Θα προβληματιστούν καθόλου οι ηγέτες μας μετά τη θλιβερή Γενεύη; Μπα, θα συνεχίσουν το βιολί τους, είναι σίγουρο. Όπως έλεγε ο Άντρος Κυπριανού, «θα προβληματιστούμε πολύ σοβαρά για τα δεδομένα όπως έχουν διαμορφωθεί και θα διαμορφώσουμε άποψη, πρόταση την οποία θα δώσουμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για το πώς πρέπει να διαχειριστεί την κατάσταση όπως διαμορφώνεται».
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι τα δεδομένα δεν διαμορφώθηκαν στην πενταμερή της Γενεύης, ήταν διαμορφωμένα από καιρό κι έπρεπε να προβληματιστούν και να έχουν ήδη απαντήσεις. Όχι μόνο το ΑΚΕΛ φυσικά, όλοι. Και δεν εννοούμε τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται με την επιμονή της τουρκικής πλευράς για αναγνώριση κυριαρχίας και ισοβάθμηση του στάτους κβο της «τδβκ» και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Όλα τα προηγούμενα χρόνια οι χειρισμοί της ηγεσίας μας σε αυτό το αποτέλεσμα οδηγούσαν και δεν είδαμε κανέναν προβληματισμό για το πώς θα αποτραπεί η εξέλιξη. Τώρα γιατί να προβληματιστούν; Γιατί να σκεφτούν άλλους δρόμους να ξεφύγουν από το αδιέξοδο αφού δεν έχουν καμιά παρέμβαση στην ουσία του προβλήματος, καμιά πολιτική αποτροπής «των δεδομένων όπως έχουν διαμορφωθεί»;
Δεν είναι απολογισμός της πενταμερούς που χρειάζεται, είναι απολογισμός της όλης πορείας μας. Πανηγυρίζουν τώρα γιατί ούτε ο Γκουτέρες (λόγω όρων εντολής από το Συμβούλιο Ασφαλείας), ούτε η ΕΕ αποδέχτηκαν την τουρκική απαίτηση για διαπραγμάτευση στη βάση δύο κρατών. Όμως η πικρή αλήθεια είναι ότι οι δικοί μας πολιτικοί στόχοι δεν ήταν ποτέ μακριά από αυτή την προοπτική. Όχι ακριβώς των δύο ανεξάρτητων κρατών, αλλά των δύο κρατιδίων, με δική τους κυριαρχία, με δική τους οικονομία, με δικούς τους υπηκόους. Δύο γειτονικά κρατίδια που θα συνεργάζονται ειρηνικά πλάι - πλάι, προσπαθώντας να αποκτήσουν κοινή διεθνή εκπροσώπηση. Αυτό πέτυχε η πολιτική μας, αυτό είναι το όραμα της ηγεσίας μας για το μέλλον μας. Και σε αυτή την κατεύθυνση μας καθοδηγούσαν επί χρόνια. Κολλημένοι σε έναν τίτλο, στη ΔΔΟ, κάτω από τον οποίο έβαζε η κάθε πλευρά όποιο περιεχόμενο τη βόλευε. Ουδέποτε κοινό περιεχόμενο. Ουδέποτε κοινό όραμα. Ουδέποτε κοινό κράτος.
Η πολιτική των οδοφραγμάτων αυτή τη φιλοσοφία εξυπηρέτησε. Η πολιτική των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, επίσης. Η πολιτική των διαπραγματεύσεων κυπριακής ιδιοκτησίας, επίσης. Αφήσαμε συνειδητά μακριά από τις ευθύνες της την Τουρκία. Σκεπάσαμε κάτω από τον δικοινοτικό πολιτισμό και την αγωνία της κοινωνίας των πολιτών τον κατοχικό στρατό. Αφήσαμε τα Ηνωμένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση να ξεχάσουν την κατοχή και να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα μας ως πρόβλημα συνεννόησης μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Αναβαθμίσαμε σε καθεστώς συμπροέδρων, όχι στους τύπους αλλά στην ουσία, Τουρκοκύπριους πολιτικούς, όπως ο Ταλάτ και ο Ακιντζί. Ενθαρρύναμε τους Ελληνοκύπριους να βλέπουν τα κατεχόμενα ως ένα τουριστικό μέρος για τις διακοπές και τα ψώνια τους. (Το ξέρετε, αλλά το σημειώνω για τους καλοθελητές, ότι δεν μιλώ για τους πρόσφυγες που θέλουν να πάνε στις περιουσίες τους και να προσκυνήσουν στις εκκλησίες τους). Ακόμα και όταν απέναντι μας είχαμε διαλλακτικούς Τουρκοκύπριους πολιτικούς, επιτρέψαμε χωρίς καμιά αντίδραση να μεταφέρουν στο τραπέζι τις τουρκικές αξιώσεις. Χωρίς καμιά αντίδραση τους παρακολουθούσαμε άπραγοι, ενίοτε και χειροκροτώντας, να ενισχύουν τις συνθήκες διχοτόμησης και χωριστής κυριαρχίας…
Κι όταν έφτασε στην ώρα να μας πετούν στα μούτρα όσα εμείς επιτρέψαμε να αποκτήσουν ραχοκοκαλιά, να γίνουν τετελεσμένα, να γίνουν οι πραγματικότητες που αποδεχτήκαμε, παριστάνουμε τους έκπληκτους. Θα προβληματιστούμε, λένε τώρα, για τα δεδομένα όπως έχουν διαμορφωθεί. Είναι αργά πλέον. Τα κάνατε θάλασσα. Ανεβαίνουμε στον Γολγοθά του Μαρτυρίου και μην υπόσχεστε Ανάσταση, δεν μπορούμε να σας εμπιστευτούμε. Ούτε καν είστε σε θέση να δείτε ότι μπορεί να αλλάξει κάτι. Δεν έχετε την ικανότητα.
Μπορεί, όμως. Χτες, ο αν. μόνιμος αντιπρόσωπος της Ρωσίας στον ΟΗΕ, Πρέσβης Ντμίτρι Πολιάνσκι, δήλωσε για πρώτη φορά το εξής: «Σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρήσαμε ότι ίσως πρέπει να σκεφτούμε τη μεταρρύθμιση αυτού του συστήματος εγγυητριών, διότι μερικές φορές γίνονται μέρος του προβλήματος και όχι μέρος της λύσης. Αυτή ήταν η εκτίμησή μας, δεν την κρύβουμε. Ίσως η λύση βρίσκεται εκεί». Εκεί βρίσκεται η λύση. Και είναι η πρώτη φορά που τίθεται τέτοιο ζήτημα από άλλους, όχι από εμάς. Ας παλέψουμε να το ενισχύσουμε, ας ζητήσουμε κι από τα άλλα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΗΠΑ, Γαλλία, Κίνα) να το εξετάσουν. Μπορεί να υπάρχει ελπίδα.