Περίοδος 1954-1960
Ουσιαστικά η μάχη που έμελλε να σημάνει την είσοδο των Η.Π.Α στο Βιετνάμ ήταν αυτή του Ντιεν Μπιεν Φου. Εκεί οι Γάλλοι είχαν κατασκευάσει μια οχυρωμένη βάση στην οποία επιτέθηκαν οι μαχητές Βιετμίν,ένα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα που στόχο είχε την απελευθέρωση του Βιετνάμ από τους Γάλλους,τον Μάρτιο του 1954.Τον Μάιο του ίδιου έτους οι Βιετμίν έκαμψαν την αντίσταση του γαλλικού στρατού που παραδόθηκε και λίγους μήνες μετά, αφού συνεχίστηκαν οι επιθέσεις των ανταρτών, οι Γάλλοι αναγκάστηκαν να ζητήσουν ανακωχή.
Από: maxmag.gr - ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΥΡΙΔΗΣ
Αμέσως μετά από αυτήν την εξέλιξη, στην διάσκεψη της Γενεύης ορίστηκε πως το Βιετνάμ θα διχοτομούνταν σε δύο τμήματα στον 17ο παράλληλο,το Βόρειο υπό την κομμουνιστική σφαίρα επιρροής με πρόεδρο τον Χο Τσι Μιν και πρωτεύουσα το Ανόϊ και το Νότιο στο οποίο θα δίδονταν η αυτονομία από τους Γάλλους με πρωτεύουσα την Σαϊγκόν.
Οι Αμερικάνοι βλέποντας πως ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι της νοτιοανατολικής Ασίας βρισκόταν υπό κομμουνιστική κυριαρχία, αποφάσισαν να γίνουν σύμμαχοι του νέου κράτους του Νοτίου Βιετνάμ με στόχο την προστασία του από τους κομμουνιστές του Βορρά καθώς και να το οδηγήσει ομαλά στην δημοκρατία. Πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας του Βιετνάμ αυτοανακηρύχθηκε ο Νγκο Ντιν Ντιέμ το 1955, ο οποίος κυβερνώντας απολυταρχικά με αντικομμουνιστικές και συντηρητικές επιρροές (επικρίθηκε έντονα για την σκληρότητα του έναντι των Βουδιστών) αρνήθηκε την διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών, κάτι που προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν οι κομμουνιστές του Νότιου Βιετνάμ οι οποίοι πίστευαν πως θα κερδίσουν τυχόν εκλογές. Οι τελευταίοι ίδρυσαν το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης του Νοτίου Βιετνάμ το 1960 και την επόμενη αμέσως χρονιά συγκρότησαν τον Απελευθερωτικό Στρατό του Νοτίου Βιετνάμ που αποτελούνταν από αντάρτες Βιετκόνγκ και είχε την στήριξη της κυβέρνησης του Βορείου Βιετνάμ. Ο ανεφοδιασμός των ανταρτών με έμψυχο και άψυχο υλικό γινόταν από το μονοπάτι Χο Τσι Μιν, μια δαιδαλώδης διαδρομή μέσα από τα βουνά τους Λάος και της Καμπότζης που οδηγούσε σε πολλά σημεία του Νοτίου Βιετνάμ.
Περίοδος 1960-1965
Το 1960 οι Η.Π.Α, επί προεδρίας Άϊζενχάουερ, άρχισαν να στέλνουν στην Σαϊγκόν στρατιωτικούς συμβούλους ώστε να οργανώσουν και να εκπαιδεύσουν τον νοτιοβιετναμέζικο στρατό.Τον Ιανουάριο του 1961 ορκίζεται Πρόεδρος των Η.Π.Α ο Τζον Κένεντι ο οποίος θα στείλει μεγάλο αριθμό σύγχρονου στρατιωτικού οπλισμού στο Νότιο Βιετνάμ (όπλα, μαχητικά αεροπλάνα, ελικόπτερα, τεθωρακισμένα οχήματα) και θα αυξήσει τον αριθμό των Αμερικάνων στρατιωτικών συμβούλων αλλά θα επιμείνει στην μη αποστολή τακτικού στρατού από πλευράς Η.Π.Α. Ο Κένεντι υποστήριζε την Θεωρία του Ντόμινο, σύμφωνα με την οποία εάν μια χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας γινόταν κομμουνιστική, θα ακολουθούσαν και οι υπόλοιπες. Στην μάχη του Απ Μπακ τον Ιανουάριο του 1963 μια μικρή ομάδα Βιετκόνγκ νίκησε τον μεγαλύτερο σε αριθμό στρατό του Νοτίου Βιετνάμ και έκανε εμφανές ότι ο πρόεδρος Ντιέμ δεν ήταν ικανός να σταματήσει τους αντάρτες (κάτι που πίστευε και ο ίδιος ο Κένεντι). Παράλληλα η συνεχής εχθρική αντιμετώπιση των Βουδιστών και οι επιθέσεις του νοτιοβιετναμέζικου στρατού σε λατρευτικούς χώρους αυτών, οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις στην Σαϊγκόν.
Η λαϊκή δυσαρέσκεια ήταν μεγάλη προς το καθεστώς κάτι που οδήγησε σε στρατιωτικό πραξικόπημα έναντι του Ντιέμ (οι Η.Π.Α γνώριζαν για το πραξικόπημα,αλλά έμειναν αδρανείς) με αποτέλεσμα την καθαίρεση του και την δολοφονία αυτού και του αδερφού του Νγκο Ντιν Νου την 1η Νοέμβρη του 1963. Λίγο καιρό αργότερα στις 22 Νοέμβρη 1963 δολοφονήθηκε και ο πρόεδρος Κένεντι και καθήκοντα στον Λευκό Οίκο ανέλαβε ο μέχρι τότε Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κένεντι, Λίντον Τζόνσον.
Αλλαγές έγιναν και στην άλλη πλευρά καθώς υπήρξαν διαφωνίες για το πως έπρεπε να συνεχιστεί ο πόλεμος,με τον Χο Τσι Μιν να υποστηρίζει την άποψη της Σοβιετικής Ένωσης για αποκλιμάκωση του Ψυχρού Πολέμου και τον Λε Ντουάν την άποψη της Κίνας που καλούσε σε παγκόσμια βίαια εξέγερση, όπου ο τελευταίος επικράτησε αυτής της διαφωνίας.
Μέχρι και το 1963 ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν κυρίως μικρής κλίμακας αψιμαχίες μεταξύ του νοτιοβιετναμέζικου στρατού και των Βιετκόνγκ, κάτι που θα άλλαζε ριζικά στην θητεία του Τζόνσον. Ακόμη τα νοτιοβιετναμέζικα στρατεύματα ηττήθηκαν στις μάχες του Μπιν Τζα και του Ντονγκ Χόϊ, στη 1 Ιανουαρίου 1965 και στις 13 Ιουνίου 1965 αντίστοιχα.
Αναμφισβήτητα, η θητεία του Τζόνσον ήταν η σημαντικότερη για την παρουσία των Η.Π.Α στο Βιετνάμ. Στη Σαϊγκόν τα πραξικοπήματα μετά τον Ντιέμ ήταν συνεχή και οι εκάστοτε κυβερνήσεις ασταθείς. Οι Αμερικάνοι στήριξαν το πραξικόπημα του Στρατηγού Καν που ανήλθε στην εξουσία τον Ιανουάριο του 1964.
Κόλπος του Τόνκιν
Η αφορμή για περαιτέρω εμπλοκή των Η.Π.Α στο Βιετνάμ δόθηκε στις 4 Αυγούστου του 1964 με το συμβάν στον Κόλπο του Τόνκιν. Δύο αμερικάνικα πλοία (το Maddox και το Turner Joy) που συνέλεγαν πληροφορίες κατά μήκος των ακτών του Νοτίου Βιετνάμ, δέχθηκαν επίθεση από τορπιλικά πλοία του Βορείου Βιετνάμ. Οι Αμερικάνοι απάντησαν αμέσως με βομβαρδισμό των ναυτικών βάσεων του Βορείου Βιετνάμ στο Χον Γκέι, το Κουάνγκ Κε, το Πουκ Λόι και το Λοκ Τσάο. Αμέσως μετά, το Κογκρέσο ψήφισε την Απόφαση για τον Κόλπο του Τόνκιν που έδωσε την έγκριση στον Πρόεδρο Τζόνσον για στρατιωτική εμπλοκή στο Βιετνάμ. Μετά την επίθεση των Βιετκόνγκ στην αμερικάνικη βάση του Πλεϊκού τον Φεβρουάριο του 1965, άρχισαν οι επιχειρήσεις Flaming Dart, Rolling Thunder και Arc Light που στόχο είχαν τον βομβαρδισμό θέσεων του Βορείου Βιετνάμ ώστε να σταματήσει τον ανεφοδιασμό των Βιετκόνγκ αλλά και ταυτόχρονα να ανυψωθεί το ηθικού του νοτιοβιετναμέζικου στρατεύματος. Ταυτόχρονα,όσο μεγάλωνε η βοήθεια των Η.Π.Α προς το Νότιο Βιετνάμ, η Σοβιετική Ένωση και η Κίνα αύξησαν κι αυτές τις παροχές τους προς το καθεστώς του Βορρά.
Περίοδος 1965-1973
Τελικά τον Μάρτιο του 1965 ξεκίνησε η αποστολή μάχιμου στρατού από τις Η.Π.Α με 3.500 χιλιάδες πεζοναύτες του αμερικανικού στρατού στο έδαφος του Νοτίου Βιετνάμ οι οποίοι θα έφταναν τους 200.000 τον Ιούλιο του 1966, με επικεφαλής τον στρατηγό Γουίλιαμ Γουεστμόρλαντ. Συνήθης επιχείρηση των Αμερικάνων ήταν η έφοδος σε διάφορα χωριά της υπαίθρου με στόχο τον εντοπισμό Βιετκόνγκ καθώς και των συνεργατών τους. Οι περισσότερες μάχες ήταν με την μέθοδο του ανταρτοπολέμου όπου οι Βιετκόνγκ έστηναν ενέδρες και τοποθετούσαν νάρκες μέσα στην πυκνή ζούγκλα του Βιετνάμ και ξέφευγαν μέσα από υπόγεια τούνελ. Υπό αυτές τις συνθήκες τα αμερικανικά μαχητικά αεροπλάνα είτε έριχναν βόμβες ναπάλμ για να μειώσουν την πυκνότητα της βλάστησης είτε ψέκαζαν με το αέριο Agent Orange, ένα αποφυλλωτικό που σε σύντομο χρονικό διάστημα εξαφάνιζε κάθε είδος χλωρίδας ώστε να καθαρίσει η περιοχή. Σε πολιτικό επίπεδο, μετά τα συνεχή στρατιωτικά πραξικοπήματα, η πολιτική σταθεροποίηση της κυβέρνησης του Νοτίου Βιετνάμ θα έρθει με την άνοδο στην εξουσία του Νγκιέν Βαν Θιέου μετά από στημένες εκλογές το 1967.
Επίθεση Τετ
Η επίθεση Τετ ήταν ένα κομβικό σημείο του πολέμου, καθώς απέδειξε πως οι Βιετκόνγκ μαζί με τον Βορειοβιετναμέζικο στρατό είχαν την ικανότητα να διεξάγουν και οργανωμένες επιχειρήσεις συμβατικού πολέμου και όχι μόνο ανταρτοπόλεμο. Η προετοιμασία για την επίθεση είχε ήδη ξεκινήσει κοντά στα τέλη του 1967, όταν και οι δυνάμεις του Βορρά παρέσυραν τον αμερικανικό στρατό κοντά στο Ντακ Το και την ναυτική βάση Κε Σαν με στόχο να τους συγκεντρώσουν στην περιοχή των Κεντρικών Υψίπεδων, σε μια σειρά μαχών γνωστή ως οι Μάχες των Λόφων.
Η επίθεση ξεκίνησε στις 30 Ιανουαρίου του 1968 όπου οι Βιετκόνγκ επιτέθηκαν ταυτόχρονα και αιφνιδιαστικά (είχε προηγηθεί ανακωχή λόγω των εορτών του νέου έτους) σε πάνω από 100 σημεία-πόλεις του Νοτίου Βιετνάμ. Η κυβέρνηση του Βορρά πίστευε πως αυτές οι επιθέσεις θα ξεσήκωναν τον λαό σε όλες τις πόλεις και θα τον οδηγούσε σε εξέγερση. Οι περισσότερες πόλεις ανακαταλήφθηκαν από τον νοτιοβιετναμέζικο στρατό εντός ολίγων ημερών εκτός από την πόλη Χούε όπου η μάχη κράτησε 26 μέρες και ισοπέδωσε την πόλη αφήνοντας μόνο ερείπια. Ακολούθησαν η δεύτερη και η τρίτη φάση της επίθεσης τον Μάιο και τον Αύγουστο τους ίδιου έτους αντίστοιχα. Η επίθεση Τετ είχε βαριές απώλειες και στις δυο πλευρές ενώ οι στόχοι της, δηλαδή η λαϊκή εξέγερση και η λιποταξία νοτιοβιετναμέζων στρατιωτών, δεν είχαν επιτευχθεί.
Εκλογή Νίξον και Βιετναμοποίηση
Τον Μάιο ξεκινούν στο Παρίσι οι ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Η.Π.Α και Βορείου Βιετνάμ, χωρίς να σταματούν βέβαια οι εχθροπραξίες. Τον Ιούλιο του 1968 ο Γουέστμορλαντ αντικαθίσταται από τον στρατηγό Κρέιτον Άμπραμς. Ήδη από τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ο αριθμός των δυνάμεων των Η.Π.Α στο Βιετνάμ έχει εκτοξευτεί στους 540.000.
Ο πρόεδρος Τζόνσον αποφασίζει να μην θέσει υποψηφιότητα στις επόμενες εκλογές τον Νοέμβριου του 1968, οι οποίες βγάζουν νικητή τον ηγέτη των Ρεπουμπλικάνων,Ρίτσαρντ Νίξον. Ο Νίξον εκλέχθηκε με την υπόσχεση να απεμπλακούν σταδιακά οι αμερικανικές δυνάμεις από το Βιετνάμ και ο ίδιος διατάζει την πρώτη από τις πολλές αποχωρήσεις των στρατευμάτων τον Ιούλιο του 1969. Σχέδιο του ήταν η βιετναμοποίηση δηλαδή ανάληψη της άμυνας του Νοτίου Βιετνάμ από τον νοτιοβιετναμέζικο στρατό με την καθοδήγηση, σχεδιασμό και παροχή οπλισμού αυτού από Αμερικάνους στρατιωτικούς συμβούλους και την ηγεσία των Η.Π.Α.
Αντιπολεμικό κίνημα για το Βιετνάμ
Το κίνημα κατά του πολέμου του Βιετνάμ είχε δειλά δειλά ξεκινήσει ήδη από το 1967 αλλά κορυφώθηκε μετά από δύο γεγονότα που οδήγησαν σε μαζικές διαδηλώσεις και ταραχές σε πολλές πόλεις των Η.Π.Α. Πρώτον, η Σφαγή του Μι Λάϊ ,όπου μια διμοιρία Αμερικάνων πεζοναυτών βίασε και δολοφόνησε αδιάκριτα περίπου 500 νοτιοβιετναμέζους πολίτες, μεταξύ αυτών γυναίκες, παιδιά ακόμη και μωρά. Η αποτρόπαια αυτή πράξη έγινε γνωστή στο Αμερικανικό κοινό τον Νοέμβριο του 1969. Το δεύτερο γεγονός ήταν η απόφαση του Νίξον να βομβαρδίσει στόχους στο Λάος και την Καμπότζη ώστε να ανακόψει τον ανεφοδιασμό των Βιετκόνγκ από τον Βορρά μέσω του μονοπατιού Χο Τσι Μιν. Σε μια από τις διαδηλώσεις στο Πανεπιστήμιο Κεντ η εθνοφρουρά άνοιξε πυρ με αποτέλεσμα τον θάνατο τεσσάρων φοιτητών. Ακόμη πολλοί βετεράνοι του Βιετνάμ εισχώρησαν στο κίνημα “Βετεράνοι του Βιετνάμ κατά του πολέμου” και σε μια διαδήλωση στην Ουάσινγκτον τον Απρίλιο του 1971 πολλοί από αυτούς πέταξαν τα μετάλλια τους μπροστά στο Καπιτώλιο.
Επίθεση του Πάσχα
Τον Μάρτιο του 1972 εξαπολύεται η επίθεση του Πάσχα,όπου ο βορειοβιετναμέζικος στρατός πέρασε την αποστρατικοποιημένη ζώνη στα σύνορα και εισέβαλε στο Νότιο Βιετνάμ για να ενωθεί με τους Βιετκονγκ με αποτέλεσμα να κατακτήσουν γρήγορα τις βόρειες επαρχίες. Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος των αμερικανικών δυνάμεων είχε ήδη αποχωρήσει από το Βιετνάμ οι αεροπορικές επιδρομές συνεχίστηκαν και βοήθησαν τους Νοτιοβιετναμέζους να αποκρούσουν την επίθεση.
Ειρηνευτικές συνομιλίες στο Παρίσι
Παράλληλα ο σύμβουλος για θέματα Εθνικής Ασφάλειας του Νίξον, Χένρι Κίσσινγκερ έφτασε σε συμφωνία μετά από μυστικές διαπραγματεύσεις με τον απεσταλμένο του Βορείου Βιετνάμ στο Παρίσι,Λε Ντουκ Το, τον Οκτώβριο του 1972. Οι νέες απαιτήσεις, μετά την αποκάλυψη των συμφωνηθέντων, από την μεριά του Προέδρου Θιέου καθώς και από το Ανόϊ πάγωσαν την συμφωνία. Μετά από αυτή την εξέλιξη,ο Νίξον βομβάρδισε εκ νέου το Ανόϊ και το Χάϊ Φονγκ για να αναγκάσει το Βόρειο Βιετνάμ να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Εν τέλει υπογράφεται από τον Πρόεδρο Θιέου και τον Υπουργό Εξωτερικών του Βορείου Βιετνάμ, Νγκιεν Τι Μπιν, η Ειρηνευτική Συμφωνία του Παρισιού στις 27 Ιανουαρίου του 1973 που έληξε εξ ολοκλήρου την εμπλοκή των Η.Π.Α στο Βιετνάμ. Τον Μάρτιο του 1973 θα αποχωρήσουν και τα τελευταία στρατεύματα των Η.Π.Α.
Περίοδος 1974-1975
Τον Αύγουστο του 1974 μετά τις αποκαλύψεις του σκανδάλου Watergate, ο Πρόεδρος Νίξον γίνεται ο πρώτος Αμερικάνος πρόεδρος που παραιτείται. Προεδρικά καθήκοντα αναλαμβάνει ο Τζέραλντ Φορντ και το Κογκρέσο αποφασίζει να μειώσει ακόμη περισσότερο την χρηματοδότηση στο Νότιο Βιετνάμ. Η αποχώρηση των Η.Π.Α άφησε αβοήθητα τα νοτιοβιετναμέζικα στρατεύματα και έτσι η προέλαση στρατού του Βορρά ήταν αναπόφευκτη.
Εκστρατεία 275
Στις 6 Ιανουαρίου του 1975 ο στρατός του Βόρειου Βιετνάμ καταλαμβάνει την πόλη Φουόκ Μπιν και τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς ο Στρατηγός Ντανγκ εξαπολύει την Εκστρατεία 275. Κατά την διάρκεια της εκστρατείας με σχετική άνεση και σε σύντομο χρονικό διάστημα ο Βορειοβιετναμέζικος Στρατός κατακτά το Πλεϊκού, το Κον Τουμ, την Χουέ και την Ντα Νανγκ, κάτι που άνοιγε τον δρόμο για την Σαϊγκόν.
Η εκστρατεία Χο Τσι Μιν
Η επέλαση του Βορρά συνεχίστηκε με την τελική επίθεση Χο Τσι Μιν. Στις 21 Απριλίου 1975 πέφτει η πόλη Χουαν Λοκ, ανατολικά της Σαϊγκόν μετά από μάχη 14 ημερών. Την ίδια μέρα παραιτείται ο Πρόεδρος Θιέου,ο οποίος καταφεύγει στην Ταϊβάν. Μέχρι τα τέλη του Απριλίου όλη η περιοχή γύρω από το Δέλτα του Μεκόνγκ έχει καταληφθεί και χιλιάδες πρόσφυγες συρρέουν νότια για ξεφύγουν. Στις 27 Απριλίου 100.000 Βορειοβιετναμέζοι περικυκλώνουν την Σαϊγκόν και δύο μέρες μετά, μέσα στο χάος και την αναταραχή που προέκυψε στην πρωτεύουσα, ανακοινώνεται η εκκένωση της από το αμερικάνικο προσωπικό που είχε απομείνει. Μετά από 3 μέρες,στις 30 Απριλίου,τα Βορειοβιετναμέζικα στρατεύματα εισέρχονται στην Σαϊγκόν και αφού υπερνικούν κάθε αντίσταση, σηκώνουν την σημαία των Βιετκόνγκ στο Παλάτι της Ανεξαρτησίας. Την ίδια μέρα ο Πρόεδρος Ντουόνγκ Βαν Μιν παραδίνεται. Στις 2 Ιουλίου 1976 το Βιετνάμ επανενώνεται με την ονομασία Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Βιετνάμ.