυγχρονισμού των φρεγατών MEKO 200HN, υποστήριξη των Mirage 2000 και των όπλων τους, υποστήριξη του στόλου των μεταφορικών αεροπλάνων της Πολεμικής Αεροπορίας που λειτουργούν επ’ ωφελεία του συνόλου των ελληνικών ΕΔ και πολλά άλλα.
Από την άλλη πλευρά απεστάλησαν τρεις LOR, για την υλοποίηση ισάριθμων προγραμμάτων στις ΗΠΑ. Εκσυγχρονισμός P-3B στο επίπεδο P-3H, εκσυγχρονισμός 84 μαχητικών F-16 των εκδόσεων Block 52+ και Block 52+ Advance στο επίπεδο – V και προμήθεια τεσσάρων ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων MH – 60R. Κανένα από αυτά τα επίσημα ελληνικά αιτήματα δεν περιλάμβανε όπλα!
Μόνο σε αυτό για τα τέσσερα MH – 60R περιλήφθηκαν 30 αερομεταφερόμενες τορπίλες Mk.54 ( https://www.dsca.mil/press- media/major-arms-sales/greece-mh-60r-multi-mission-helicopters )… Πέραν τούτου ουδέν… Πουθενά δεν υπήρξε αναφορά για αερομεταφερόμενους, αντιπλοϊκούς, AGM-84L Harpoon (για τα P-3H και F-16V), ή για οποιοδήποτε stand-off όπλο.
Γιατί εκτός από τον Harpoon που δεν περιλήφθηκε σε δύο LOR, δεν υπήρξε ακολούθως αίτημα ούτε για τον αντίστοιχων δυνατοτήτων αερομεταφερόμενο αντιπλοϊκό NSM-HL (Helicopters) στο αίτημα προμήθειας των ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων MH – 60R.
O NSM-HL έχει το μισό σχεδόν βάρος σε σχέση με τον αερομεταφερόμενο AGM-84 Harpoon, αλλά την ίδια ακτίνα. Περί τα 100 ναυτικά μίλια (185 χιλιόμετρα). Για αυτόν ακριβώς το λόγο αντικατέστησε τον αερομεταφερόμενο Penguin, επί ελικοπτέρων. Ένα μικρότερο σε διαστάσεις και βάρος όπλο, με σημαντικά μικρότερη ακτίνα (55 χιλιόμετρα). Ο NSM-HL επικοινωνεί με το σύστημα διαχείρισης και άφεσης οπλισμού του MH-60R μέσω ψηφιακής αρτηρίας δεδομένων MIL-STD-1760 και αναρτάται σε φορέα BRU-14.
Σε άλλο αμυντικό ιστοχώρο γράφτηκε ότι ο NSM-HL δεν έχει πιστοποιηθεί ακόμη στο MH – 60R. Κάτι που δεν ισχύει. Μέσω του αιτήματος της Ινδίας (2 Απριλίου 2019) στην αμερικανική DSCA για την προμήθεια 24 ελικοπτέρων αυτού του τύπου, μεταξύ των όπλων και των συστημάτων, ζητήθηκαν και δύο προσομοιωτές βολής (emulators) πυραύλων NSM-HL, καθώς και τεσσάρων εκπαιδευτικών NSM-HL (Captive Inert Training Missile) ( https://www.dsca.mil/press-media/major-arms-sales/india-mh-60r-multi-mission- helicopters ).
Πώς είναι δυνατόν άρα, να παραγγέλθηκαν από το Ινδικό Ναυτικό εκπαιδευτικά όπλα και προσομοιωτές βολής, χωρίς ο NSM-HL να είναι πιστοποιημένος στο MH – 60R; Το Ινδικό Ναυτικό επιπρόσθετα έχει προβεί ( https://www.dsca.mil/press-media/major-arms- sales/india-agm-84l-harpoon-air-launched-block-ii-missiles ) στην παραγγελία και αερομεταφερόμενων, αντιπλοϊκών AGM-84L Harpoon για τα αεροσκάφη P-8A Poseidon που διατηρεί σε υπηρεσία. Θα συμφωνήσουμε με όσους υποστηρίζουν ότι τα προγράμματα μέσω FMF είναι ευκολότερο να υλοποιηθούν (ακόμα βρίσκεται σε ισχύ ο Νόμος Βενιζέλου…), από τη στιγμή που είναι διακρατικές συμφωνίες με μακροχρόνια δανειοδότηση.
Επομένως δεν εμπίπτουν στους περιορισμούς της οικονομικής επιτήρησης, υπό την οποία βρίσκεται η Ελλάδα. Ασφαλώς εδώ προκύπτει το ερώτημα: γιατί εφόσον μέσω αυτών των προγραμμάτων εκσυγχρονισμού αεροσκαφών και προμήθειας ελικοπτέρων, η Ελλάδα είχε τη δυνατότητα να παραγγείλει και stand-off αντιπλοϊκά όπλα, δεν το έκανε; Δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει στο πρόσθετο κόστος των 300 ή 400 κατά προσέγγιση εκατομμυρίων δολαρίων; Αυτό δεν υποτίθεται ότι είναι το πλεονέκτημα των προγραμμάτων FMS;
Το συμπέρασμα που εξάγεται από όλα αυτά, είναι ότι η Ελλάδα έχει μέχρι στιγμής αποφύγει να αξιοποιήσει προγράμματα FMS για την προμήθεια προηγμένων όπλων. Ή τουλάχιστον για να αιτηθεί την προμήθεια τους. Και αυτή είναι μία πραγματικότητα που δεν μπορεί να συνεχιστεί. Δική μας δουλειά δεν είναι να κάνουμε εξωτερική πολιτική.
Είναι όμως η επισήμανση λαθών και παραλείψεων με βάση τα διεθνώς ισχύοντα. Για αυτόν άλλωστε το λόγο παρακολουθούμε κάθε εξέλιξη και έχουμε, όπως και πολλοί άλλοι, αναδείξει την ανάγκη υιοθέτησης εναλλακτικών από το Ισραήλ ( https://defencereview.gr/voli-spike-nlos-apo-ah-64e-guardian-apache-sta-32-chiliometra- apo-ton/ ) και την Ευρώπη ( https://defencereview.gr/vlimata-kata-ploion-kai-chersaion- stoch/ ).
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι τουλάχιστον επανενεργοποιούνται όπλα όπως τα AM-39 Exocet και SCALP-EG, ενώ παράλληλα υπάρχει έντονη προοπτική για την αγορά αντιαρματικών/αντιπλοϊκών πυραύλων SPIKE-NLOS και κιτ κατευθυνομένων βομβών SPICE.
Όλα αυτά φανερώνουν, αν μη τι άλλο, ότι έχει σε μεγάλο βαθμό γίνει αντιληπτή η αξία των όπλων ακριβείας μεγάλων αποστάσεων (όλων των ειδών και κατηγοριών), στην προσπάθεια των Ενόπλων Δυνάμεων να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το εύρος και την πολυμορφία της τουρκικής απειλής.