Από: ΣΗΜΕΡΙΝΗ - γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης*
-Πενταμερής: Καθαρό ποινικό μητρώο στην Άγκυρα και αναβάθμιση τελωνειακής ένωσης
-Τι θεωρεί το ΑΚΕΛ ως κόκκινες γραμμές στο εδαφικό, πού συμφωνεί με τον ΔΗΣΥ και πώς η Τουρκία εκβίασε την ΕΕ και τα θέματα ασφάλειας
-Πώς οι κυρώσεις έκαναν φτερά και το καρότο της ΕΕ
-Δεν καθόρισε ακόμη την ατζέντα ο Γκουτιέρες
-Η κατάρρευση της Τουρκίας και το «σουνιτικό Ιράν»
Οι Τούρκοι θέλουν να βγάλουν την Κυπριακή Δημοκρατία από την ΕΕ και να εντάξουν το ψευδοκράτους, αλλά και την ίδια την Άγκυρα μέσω της συνομοσπονδιακής λύσης των δυο κρατών που αποφάσισε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας την περασμένη εβδομάδα ενόψει Πενταμερούς. Οι Βρετανοί επιδιώκουν να ξεπλύνουν την τουρκική πολιτική μέσα από πολιτική ισότητα και την ισότιμη κυριαρχία, όπως αυτή θα εφαρμοστεί μέσω μιας παρθενογένεσης και μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, στην οποία, όπως ισχυρίζεται το Λονδίνο, θα χωρέσουν τα δύο κράτη (βλέπε δηλώσεις Βρετανού Υπάτου Αρμοστή τον Νοέμβριο του 2020).
Εξαφάνιση ΚΔ και αντικατάσταση από δυο κράτη
Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι το νέο κοινό σύνταγμα της λύσης θα είναι εκ του μηδενός και δεν θα έχει σχέση με αυτό της Ζυρίχης, που προέβλεπε ενιαίο δικοινοτικό κράτος. Με λύση ομοσπονδίας ή συνομοσπονδίας και εκ περιτροπής Προεδρία, η συνταγματική δομή της Κυπριακής Δημοκρατίας θα εξαφανιστεί και θα αντικατασταθεί από μια νέα, που θα πηγάζει από τα χωριστά δημοψηφίσματα, τα οποία οι Τούρκοι ερμηνεύουν ως χωριστές αυτοδιαθέσεις δυο λαών, όπως είχε καθορίσει ο Νιχάτ Ερίμ από το 1956. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα αντικατασταθεί από δύο ισότιμα κράτη, εκ των οποίων το ένα θα είναι το σημερινό ψευδοκράτος. Για παράδειγμα, τονίζεται, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το σημερινό ψευδοκράτος, που θα νομιμοποιηθεί ως ισότιμο τουρκοκυπριακό συνιστών ή μη κράτος, θα εκπροσωπείται από δυο ευρωβουλευτές στους τέσσερεις, συνολικά, που θα έχει το νέο πολιτειακό σύστημα. Στη δε εκτελεστική εξουσία και σε επίπεδο Συμβουλίου θα εκπροσωπείται εναλλάξ ο Πρόεδρος ενός εκάστου των δυο κρατιδίων, τα οποία θα είναι πολιτικώς, νομικώς και συνταγματικώς ισότιμα.
Οι αντιλήψεις του ΑΚΕΛ
Ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν έχει καθορίσει ακόμη την ατζέντα της Πενταμερούς. Το μόνο γνωστό είναι ότι ο κ. Γκουτέρες θέλει να ακούσει τις δυο πλευρές και όσους έχουν νέες ιδέες. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφής πληροφόρηση ανησυχεί και τον Πρόεδρο, αλλά και τους κομματικούς αρχηγούς και δη τον ΓΓ του ΑΚΕΛ, Άντρο Κυπριανού, ο οποίος εμφανίζεται μεν συναινετικός, όμως διατηρεί τις επιφυλάξεις του υπό την έννοια ότι ο Πρόεδρος έχει διατυπώσει στο παρασκήνιο την ετοιμότητά του να συζητήσει λύση δύο κρατών. Αυτό, άλλωστε, ισχυρίζονται οι Τούρκοι. Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι η ηγεσία του ΑΚΕΛ μελετά το ενδεχόμενο να ξεκαθαρίσει τη θέση της ως προς το θέμα της Πενταμερούς και τις δικές της κόκκινες γραμμές ως προς την αποδοχή λύσης. Φαίνεται, μάλιστα, ότι το ΑΚΕΛ δεν θα αποδεχθεί διευθέτηση του προβλήματος, η οποία δεν θα περιλαμβάνει τη Μόρφου και την Αμμόχωστο.
Το φυσικό αέριο και η Γαλάζια Πατρίδα
Βεβαίως, το πρόβλημα έγκειται στο εξής: Τόσο το ΑΚΕΛ όσο και το ΔΗΚΟ τάσσονται υπέρ της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως δηλώνει δημόσια ο Πρόεδρος. Βεβαίως, η κάθε πλευρά υποστηρίζει την εν λόγω λύση με διαφορετικό «ορθό περιεχόμενο». Από την πλευρά της, η ηγεσία του ΔΗΣΥ εμφανίζεται να έχει πιο προχωρημένες θέσεις από αυτές του Προέδρου Αναστασιάδη και να συνδέει το θέμα της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου, και δη του αγωγού προς Τουρκία, με πιθανά ανταλλάγματα που θα δοθούν από την Άγκυρα στο εδαφικό και στο θέμα της ασφάλειας. Με τη θέση αυτή δεν φαίνεται να διαφωνεί το ΑΚΕΛ. Το αντίθετο. Την επικροτεί. Έχουμε μία πολιτική αντίληψη που λέει:
Παραχώρηση φυσικού αερίου και αγωγών έναντι κυρίως εδαφικού και ασφάλειας. Η Τουρκία όμως συνδέει το φυσικό αέριο – όπως και γενικότερα τη λύση του Κυπριακού – με το θέμα της συγκυριαρχίας, καθώς και του γεωπολιτικού στρατηγικού ελέγχου της Κύπρου μέσα από το νέο σύστημα ασφαλείας, που θα δημιουργηθεί και το οποίο ξεκινά 21 χρόνια πριν, όταν είχε αποφασιστεί το 2000 από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας της Τουρκίας και είχε φέρει στο φως η «Σημερινή» στις 10 Ιανουαρίου του 2000. Δυστυχώς, δεν ληφθήκαμε υπόψη όταν γράφαμε ότι στόχος της Άγκυρας είναι η μετατροπή της περιοχή μας σε τουρκική λίμνη. Επί του παρόντος, η Άγκυρα δεν αποδέχεται την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί, ούτε την κατάργηση των εγγυητικών δικαιωμάτων, όπως θα ήθελε η Κυπριακή Δημοκρατία. Εάν ήταν δυνατόν να υποχωρήσει, θα το έπραττε στην πρακτική της εγκαθίδρυσης μιας τουρκικής Βάσης στο μοντέλο των βρετανικών, δηλαδή με κυριαρχικά δικαιώματα.
Η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης
Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Τουρκία, στο πλαίσιο των συζητήσεων του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, έχει πλήρως διασυνδέσει την επίλυση του Κυπριακού με τη στρατηγική της Γαλάζιας Πατρίδας, που είναι συνέχεια των αποφάσεων του 2000, και των αγωγών ενέργειας καθώς και με το νέο σύστημα ασφαλείας όπως αυτό αρχιτεκτονείται στην περιοχή μας με τη συμμετοχή των Ισραηλινών, των Αιγυπτίων, των Αμερικανών και των Ρώσων, οι οποίοι περιορίζονται επί του παρόντος, αλλά αναβαθμίζοντας τον ρόλο τους, στα θέματα της Λιβύης και της Συρίας. Η Τουρκία επενδύει στην Πολεμική της Βιομηχανία, την οποία ο Ταγίπ Ερντογάν συνδέει με την εθνική ανεξαρτησία της χώρας την ίδια στιγμή κατά την οποία αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα λόγω της κατρακύλας της τουρκικής λίρας. Είναι πρόδηλον, όμως, ότι και σε αυτήν την περίπτωση, ακόμα και όταν δηλαδή η Άγκυρα βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, καταφέρνει να εκβιάζει την Ευρώπη και να υιοθετεί με επιτυχία την πολιτική του εκκρεμούς στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Είναι εμφανές τι συνέβη σε επίπεδο ΕΕ την περασμένη εβδομάδα. Όχι μόνο οι κυρώσεις έκαναν φτερά, αλλά ταυτοχρόνως έχει ανοίξει παράθυρο ευκαιρίας, όπως λέγεται, για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την Ευρώπη.
Ο τουρκικός εκβιασμός
Η Άγκυρα, παρά τα οικονομικά της προβλήματα, εκβιάζει την Ευρώπη με τον εξής τρόπο: 1. Εάν καταρρεύσω, λέει η Τουρκία, θα πληγούν και τα δικά σας οικονομικά συμφέροντα και ειδικότερα των Γερμανών και των Ισπανών, καθώς και άλλων κρατών της ΕΕ, που έχουν μεγάλες επενδύσεις και πολλά χρήματα λαμβάνουν από το τουρκικό Δημόσιο λόγω δανεισμών. Οι ζημιές δεν θα αφορούν μόνο την Τουρκία, αλλά και τους επενδυτές και τους δανειστές. 2. Εάν καταρρεύσω, τονίζει η Άγκυρα προς ΗΠΑ και ΕΕ, υπάρχει ο κίνδυνος της δημιουργίας ενός νέου, σουνιτικού Ιράν, που θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στο περιφερειακό σύστημα ασφαλείας, τα οποία δεν θα ήθελαν ούτε οι Ευρωπαίοι, ούτε οι Αμερικανοί αλλά ούτε και οι Ρώσοι.
Αθέμιτος ανταγωνισμός
Υπό αυτές τις συνθήκες, με την πτώση της λίρας αυξάνονται μεν τα χρέη της Τουρκίας επειδή δανείζεται σε δολάρια και σε ευρώ, αλλά ταυτοχρόνως αυξάνεται και ο κίνδυνος σε περίπτωση κατάρρευσης να δημιουργηθεί μία χαώδης κατάσταση και οικονομική και πολιτική. Είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που οι Γερμανοί, με τη συνδρομή και άλλων χωρών, έσπευσαν να μαλακώσουν τη δήλωση του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προσφέροντας καρότο στην Τουρκία, το οποίο, μάλιστα, διασύνδεσαν με την πορεία του Κυπριακού αλλά και με την εφαρμογή της υφιστάμενης τελωνειακής ένωσης, την οποία παραβιάζει η Τουρκία διότι αρνείται να συνεργαστεί με την Κυπριακή Δημοκρατία, δημιουργώντας συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Οι δε κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας εξακολουθούν να βρίσκονται στο τραπέζι, αλλά η Τουρκία τις έχει συνδέσει με την πρόκληση νέας κρίσης. Ποιο είναι το μήνυμα παρασκηνιακά και δημόσια που στέλνει η Άγκυρα; Ότι, εάν της επιβληθούν κυρώσεις, θα βγάλει τον στόλο έξω και θα προκληθεί κρίση και στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Ενόψει Πενταμερούς προχώρησε ένα βήμα παρακάτω, διευκρινίζοντας ότι εάν δεν γίνουν δεκτές οι συνομοσπονδιακές της θέσεις και αν δεν τις υπογράψει η ελληνοκυπριακή πλευρά, τότε θα τις επιβάλει με νέα τετελεσμένα στην Αμμόχωστο και αλλού, ακόμη και διά της σκιάς της ισχύος της.
Το καρότο και ο μαστίγιο
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο ΓΓ των Ην. Εθνών, για να αποφύγει την αποτυχία, θα επιδιώξει την έκδοση ενός κοινού ανακοινωθέντος, το οποίο κατά ελάχιστον θα κρατά τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού ζωντανή παραπέμποντας τα εκκρεμή ζητήματα προς περαιτέρω διαπραγμάτευση, έτσι ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για ένα νέο Κραν Μοντανά. Έτσι, όμως, η Τουρκία, τον Ιούνιο θα έχει λευκό ποινικό μητρώο και όχι μόνο κυρώσεις δεν θα της επιβληθούν, αλλά θα αξιώσει την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και την ακύρωση του καθεστώτος της βίζας για τους πολίτες της εντός της ΕΕ. Δηλαδή, θα επιτύχει να έχει τις νέες ιδέες της συνομοσπονδίας στο τραπέζι και ταυτοχρόνως να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα που υπήρχε εντός της ΕΕ. Θα αρπάξει το καρότο και θα αφήσει το μαστίγιο στο τραπέζι για να απειλείται η Ελλάδα και η Κύπρος ότι, αν δεν συναινέσουν, θα έχουν ευθύνη για τη διατάραξη του όποιου θετικού κλίματος, όπως αυτό καταγράφεται στην τελευταία δήλωση των 27, τόσο στα Ελληνοτουρκικά όσο και στο Κυπριακό.
Η επιλογή του Προέδρου
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει πολλές επιλογές ενόψει της Πενταμερούς, παρά μόνο μία. Εφόσον η Τουρκία επιμένει ότι είναι εκλιπούσα η Κυπριακή Δημοκρατία και ότι η λύση θα πρέπει ίσως να στηρίζεται στην αντίληψη των δύο κρατών και της παρθενογένεσης, ο Πρόεδρος οφείλει να θέσει την Άγκυρα και τον ΓΓ του ΟΗΕ και την ΕΕ ενώπιον των ευθυνών τους, αξιώνοντας από την Τουρκία να διευκρινίσει εάν αναγνωρίζει ή όχι την Κυπριακή Δημοκρατία όπως το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο καθορίζουν. Τα νομικά και διπλωματικά όπλα που έχει ο Πρόεδρος είναι τα εξής:
1.Η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε ολόκληρη στην ΕΕ επί τη βάσει του πρωτοκόλλου 10.
2.Η δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 αποτελεί απάντηση στην Τουρκία, η οποία ισχυρίστηκε ότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία. Και η αντιδήλωση καθορίζει ρητώς ότι:
Α) Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της, επί της νήσου Κύπρου, αναγνωρίζουν μόνο ένα κράτος, αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Β) Για να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία της Άγκυρας, θα πρέπει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Όχι το πολιτειακό σύστημα που θα προκύψει από την όποια λύση του Κυπριακού. Επί τούτων, δε, υπάρχει έκθεση του Ζοζέπ Μπορέλ για την Τουρκία. Αναφέρει ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας της ΕΕ ότι η άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις της Άγκυρας με την Ευρώπη. Και, ως εκ τούτου, για να μην υπάρχουν προβλήματα, θα πρέπει η Άγκυρα να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η ανατροπή των ψηφισμάτων των Ην. Εθνών
Εάν η Τουρκία αρνηθεί ενώπιον του ΓΓ των Ην Εθνών και της ΕΕ, που θα έχει καθεστώς παρατηρητή, ότι αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, τότε θα είναι πρόδηλον σε όλους ότι δεν επιθυμεί λύση, αλλά τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αντικατάστασή της από δυο κράτη, μία εξέλιξη που είναι αντίθετη με τους όρους εντολής του Σ. Ασφαλείας προς τον ΓΓ των Ην. Εθνών, όπως αυτές καθορίστηκαν από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Άρα θα έχουμε, εκτός των άλλων, ακύρωση των ίδιων των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας (541 και 550) που αναφέρουν ρητώς ότι το ψευδοκράτος δεν μπορεί να αναγνωριστεί, διότι είναι προϊόν της βίας και της χρήσης των όπλων. Και ταυτοχρόνως θα βγάλει η Τουρκία την Κυπριακή Δημοκρατία από την ΕΕ και θα εντάξει το ψευδοκράτος ως ισότιμο κράτος. Θα έχουμε δηλαδή: 1) Νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής και της κατοχής. 2) Ανατροπή του διεθνούς και κοινοτικού δικαίου και τη δημιουργία μιας «Νέας Τάξης Πραγμάτων», δηλαδή παρθενογένεσης, που θα νομιμοποιεί την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας.
Τα ελάχιστα, ο ΟΗΕ και η ΕΕ
Αυτά είναι τα ελάχιστα που θα πρέπει να ζητήσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να καταγραφούν στην έκθεση του ΓΓ των Ην Εθνών και να περιληφθούν στις αναφορές της ΕΕ ως προς την τουρκική στάση, αξιώνοντας, ταυτοχρόνως, την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας κατά το επόμενο Συμβούλιο του Ιουνίου. Και το αιτιολογικό είναι το εξής: Η Τουρκία τορπιλίζει τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού και αρνείται να σεβαστεί το κοινοτικό κεκτημένο, όπως αυτό καθορίζεται από το πρωτόκολλο 10, την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου, καθώς και από τις λοιπές σχετικές αποφάσεις που ελήφθησαν σε επίπεδο Συμβουλίου από την ΕΕ.
Εάν ο Πρόεδρος σιωπήσει και συμβιβαστεί με τις συνομοσπονδιακού χαρακτήρα ιδέες της Τουρκίας και των Βρετανών, τότε η Τουρκία θα προχωρήσει προς τη διχοτόμηση μέσω της Πενταμερούς και εντός της ΕΕ διά της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης και της αύξησης των αλληλεξαρτήσεών της με τα μεγάλα κράτη. Η εξέλιξη αυτή θα αποτυπωθεί στον επόμενο γύρο των οποιωνδήποτε συνομιλιών και οι πιέσεις θα είναι σε βάρος της ελληνοκυπριακής πλευράς, αφού τα ισοζύγια συμφερόντων θα είναι συντριπτικά υπέρ της Τουρκίας και θα καταπλακώσουν το δίκαιο και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Αυτό είναι το πρωτοσέλιδο της «Σημερινής» στις 10 Ιανουάριου 2000, όταν αναλύαμε και τονίζαμε τον τουρκικό στόχο της «τουρκικής λίμνης» και την επεκτατική στρατηγική της Άγκυρας. Όπως γράφαμε πριν από 21 χρόνια, περί το 2020 θα υλοποιούσαν την πολιτική της «τουρκικής λίμνης», στην οποία, επισήμως, αναφέρθηκε το 2011 ο Ταγίπ Ερντογάν και προχώρησε στη «Γαλάζια Πατρίδα». Δυστυχώς, δεν μας άκουγαν…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων