Από: militaire.gr - Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Λίγους μήνες αργότερα έβαλε στόχο τον ίδιο τον Κεμάλ Ατατουρκ, που γλύτωσε την τελευταία στιγμή από τις βόμβες που εξαπέλυσε εναντίον του στρατηγείου του, στο Αφιόν Καραχισάρ.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα απίστευτα κατορθώματα ενός πραγματικού ήρωα της Μικρασιάτικης Εκστρατείας, ενός ξεχωριστού ανθρώπου, που πέρασε στην ιστορία ως «ο πορθητής της Προύσας»!
Ο ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΑΕΡΟΠΟΡΟΣ
Ο Αθανάσιος (Θάνος) Βελούδιος (1895 – 1992) υπήρξε αεροπόρος, αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και αργότερα καλλιτέχνης και ηθοποιός.
Το 1917 κατατάχτηκε ως σημαιοφόρος στην Ναυτική Αεροπορική Υπηρεσία.
Κατά το διάστημα 1917-1918 συμμετείχε σε αεροπορικές επιχειρήσεις στο Μακεδονικό Μέτωπο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, συμμετείχε σε επιχειρήσεις με τη “Ναυτική Αεροπορική Μοίρα Σμύρνης”.
Σε μία από τις αποστολές που ανέλαβε, στις 25 Ιουνίου 1920, με αεροσκάφος B.E.2e, εκτέλεσε αναγνώριση στον τομέα Προύσας – προσβάσεων όρους Ολύμπου Βιθυνίας – Μουδανιών.
Αφού εξακρίβωσε τις θέσεις των ελληνικών στρατευμάτων, που προήλαυναν δυτικά της Προύσας, πέταξε πάνω από την ίδια πόλη και εκτέλεσε παράτολμη προσγείωση, στον περίβολο της εκεί Οθωμανικής Στρατιωτικής Ακαδημίας, όπου ύψωσε στον ιστό της την Ελληνική σημαία και στη συνέχεια απογειώθηκε.
«Επήδησα έξω από το αεροσκάφος μου, άφησα τον κινητήρα να λειτουργή με πολύ ολίγας στροφάς και ανήρτησα εμφανώς και με ταχύτητα εις την πύλην τού εν λόγω κτηρίου –περιγραφική ζωγραφική Τσαρούχη επιστηθίου φίλου μου– την ελληνικήν σημαίαν μας!
Επέστρεψα σπεύδων εις το αεροπλάνον μου. Είχα καταλάβει μίαν ολόκληρον πόλιν!», διηγήθηκε ο ίδιος κάποια χρόνια αργότερα απλοϊκά και ταπεινά την πρωτοφανή πράξη του που ανύψωσε το ηθικό ολόκληρου του Στρατού…
Η ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ
«Είχαμε έναν Έλληνα πιλότον τον Χάμπα (σ.σ. Σπυρίδων Χάμπας), ο οποίος είχε βάλει πείσμα να σβήση αυτόν τον προβολέα του τουρκικου ναυστάθμου.
Αυτός έβαλε ως στόχον την εστίαν του φωτός τού προβολέως, κατεβυθίζοντας το αεροπλάνον του εναντίον του κέντρου του, σβήνοντας τον προβολέα και την ζωήν του.
Τοτε απεφάσισα να προσγειωθώ ανυπερθέτως με οιανδήποτε θυσίαν εις τον πρώτον ανοικτόν χώρον, παρά την Προύσσαν, που θα διέκρινα, αναπετάσσοντας εκεί εις τον ορίζοντα, και την αρμόζουσαν θέσιν που θα εύρισκα, την ένδοξον σημαίαν της παμφιλτάτης Ελλάδος μας και που έφερα πάντοτε, μαζί μου, εις τας πτήσεις μου.
Λοιπόν, πράγματι εντόπισα το κατάλληλον σημείον δια την προσγείωσίν μου και προσεδαφίσθην παραπλεύρως ενός ευμεγέθους Τουρκικού δημοσίου κτηρίου, που εφαίνετο να είναι σχολείον ή στρατών. Δεν διέκρινα φρουράν.
Εφαίνετο μάλλον αφύλακτον.
Μετα εβαλα την μανέττα του κινητήρος μου εις το φουλ, δηλαδή εις πλήρη λειτουργίαν του και μόλις κατόρθωσα να απογειωθώ –είχα ειδικευθή εις τας απογειώσεις άνευ ομοχειριών, δηλαδή βοηθών που κρατούσαν το αεροπλάνο– από το ημιλασπώδες χωράφι, σχεδόν με απώλειαν ταχύτητος στηρίξεως τής πτήσεως τού αεροσκάφους μου.
Ούτε μία σφαίρα δεν επέτυχε να με πλήξη κατά το εν λόγω αποτολμηθέν εγχείρημά μου και συνεπέρανα, εκ τούτου, ότι οι εχθροί έμειναν κατάπληκτοι.»
ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ Ο ΚΕΜΑΛ
Αυτό έγινε την Παρασκευή 25 Ιουνίου 1920, εορτήν των Αγίων Έρωτος, Στρατιώτου Λογανδρείου και Φεβρωνίας Βασιλίδος Οσίας.
Λίγο αργότερα και συγκεκριμένα στις 25 Μαρτίου 1921, ο παράτολμος αεροπόρος συνέχισε την δράση του, προσβάλλοντας τον εχθρό με αρκετά ακόμα σημαντικά χτυπήματα.
Ο ίδιος ο Κεμάλ γλίτωσε τον θάνατο όταν -σύμφωνα πάντα με την αφήγηση του ίδιου του Βελλούδιου- φυγαδεύτηκε την τελευταία στιγμή, καθώς το με αεροσκάφος του, βομβάρδιζε ανηλεώς το στρατηγείο του στο Αφιόν Καραχισάρ:
«Στο Αφιόν Καρά Χισσάρ την αρχαίαν Ελληνική Πρυμνησίαν εις την εσωτέραν Μικρασίαν, με παρατηρητήν τον Π. Ψύχαν επυρπόλησα δια βομβών το Στρατηγείο του Κεμάλ Ατατούρκ όπου για μερικά δευτερόλεπτα, εγλύτωσε ο ολετήρ αυτός από βέβαιον θάνατο».
Σε όλες τις μάχες που πήρε μέρος πολέμησε με γενναιότητα και ηρωισμό, υπερβαίνοντας συχνά τα επιχειρησιακά του καθήκοντα, αν και είχε τη φρόνηση να μην υποτιμά τις εντολές των ανωτέρων του ριψοκινδυνεύοντας το όλο εγχείρημα.
Και βέβαια φαινόταν να το διασκεδάζει!
Να πώς διηγήθηκε ο αντισμήναρχος Βελλούδιος το 1990 την πτητική εμπειρία με τα αεροπλάνα της εποχής:
«Πετούσα με FARMAN Type Metallique που ήταν εντεταμένα με χαλύβδινα σύρματα όπως αυτά του κλειδοκύμβαλου.
Τα σύρματα ανέδιδον μετά από ορισμένη ταχύτητα πτήσεως, μελωδικούς ήχους όπως αι κινέζικαι αιολικαί άρπαι».
Ο ΑΛΛΟΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΣ
Είτε από χαρακτήρα, είτε από μια τάση μαγικής θολούρας και μυστηριώδους υπερβατικής σύγχυσης, ο Βελλούδιος δεν μίλησε ποτέ για τα χρόνια 1925-1950.
Δεν κοκορεύτηκε ποτέ για τα πολεμικά του κατορθώματα, καθώς πλέον τον απασχολούσαν άλλα, εξίσου ηρωικά και ιδεαλιστικά.
Από το 1920 ως και την άνθηση της underground εικαστικής πρωτοπορίας στα μεταπολιτευτικά χρόνια, ο Βελλούδιος «ήταν τόσο γνωστός που αισθανόσουν ντροπή να μην τον ξέρεις τουλάχιστον σε μία από τις επιδόσεις του.
Όλοι οι γνωστοί και μη εξαιρετέοι των τελευταίων πενήντα χρόνων είχανε ‘κοινωνήσει’ στις απειράριθμες γνώσεις του», φανερώνει ο επίσης πολυπράγμονας Λεωνίδας Χρηστάκης στο πόνημά του «Οι Δικοί μας Άγιοι» (1998).
Τόσο η καλλιτεχνική του δράση όσο και η φυσική του παρουσία σε «ποικίλους κύκλους των Αθηνών» οδηγούσε τις συζητήσεις για το νέο ελληνικό πνεύμα αλλά και το μέτρο του ανθρώπου, «δηλαδή το μέτρο του κόσµου, ήτοι το φαντασιόµετρο», όπως το προσδιόριζε ο ίδιος.
Συνάμα ήταν βέβαια και ένας έξοχος μελετητής της ελληνικής παράδοσης, γι’ αυτό και του ανέθεσε το 1927 ο Άγγελος Σικελιανός να παρουσιάσει τον πυρρίχιο χορό κατά τη διάρκεια των Δελφικών Εορτών.
Ως χορογράφος και «ρυθμοδότης» που ήταν, μελέτησε τις αναπαραστάσεις των αγγείων της κλασικής αρχαιότητας και αναβίωσε έναν πανάρχαιο πολεμικό χορό!