Η αιφνιδιαστική παραίτηση του πρωθυπουργού της Λιβύης πέρυσι οφειλόταν στα επίμονα αιτήματα του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τους Τούρκους επιχειρηματίες που πρόσκεινται σε αυτόν, ισχυρίστηκε πρώην σύμμαχος του Ερντογάν την Κυριακή.
Levent Kenez - nordicmonitor.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο Σεντάτ Πεκέρ, ένας καταδικασμένος αρχηγός συμμοριών που απελευθερώθηκε το 2014 μετά την έγκριση νομοθεσίας που περιόρισε τη διάρκεια της προδικαστικής κράτησης σε πέντε χρόνια, ισχυρίστηκε ότι ο Φαγιέζ αλ-Σαρράζ, ο πρώην πρωθυπουργός της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης (GNA), παραιτήθηκε αφού πιάστηβρέθηκε στη μέγγενη πιέσεων μεταξύ των απαιτήσεων του Ερντογάν και των επιχειρηματιών της Λιβύης που τον είχαν υποστηρίξει κατά τη διάρκεια του ταραχώδους εμφυλίου πολέμου της χώρας.
«Γνώρισα έναν Τούρκο υπουργό τον οποίο δε θα κατονομάσω. Μου είπε ότι ο πρόεδρος μας ζήτησε από τον [Sarraj] να αναθέσει αυτές τις δουλειές σε αυτές τις [τουρκικές] εταιρείες. Ο άντρας παραιτήθηκε. Όλοι ρώτησαν γιατί. Έμαθα το λόγο μόνο αφού μου είπε αυτός ο υπουργός. Ο άντρας [Sarraj] παραιτήθηκε αφού οι οικονομικοί υποστηρικτές του ρώτησαν τι θα έπρεπε να κάνουν [αν όλες αυτές οι εργολαβίες είχαν ανατεθεί στην Τουρκία]», δήλωσε ο Peker στο όγδοο βίντεο του στο Youtube, το οποίο το είδαν 11 εκατομμύρια άνθρωποι την ίδια μέρα από τότε που δημοσιεύτηκε.
Διεθνείς παρατηρητές είχαν υποθέσει ότι ο Σαρράζ τελούσε υπό πίεση τόσο από διαδηλωτές όσο και από μέλη του στρατοπέδου του, ιδίως από τον τότε υπουργό Εσωτερικών Φάθη Μπασάγκα, που συχνά περιγράφεται ως ο άνθρωπος της Άγκυρας στη Λιβύη.
Η τουρκική αντίδραση στην παραίτηση του Σαρράζ φάνηκε να επιβεβαιώνει τη διαφωνία μεταξύ των δύο ηγετών. Παρά το γεγονός ότι ο Ερντογάν είπε ότι «μια τέτοια εξέλιξη, ακούγοντας τέτοιες ειδήσεις, είναι ενοχλητική», δήλωσε ο προεδρικός εκπρόσωπος İbrahim Kalın λίγες μέρες αργότερα, δήλωσε ότι ο Sarraj είχε προηγουμένως πει στην Τουρκία ότι μπορεί να επιλέξει μια τέτοια κίνηση. «Οι συμφωνίες μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης δε θα επηρεαστούν από την παραίτηση, δεδομένου ότι είναι αποφάσεις της κυβέρνησης και όχι αποφάσεις ενός ατόμου», είχε δηλώσει τότε ο Kalın. Ειδικότερα, έστειλε ένα σαφές μήνυμα, δηλώνοντας ότι «… η Κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας είναι ήδη πρόθυμη να συνεργαστεί με τουρκικές εταιρείες σε επενδύσεις σε υποδομές, κατασκευές νοσοκομείων, υγεία και μεταφορές και σε άλλους τομείς όπως η ενέργεια».
Ο Sarraj αργότερα ανακάλεσε την απόφασή του να παραιτηθεί τον Οκτώβριο του 2020 και παρέμεινε στο αξίωμα μέχρι να υπάρξει ψηφοφορία εμπιστοσύνης για μια νέα προσωρινή κυβέρνηση τον Μάρτιο του 2021.
Η Τουρκία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη στρατιωτική επιτυχία της GNA που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ εναντίον του Khalifa Haftar. Η Τουρκία δεν έστειλε μόνο όπλα, πυρομαχικά και drones, αλλά και οργάνωσε Σύριους μισθοφόρους και τζιχαντιστές για να πολεμήσουν εναντίον του Χαφτάρ. Επιπλέον, στις 2 Ιανουαρίου 2020, το κοινοβούλιο της Τουρκίας εξουσιοδότησε την τουρκική κυβέρνηση να στείλει στρατιωτικές δυνάμεις στη Λιβύη μετά από συμφωνία συνεργασίας για την ασφάλεια.
Ο στόχος του Haftar για κατάληψη της Τρίπολης έληξε απότομα μετά την παρέμβαση της Τουρκίας με την προμήθεια αεροσκαφών Bayraktar TB2 πολλαπλών χρήσεων, τα οποία κατασκευάστηκαν από την τουρκική εταιρεία Baykar Makina που διευθύνεται από τον γαμπρό του Ερντογάν, Selçuk Bayraktar.
Δεν είναι μυστικό ότι, εκτός από την υποστήριξη της κυβέρνησης, που είναι ιδεολογικά κοντά του, ο Ερντογάν είπε επανειλημμένα ότι οι πόροι πετρελαίου και φυσικού αερίου της Λιβύης ήταν σημαντικοί παράγοντες για το συμφέρον της Τουρκίας για τη χώρα. Μιλώντας σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον al-Sarraj στην Άγκυρα στις 4 Ιουνίου 2020, ο Ερντογάν αποκάλυψε το σχέδιό του για τα αποθέματα πετρελαίου της Λιβύης. «Στόχος μας είναι να επεκτείνουμε τη συνεργασία μας, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων εξερεύνησης και γεώτρησης, προκειμένου να επωφεληθούμε από τους φυσικούς πόρους στο έδαφος της Λιβύης».
Η Τουρκία και η GNA τον Νοέμβριο του 2020 υπέγραψαν ένα σύμφωνο στρατιωτικής συνεργασίας μαζί με μια συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης. Η ναυτική συμφωνία, η οποία δεν αναγνωρίζεται από καμία μεσογειακή χώρα, καθορίζει την υφαλοκρηπίδα Τουρκίας-Λιβύης και την αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), ενώ η συμφωνία ασφάλειας επιτρέπει στην τουρκική κυβέρνηση να αναπτύξει τα στρατεύματά της στη Λιβύη.
Πιο πρόσφατα, η Rönesans Holding, η τουρκική εταιρεία που ανήκε σε έναν σύμμαχο του Ερντογάν που οικοδόμησε το προεδρικό του παλάτι, υπέγραψε αρκετές προσοδοφόρες συμφωνίες με τη Λιβύη για την κατασκευή ενός νέου τερματικού σταθμού στο Διεθνές Αεροδρόμιο της Τρίπολης, τρεις σταθμούς παραγωγής ενέργειας και ένα εμπορικό κέντρο μετά τη συνάντηση του Ερντογάν με τον προσωρινό πρωθυπουργό Abdul Hamid Dbeibah στην Άγκυρα στις 13 Απριλίου. Ανακοινώθηκε επίσης ότι η Aksa Enerji της Τουρκίας υπέγραψε επίσης συμφωνία κατασκευής εργοστασίων παραγωγής ενέργειας με το λιβυκό ομόλογό της, GECOL.