Πώς οι Βρετανοί αποκαλύπτουν τον διχοτομικό χαρακτήρα της ομοσπονδίας
και η σύνοδος της ΕΕ - Εάν ο Πρόεδρος δεχθεί νέα Πενταμερή χωρίς να
αποσυρθεί η λύση των δυο κρατών, είναι ως να την αποδέχεται πλέον ως
βάση συζήτησης
Γιάννος Χαραλαμπίδης
Είναι τριπλός ο τουρκικός εκβιασμός ενόψει νέας Πενταμερούς με αποδέκτες και την κυπριακή Κυβέρνηση και την ΕΕ και τον ΟΗΕ. Είτε γίνεται δεκτό όπως τεθεί η φόρμουλα των δύο κρατών στο τραπέζι είτε η κατάσταση θα μείνει ως έχει και θα γίνουν βήματα αναγνώρισης του ψευδοκράτους ή νέα τετελεσμένα. Για σε τα λέω πεθερά, για να τ’ ακούει η νύφη, δηλαδή η κυπριακή Κυβέρνηση, η οποία, σε μια προσπάθεια να εμφανιστεί διαλλακτική, επιχειρεί να προσεγγίσει την Άγκυρα με τη δική της προηγούμενη θέση για αποκεντρωμένη-χαλαρή ομοσπονδία. Εάν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποδεχθεί συμμετοχή του σε μια νέα Πενταμερή χωρίς την εκ των προτέρων αναίρεση της τουρκικής θέσης για λύση δυο κρατών, είναι ως να την αποδέχεται προς συζήτηση. Οι Βρετανοί από την πλευρά τους μαζί με τον ΓΓ του ΟΗΕ ισχυρίζονται ότι μπορούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο, αφού όπως το Λονδίνο επιμένει, τα δυο κράτη μπορούν να χωρέσουν σε μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, αποκαλύπτοντας έτσι τον διχοτομικό της χαρακτήρα. Ακόμη και αυτή η συμβιβαστική ομοσπονδιακή φόρμουλα των Βρετανών στηρίζεται στην πρακτική των δύο κρατών και, ως εκ τούτου, η απάντηση μπορεί να προκύψει μέσω του κεκτημένου που καθορίζει ότι: Η Τουρκία οφείλει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και όχι να διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία αναγνωρίζοντας το ψευδοκράτος.
Οι τουρκικές φωτιές στο Κυπριακό και η θεωρία του νεροπίστολου
Γιατί ο Τατάρ και οι Τ/κ να έχουν ταυτότητες της ΚΔ και της ΕΕ αλλά να μην την δέχονται στις συνομιλίες
Η αναβάθμιση της τουρκικής τελωνειακής ένωσης και η σύνδεσή της με το Κυπριακό
Τι μπορεί να ζητήσει ο Πρόεδρος από τους εταίρους και ποια προβλήματα αντιμετωπίζει
Χωρίς δυο κράτη δεν συζητείται η ασφάλεια
Οι τουρκικές αξιώσεις
Η τουρκική διπλωματική εκστρατεία έχει ξεκαθαρίσει εγγράφως με τρόπο εκβιαστικό και προς τον ΟΗΕ και προς την ΕΕ τα εξής σημεία: 1. Στον Βορρά της Κύπρου υπάρχει χωριστό κυρίαρχο κράτος, το οποίο θα πρέπει να αναγνωριστεί από τους Ελληνοκύπριους και από τη διεθνή κοινότητα. 2. Εάν δεν γίνει δεκτό ότι θα βρίσκεται στο τραπέζι των συνομιλιών κατά τον πλέον επίσημο τρόπο η λύση των δύο κρατών, ούτε η Άγκυρα ούτε ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ αποδέχονται τον διορισμό νέου απεσταλμένου στο Κυπριακό. Με την αποδοχή και μόνο ότι η λύση των δύο κρατών θα βρίσκεται ως βάση συζήτησης μπορούν να δεχτούν την ΕΕ ως παρατηρητή. Αξιώνουν δηλαδή ό,τι αξίωναν και μέχρι σήμερα με τρόπο ξεκάθαρο: Λύση εκ του μηδενός και παρθενογένεση. Που σημαίνει διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, έξοδό της από την ΕΕ και ένταξη του ψευδοκράτους ως ισότιμου συνιστώντος κράτους στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας ή στο πλαίσιο μιας συνομοσπονδίας. Ή ενός συνδυασμού των δυο, όπως είναι η αποκεντρωμένη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία συνομοσπονδιακού χαρακτήρα.
Πέραν των ανωτέρω εκβιασμών, υπάρχει και ένας τρίτος: Ο Εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ είπε την περασμένη Πέμπτη ότι το θέμα της ασφάλειας και των στρατευμάτων θα μείνει στο τέλος. Θα τεθεί επί τάπητος εφόσον επιλυθεί το θέμα του κοινού εδάφους και γίνει, όπως αξιώνει η τουρκική πλευρά, δεκτή η θέση των δυο κρατών.
Δύο κράτη σε ομοσπονδία
Ο ΓΓ του ΟΗΕ υιοθετεί επί του παρόντος τη βρετανική θέση. Όταν ρωτήθηκε εάν μπορεί να τετραγωνίσει τον κύκλο, απάντησε ότι στη γεωμετρία κάτι τέτοιο είναι ολίγον τι δύσκολο. Όχι, όμως, πρόσθεσε και στην πολιτική. Υπενθυμίζουμε ότι τον περασμένο Νοέμβριο ο ύπατος αρμοστής της Βρετανίας στην Κύπρο είχε εξηγήσει πώς μπορεί να τετραγωνιστεί ο κύκλος, τονίζοντας ότι τα δύο κράτη μπορούν να χωρέσουν σε μία διζωνική δικοινοτική Ομοσπονδία. Τώρα, δηλαδή μετά την Πενταμερή, η κυπριακή Κυβέρνηση επιδίδεται σε έναν αγώνα για ενημέρωση περί των θέσεών της που επικεντρώνονται στη διζωνική δικοινοτική Ομοσπονδία. Εν ολίγοις έχει υιοθετήσει την προηγούμενη τουρκική θέση και, ως εκ τούτου, στην καλύτερη των περιπτώσεων θα καταλήξουμε, εάν επαναρχίσουν οι συνομιλίες, εκεί όπου έχουν αποφασίσει οι Βρετανοί. Θα τετραγωνίσουν τον κύκλο και θα διαλύσουν την Κυπριακή Δημοκρατία αντικαθιστώντας την με δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη, στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας ή συνομοσπονδίας.
Τι δεν είπε ο Πρόεδρος
Η Τουρκία έβαλε φωτιά στο οικοδόμημα του Κυπριακού με τη βοήθεια των Βρετανών. Και τώρα η κυπριακή Κυβέρνηση προσπαθεί να την σβήσει χωρίς ικανές πυροσβεστικές δυνάμεις, κρατώντας μόνο νεροπίστολα. Και αυτά, δυστυχώς, είναι τουρκικής προελεύσεως. Φέρουν τη σφραγίδα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, όπως την είχαν καταθέσει οι Τούρκοι στις 16 Ιουνίου του 1996. Διά της Πενταμερούς, δε, έχει δοθεί από τον ΓΓ του ΟΗΕ καθαρό ποινικό μητρώο, το οποίο η Τουρκία κρατά ανά χείρας και θα το επιδείξει ακόμη και εις αυτήν την ΕΕ, την οποία τιμώρησε αφήνοντάς την εκτός της αιθούσης των συνομιλιών. Θα τερματιστεί η τιμωρία της εφόσον γίνει δεκτή μια φόρμουλα δυο κρατών. Επί του θέματος τούτου, υπέχει ευθύνη και η κυπριακή Κυβέρνηση. Γιατί; Ενώ η Τουρκία έθεσε ως προϋπόθεση δικής της συμμετοχής τον αποκλεισμό της ΕΕ από την Πενταμερή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έθεσε αντίστροφη προϋπόθεση δικής του συμμετοχής την παρουσία της ΕΕ. Δεν είπε, δηλαδή, το εξής αυτονόητο: Δεν θα ήταν δυνατόν να ήταν παρών ο ίδιος σε μία Πενταμερή χωρίς την ΕΕ, της οποίας η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος-μέλος, της οποίας ο κύριος Τατάρ και οι Τουρκοκύπριοι διαθέτουν ταυτότητες και της οποίας τις θύρες χτυπάει η Άγκυρα και μάλιστα για να αποκτήσει αναβαθμισμένη τελωνειακή Ένωση. Δεν το είπε τότε, ας το πει τώρα!
Προβολή θέσεων
Εφόσον η Τουρκία ισχυρίζεται ότι δεν δέχεται την ΕΕ στις συνομιλίες παρά μόνο εάν γίνει δεκτή η θέση της για δυο κράτη, και εφόσον δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, έχει ισχυρά επιχειρήματα ο Πρόεδρος για να πείσει τους εταίρους στη Σύνοδο του Ιουνίου και πριν από αυτήν, ότι δεν πρόκειται να συναινέσει ούτε στην αναβάθμιση της τουρκικής τελωνειακής ένωσης, ούτε σε οποιοδήποτε άλλο βήμα που αφορά την ενταξιακή διαδικασία, εάν η Άγκυρα: 1. Δεν αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως αξιώνει το κοινοτικό κεκτημένο μέσω του Πρωτοκόλλου 10 και της αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005. 2. Δεν αναιρέσει τη θέση της περί λύσης δύο κρατών και δεν τερματίσει τους εκβιασμούς της σε βάρος και του ΟΗΕ και της ΕΕ. Εάν ο Πρόεδρος αποδεχθεί είτε μέσω της ΕΕ είτε μέσω του ΟΗΕ τη συμμετοχή του σε μια νέα Πενταμερή χωρίς η Τουρκία να αναιρέσει εκ των προτέρων τη δική της θέση περί λύσεως δύο κρατών, είναι ως να αποδέχεται πλέον επισήμως ότι η λύση των δύο κρατών είναι στο τραπέζι των συνομιλιών για συζήτηση. Έτσι παρέχει και στον ΓΓ του ΟΗΕ και στο Συμβούλιο Ασφαλείας, καθώς και στους Βρετανούς, την ευκαιρία να τετραγωνίσουν τον κύκλο και να οδηγήσουν την Κυπριακή Δημοκρατία σε διάλυση και σε παρθενογένεση.
Το πρόβλημα…
Το πρόβλημα για τον Πρόεδρο είναι ότι έχει παγιδευτεί μέσω της Πενταμερούς υπό την εξής έννοια. Τι θα πει προς τους Ευρωπαίους εταίρους; Ότι θέλει να ασκήσει ο ίδιος βέτο στις οποιεσδήποτε ενέργειες για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Άγκυρας με την ΕΕ; Ακόμη και αν το πει, όπως έχει δηλώσει δημόσια, ενδέχεται κάποιοι να του απαντήσουν: Κοίταξε, Νίκο, είναι πολύ πιθανό με αυτήν σου την ενέργεια να δώσεις την ευκαιρία στην Τουρκία να σε κατηγορήσει ότι χαλάς το κλίμα και να τιναχτεί στον αέρα η προσπάθεια του ΓΓ του ΟΗΕ για την εξεύρεση κοινού εδάφους επίλυσης του Κυπριακού. Και τότε τι θα πράξει ο Πρόεδρος; Θα αναλάβει την ευθύνη ότι εάν ασκήσει βέτο στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας θα κινδυνεύσει με νέο αδιέξοδο το Κυπριακό; Θα κατηγορηθεί, δηλαδή, ότι δεν θέλει λύση; Ασχέτως βεβαίως εάν αυτή η λύση, την οποία εισηγείται -δηλαδή της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας- είναι η προηγούμενη τουρκική θέση. Τι λοιπόν θα μπορούσε να αναμένει κάποιος τον Ιούνιο από τη Σύνοδο της ΕΕ; Πάντως όχι την επιβολή κυρώσεων επί της Τουρκίας, διότι κάτι τέτοιο θεωρείται από τις ηγεσίες του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ καταστροφικό για τη συνέχιση της υφιστάμενης διαδικασίας. Ενδεχομένως και από τον ίδιο τον Πρόεδρο. Άλλωστε, το είπε πιο διπλωματικά ο Έλληνας Πρωθυπουργός: Οι κυρώσεις δεν είναι αυτοσκοπός. Και έτσι τις έβαλε στο ράφι. Η έννοια των κυρώσεων είναι συναφής στην πράξη με αυτήν του βέτο. Προκαλούν κόστος. Εκείνο που πληροφορούμαστε είναι ότι εισηγούνται από τώρα κάποιοι των Ευρωπαίων εταίρων μας, επικαλούμενοι την κατάσταση που εμείς δημιουργήσαμε, όπως υπάρξει σύνδεση της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την πρόοδο που θα γίνει στο Κυπριακό.
Η τελωνειακή ένωση και η αναγνώριση
Πέραν πάντως των ανωτέρω, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει στα χέρια του και την τελευταία δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, επί τη βάσει της οποίας υιοθετείται η έκθεση Μπορέλ, στην οποία τονίζεται ότι η άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις της Άγκυρας με την ΕΕ. Ως εκ τούτου, για να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, οφείλει η Άγκυρα να αναγνωρίσει, όπως το κοινοτικό κεκτημένο καθορίζει, την Κυπριακή Δημοκρατία και όχι να διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία αναγνωρίζοντας τη θέση της Άγκυρας περί λύσης δύο κρατών. Ταυτοχρόνως, αναφέρεται στη δήλωση των 27 της ΕΕ ότι δεν μπορεί να αναβαθμιστεί η τελωνειακή ένωση εάν η Τουρκία δεν σεβαστεί και δεν εφαρμόσει την υφιστάμενη τελωνειακή ένωση, που σημαίνει την άρση του εμπάργκο που επιβάλλει σε βάρος πλοίων και αεροσκαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας καθώς και τον τερματισμό του αθέμιτου ανταγωνισμού. Πού οφείλεται αυτός ο αθέμιτος ανταγωνισμός; Είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι ενώ τα τουρκικά προϊόντα μπορούν να εισάγονται στην Κύπρο μέσω των εταίρων μας και της κοινής αγοράς, τα κυπριακά προϊόντα απαγορεύεται να εισαχθούν στην Τουρκία. Όπως δηλαδή και να δεις την κατάσταση, τον Ιούνιο θα είναι μέγιστη αποτυχία για την Κυβέρνηση εάν γίνει έστω και το παραμικρό θετικό βήμα προς την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας.
Λάθη, ρεαλισμός, ουτοπία και ευθύνες
Υπάρχουν λοιπόν προτάσεις, παρά τα λάθη που έχουν γίνει για να ανατραπεί η τουρκική διπλωματική προέλαση, που στόχο έχει τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσα από μία ομοσπονδία συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, στο πλαίσιο της οποίας, όπως τονίζουν οι Βρετανοί, μπορεί να εξευρεθεί το κοινό έδαφος που ψάχνει ο ΓΓ του ΟΗΕ και να χωρέσουν τα δύο κράτη. Αντί, λοιπόν, ο Πρόεδρος να προωθεί, όπως και η πλειοψηφία της πολιτικής ηγεσίας, την τουρκική θέση μιας ομοσπονδίας συνομοσπονδιακού και δη αποκεντρωμένου και χαλαρού χαρακτήρα, ορθότερον θα ήταν να υποστηρίξει αυτό που το κοινοτικό κεκτημένο τού προσφέρει. Δηλαδή να αξιώσει όπως η Τουρκία σεβαστεί το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο αναγνωρίζοντας το κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έτσι κλείνει άπαξ και διά παντός την πύλη της διχοτόμησης και προχωρεί σε μια νέα στρατηγική, που θα στηρίζεται στο δίκαιο και σε γεωπολιτικές συμμαχίες για μία διευθέτηση του προβλήματος βιώσιμη και σύμφωνη, όπως ο ίδιος υποσχέθηκε, με τις αρχές και αξίες της ΕΕ και όχι με βάση τους νόμους της νέας οθωμανικής αυτοκρατορίας και των τουρκικών τανκς. Εάν θεωρεί είτε ο ίδιος είτε η λοιπή ομοσπονδιακή πολιτική ηγεσία ότι οι αρχές και οι αξίες της ΕΕ καθώς και η δημοκρατία είναι ουτοπία, ας το πουν καθαρά και στους εταίρους μας αλλά και στον λαό. Και ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του. Δεν υπάρχει όμως ούτε χρόνος ούτε χώρος για άλλες διπλωματικές ακροβασίες τύπου Πενταμερούς και Κραν Μοντανά.