 |
| 8385 / pixabay |
Όταν διαβάζουμε περί Πολιτείας ο νους μας πάει καρφί στο κράτος. Άντε να σκεφτούμε ότι υπάρχει και κάποια συσχέτιση με το ευρύτερο δημόσιο. Πόσοι συνειδητοποιούμε ότι η έννοια κράτος εμπεριέχει την επιβολή κανόνων. Ενώ εκείνη της πολιτείας σχετίζεται με τη διαμόρφωση από τους ίδιους τους πολίτες ενός συστήματος αρμονικής συμβίωσης.
Μας εκπαίδευσαν λοιπόν, να ονοματίζουμε «δημοκρατία» ένα καθεστωτικό σύστημα. Στο οποίο αναδεικνύεται πρωθυπουργός ένας αυλάρχης, ο οποίος επιλέγει τον πρόεδρο της «δημοκρατίας», τον πρόεδρο της Βουλής, τους προέδρους των ανώτατων δικαστηρίων, την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, τους αρχηγούς των σωμάτων ασφαλείας, τους υπουργούς, τις διοικήσεις των δημοσίων οργανισμών και των δημοσίων επιχειρήσεων και πάει λέγοντας. Νωρίτερα, έχει διαλέξει τους υποψήφιους βουλευτές του με κριτήριο την υποτέλεια προς το πρόσωπό του.
Αυτό το αρρωστημένο μόρφωμα οι πεφωτισμένοι «δημοκράτες» φρόντισαν να το διασπείρουν σε όλη την Ελλάδα. Εξαφάνισαν τις κοινότητες, συγχώνευσαν τους δήμους, κατάργησαν τις νομαρχίες. Οι Έλληνες αποκοπήκαμε τελείως από το κέντρο λήψης αποφάσεων για ζητήματα του τόπου μας.
Στην κοιτίδα της δημοκρατίας, την αρχαία Αθήνα, όχι μόνο δεν υφίστατο κράτος, όπως κακώς ή εσκεμμένα έχει διαδοθεί με τη λέξη πόλη-κράτος, αλλά ούτε καν πολιτεία των Αθηνών. Τι υπήρχε; Αθηναίων Πολιτεία. Οι Αθηναίοι ήταν η πολιτεία, καθώς συμμετείχαν τόσο στη διακυβέρνηση, όσο και στη λειτουργία της πόλης. Ήταν πολίτες. Όχι υπήκοοι. Η Αθήνα ήταν απλά ο γεωγραφικός τόπος, η πατρίδα, στην οποία κατοικούσαν.
Τώρα βέβαια ο νους μας πάει καρφί στην άμεση δημοκρατία. Την οποία μας έχουν πάλι εκπαιδεύσει να απαξιώνουμε ως κάτι παρωχημένο και ανεφάρμοστο. Όμως, το ελβετικό πολιτειακό σύστημα αποτελεί μία μορφή εκσυγχρονισμένης άμεσης δημοκρατίας, στην οποία προστέθηκε το στοιχείο της αντιπροσώπευσης.
Αλλά στην πατρίδα μας δεν έχει υπάρξει ούτε μία συνταγματική μεταρρύθμιση με χαρακτήρα αποκέντρωσης εξουσιών. Ούτε θεσμοθέτηση οργάνων ελέγχου των αποφάσεων της κυβέρνησης και των υπουργών. Ο εκάστοτε πρωθυπουργός κάνει ότι του γουστάρει. Χειρίζεται εν λευκώ τις τύχες μας, με πράξεις ακόμα και υπεράνω του συντάγματος. Για οποιοδήποτε θέμα προκύπτει θεωρεί πως η βούλησή μας ταυτίζεται με τη βούλησή του. Εξαγγέλλει πως γνωρίζει το καλό μας και απαιτεί να τον υπακούμε. Στο μυαλό του υπάρχουμε ως υποτακτικοί, ως υπήκοοι. Όχι ως πολίτες.
Αντίθετα, σε μία Πολιτεία θα βρίσκαμε τα ακόλουθα:
α) Συνταγματικά κατοχυρωμένο το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής. Εκτός από την Ελβετία, εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια με επιτυχία στη Δανία και στην Ολλανδία. Ούτε οι Δανοί, ούτε οι Ελβετοί, ούτε οι Ολλανδοί είναι πιο δημοκράτες από εμάς. Ούτε εμείς ήμαστε λιγότερο συνειδητοποιημένοι ως προσωπικότητες.
β) Συνταγματικά κατοχυρωμένο τον αριθμό των υπουργείων και των αρμοδιοτήτων τους. (π.χ. Ελβετία)
γ) Τον θεσμό της Γερουσίας. Ενός οργάνου αντιπροσώπων από κάθε νομό, που θα έλεγχε την εκτελεστική εξουσία, και παράλληλα θα λειτουργούσε συμπληρωματικά της Βουλής, στο πλαίσιο της νομοθετικής εξουσίας. Τα μέλη του θα εκλέγονταν απευθείας από τους πολίτες και θα εκπροσωπούνταν όλοι οι νομοί (54) της χώρας. Όπως για παράδειγμα στις ΗΠΑ και στην Ελβετία.
δ) Μέγιστο αριθμό βουλευτών 150. Η δε εκλογή τους θα γινόταν με βάση την απλή αναλογική και ανάλογα με τον πληθυσμό κάθε νομού, αλλά με ένα μέγιστο αριθμό (π.χ. 3-4) για έναν πολυπληθή νομό, π.χ. Αθήνα. Είναι προκλητικό η Ελλάδα να διαθέτει 300 βουλευτές και οι ΗΠΑ 435.
ε) Εκλογή του πρωθυπουργού και των υπουργών από τη Γερουσία, η οποία και θα έλεγχε το έργο τους. (π.χ. Ελβετία)
στ) Ανάδειξη των μελών της Γερουσίας και της Βουλής με εθνικές εκλογές, ξεχωριστά για κάθε σώμα, με χρονική απόσταση δύο ετών μεταξύ εκείνης για την Γερουσία από εκείνη για τη βουλή.
ζ) Συνταγματικά κατοχυρωμένο το δικαίωμα των πολιτών να αμφισβητούν οποιοδήποτε νόμο (π.χ εργασιακός), θέτοντάς τον σε υποχρεωτικό δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα του οποίου θα ήταν δεσμευτικό. Με προϋπόθεση τη συγκέντρωση ενός πλήθους υπογραφών πολιτών με δικαίωμα ψήφου. (π.χ. Ελβετία)
η) Συνταγματικά κατοχυρωμένο το δικαίωμα των πολιτών να θέτουν σε δημοψήφισμα έναν δικό τους νόμο. Με προϋπόθεση τη συγκέντρωση ενός πλήθους υπογραφών πολιτών με δικαίωμα ψήφου. Το αποτέλεσμα θα ήταν δεσμευτικό. (π.χ Ελβετία)
θ) Υποχρεωτική διεξαγωγή δημοψηφίσματος για μεγάλα εθνικά θέματα (π.χ. Συμφωνία των Πρεσπών), για αλλαγές του συντάγματος και για ζητήματα με διεθνείς οργανισμούς. (π.χ Ελβετία)
ι) Καμία υποχρέωση των υποψήφιων βουλευτών ή γερουσιαστών να συμμετέχουν σε ψηφοδέλτιο κάποιου πολιτικού κόμματος. Θα υπήρχε δηλαδή η δυνατότητα να εκλέγονται ανεξάρτητοι, ακομμάτιστοι βουλευτές και γερουσιαστές. (π.χ Δανία, Ολλανδία, Ελβετία, ΗΠΑ)
ια) Προκαθορισμένο ύψος αποζημίωσης των υπουργών, των γερουσιαστών και των βουλευτών, το οποίο θα κυμαινόταν σε επίπεδα π.χ. 2.500 ευρώ τον μήνα. Ταυτόχρονα θα ήταν ελεύθεροι, αν επιθυμούσαν, να ασκούσαν το επάγγελμά τους για συμπληρωματικό εισόδημα (π.χ. Ελβετία). Κανείς δε θα δικαιούνταν ιδιωτική αστυνομική φύλαξη ή δωρεάν αυτοκίνητο. Για γραφείο θα τους είχε παραχωρηθεί ειδικός χώρος στη βουλή, ενώ για βοηθητικό προσωπικό θα είχαν το δικαίωμα να επιλέξουν δύο πολίτες της εμπιστοσύνης τους με καθαρή μηνιαία αποζημίωση περίπου 1.000 ευρώ.
ιβ) Εκλογή του προέδρου της δημοκρατίας απευθείας από τους πολίτες. Υποψηφιότητα θα μπορούσε να υποβάλει οποιοσδήποτε Έλληνας πολίτης. Οι δε αρμοδιότητες και οι ευθύνες του θα ήταν διευρυμένες σε σχέση με τις παρούσες. (π.χ. Γαλλία)
ιγ) Ανάδειξη των ηγεσιών των ανώτατων δικαστηρίων, των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, μέσα από εσωτερικές ακομμάτιστες εκλογικές διαδικασίες.
ιδ) Ανεξαρτητοποίηση της διοίκησης των ασφαλιστικών οργανισμών με εκλογή των διοικήσεών τους από τους ίδιους τους ασφαλισμένους.
ιε) Μεικτή σύνθεση των διοικήσεων των δημοσίων οργανισμών, των δημοσίων επιχειρήσεων, καθώς και των γενικών γραμματέων των υπουργείων, αλλά και των μελών των υπουργικών επιτροπών κατόπιν κλήρωσης. Τόσο κατόπιν διορισμού από την Γερουσία, όσο και μετά από κλήρωση στην οποία θα μετείχαν πολίτες που διέθεταν ένα ελάχιστο επίπεδο προκαθορισμένων τυπικών προσόντων και προϋπηρεσίας. Οποιοσδήποτε Έλληνας πολίτης θα μπορούσε να υποβάλει αίτηση για συμμετοχή στην κλήρωση. Η διάρκεια της θητείας θα ήταν συγκεκριμένη. (π.χ. αρχαία Αθήνα)
ιστ) Εκλογή των Πρυτάνεων των πανεπιστημίων με εσωτερική εκλογική διαδικασία των καθηγητών. Κατάργηση των κομματικών φοιτητικών οργανώσεων. Οι φοιτητές θα είχαν το δικαίωμα να εκλέγουν εκπροσώπους τους με την προϋπόθεση ότι δε θα υπήρχε σύνδεση με πολιτικό κόμμα.
ιζ) Εθνική επιτροπή παιδείας. Τα μέλη της θα εκλέγονταν από την Ακαδημία Αθηνών, τις πανεπιστημιακές αρχές, τις ενώσεις Καθηγητών και Δασκάλων, καθώς και Γονέων και Κηδεμόνων. Δε θα υπήρχε υπουργείο παιδείας και θρησκευμάτων. Τα ορθόδοξα θρησκευτικά ζητήματα θα καθορίζονταν από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος σε συνεργασία με εκλεγμένη επιτροπή αποτελούμενη από θεολόγους και νομικούς των πανεπιστημιακών σχολών και της Ακαδημίας Αθηνών. Τα θρησκευτικά ζητήματα άλλων θρησκειών θα καθορίζονταν από εκλεγμένη επιτροπή αποτελούμενη από θεολόγους και νομικούς των πανεπιστημιακών σχολών, της Ακαδημίας Αθηνών και εκπροσώπους της εκάστοτε θρησκείας. Όλες οι αποφάσεις θα επικυρώνονταν από τη Γερουσία.
ιη) Προκαθορισμένα οργανογράμματα των θέσεων εργασίας των υπουργείων, των δημοσίων οργανισμών και των επιχειρήσεων, κατόπιν διεξαγωγής μελετών και κατάθεσης προτάσεων από τουλάχιστον 2-3 εξειδικευμένες εταιρείες. Επανεξέτασή τους κάθε 2-3 χρόνια.
ιθ) Μη κερδοσκοπικά τραπεζικά ιδρύματα. Η διοίκηση των οποίων θα προέκυπτε τόσο κατόπιν διορισμού μελών από την Γερουσία, όσο και έπειτα από κλήρωση στην οποία θα μπορούσαν να μετέχουν πολίτες που διέθεταν ένα προκαθορισμένο επίπεδο τυπικών προσόντων και προϋπηρεσίας. Οποιοσδήποτε Έλληνας πολίτης θα μπορούσε να υποβάλει αίτηση για συμμετοχή στην κλήρωση. Η διάρκεια της θητείας θα ήταν συγκεκριμένη. (π.χ. αρχαία Αθήνα)
κ) Συγκρότηση επιτροπής οργάνωσης μεγάλων έργων και ξεχωριστά επιτροπής εκτέλεσης μεγάλων έργων. Τα μέλη τους θα εκλέγονταν από τη Γερουσία.
κα) Εθνική Κεντρική Τράπεζας της Ελλάδος, ως μη κερδοσκοπικό ίδρυμα, με μοναδικό μέτοχο την πολιτεία.
κβ) Σε τοπικό διοικητικό επίπεδο, θα υπήρχαν οι νομαρχίες, οι τοπικοί δήμοι και οι τοπικές κοινότητες. Οι δημότες θα είχαν δυνατότητα συμμετοχής στις αποφάσεις μέσα από τοπικά δημοψηφίσματα, αλλά και τη λειτουργία επιτροπών με μέλη τόσο διορισμένα από τα τοπικά συμβούλια όσο και κατόπιν κλήρωσης δημοτών με τα απαραίτητα τυπικά προσόντα. (π.χ. αρχαία Αθήνα)
κγ) Μη πληθυσμιακή συγκέντρωση σε λίγα αστικά κέντρα. Η σχετικά ομοιόμορφη πληθυσμιακή κατανομή αποτελεί απαραίτητο στοιχείο μίας Πολιτείας. Αντίθετα το κράτος απαιτεί πληθυσμιακή συγκέντρωση. Γιατί θέλει μάζα, θέλει υπηκόους. Όχι πολίτες.
Μία ταχεία χωροταξική αναδιάρθρωση του πληθυσμού της πατρίδας μας θα μπορούσε να στηριχθεί στη μεταφορά υπουργείων και οργανισμών εκτός πρωτεύουσας, στη δημιουργία πλήρως επανδρωμένων πανεπιστημιακών σχολών και πανεπιστημιακών νοσοκομείων διεσπαρμένων σε όλη την Ελλάδα ώστε να καλύπτεται κάθε πόλη και χωριό, στην παροχή κινήτρων σε συνταξιούχους για μετεγκατάσταση εκτός αστικών κέντρων και στη μεταφορά της πρωτεύουσας.
Ελληνική δημοκρατία σημαίνει Ελλήνων Πολιτεία.
Μαργέλης Κωνσταντίνος
Άγιος Πέτρος, Λευκάδας, 25 Ιουνίου 2021
Πηγές:
https://www.syntagmawatch.gr/my-constitution/oi-oroi-kratos-kai-politeia/
http://www.freepen.gr/2019/08/blog-post_346.html
«Η αρχαία ελληνική δημοκρατία και η σημασία της για μας σήμερα», Κορνήλιος Καστοριάδης, εκδόσεις Ύψιλον
«Ομιλίες στην Ελλάδα», Κορνήλιος Καστοριάδης, εκδόσεις Ύψιλον