 |
| mostafa_meraji / pixabay |
Για πολλούς προηγείται η εργασία. Σ' αυτούς εξέχουσα θέση κατέχει ο Μάρξ με το πιο συμπαθές έργο του, τα Παρισινά Χειρόγραφα όπου περιέγραφε την αλλοτρίωση του ανθρώπου από την εργασία, όπως υφίστατο, και την ανάγκη απελευθέρωσής του με τρόπο που η εργασία του να γίνει τρόπος αυτοπραγμάτωσης. Είναι ο νεανικός Μάρξ, χωρίς τους ολοκληρωτισμούς που ακολούθησαν. Ο Μάρξ που ήταν συμπαθής και σε μας.
Άλλοι πιστεύουν πως πρωταρχική αξία είναι η ελευθερία. Και υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που προσπαθούν να τα συνδέσουν.
(Στο τρίπτυχο που περιέγραψα γίνεται εξαιρετική ανάλυση στο βιβλίο του Ρίτσαρντ Γουόλιν "Τα παιδιά του Χαιντέγκερ")
Ένα από τα παιδιά του ναζιστή Γερμανού φιλοσόφου ήταν ο Χέρμπερτ Μαρκούζε ο οποίος προσπάθησε να κάνει μια γέφυρα μεταξύ των δύο εννοιών και του σχετικού φιλοσοφικού έργου του Μάρξ και του Χάιντέγκερ.
Ο Μαρκούζε ήταν μαρξιστής, φιλόσοφος της Σχολής της Φραγκφούρτης και επαναδιατύπωσε ορισμένες σημεία του μαρξισμού.
Το σημαντικότερο έργο του είναι το Έρως και Πολιτισμός στο οποίο μιλά για την ερωτική σχέση που πρέπει να αναπτύξουμε για μια ζωή αυθεντική. π.χ. ερωτική σχέση με την εργασία μας. (Η αυθεντικότητα είναι κεντρικός όρος στη φιλοσοφία του Χάιντέγκερ).
Πολύ σημαντικό έργο του Μαρκούζε το οποίο είχε καταλυτική επιρροή στη γενιά του Μάη του '68 ήταν και ο Μονοδιάστατος Άνθρωπος στο οποίο περιγράφει πως η μετακαπιταλιστική εποχή μέσω των ΜΜΕ χειραγωγεί τις κοινωνίες και ικανοποιώντας καταναλωτικές ανάγκες τους τις αλλοτριώνει.
Χωρίς ιδιαίτερη εξοικείωση με φιλοσοφικές θεωρίες και λειτουργώντας περισσότερο από ένστικτο, για μας η πρωταρχική έννοια είναι η ελευθερία. Με βάση αυτήν βλέπεις και την εργασία εκτός πλαισίου αλλοτρίωσης και αναπτύσσεις και τις λοιπές αντιλήψεις σου φιλοσοφικές, πολιτικές και κοινωνικές.
Η ελευθερία είναι μια πολύ ευάλωτη έννοια. Πάντοτε, στον καιρό μας περισσότερο, γίνονται προσπάθειες περιορισμού της ή αλλοίωσης της ουσίας της. Προσπάθειες που επικαλούνται την ίδια αλλά την υπονομεύουν.
Ο ασφυκτικός έλεγχος π.χ. των Μέσων Ενημέρωσης, η εκλογή κυβερνήσεων με μικρά ποσοστά μειοψηφίας και άλλες πολλές εκδηλώσεις που οδηγούν ακόμη και σε κυβερνήσεις ανικάνων πολιτικών, είναι στέρηση ελευθερίας. Διότι αν οι ψηφοφόροι γνώριζαν και δεν χειραγωγούνταν από μηχανισμούς θα ψήφιζαν προς το συμφέρον τους. Και το συμφέρον τους δεν μπορεί να το ικανοποιήσουν άτομα που δεν μπορούν καν να το αντιληφθούν.
Είναι η αντίληψη που διατύπωσε ο Πλάτων περί κυβερνήσεων φιλοσόφων η σωστή επιλογή; Δεν ξέρω. Αλλά στην ίδια θεωρία κατέληξε και ο Χάιντέγκερ (αλλά αυτός ήταν ναζιστής) αλλά με κάποιον τρόπο και ο Μαρκούζε (αυτός ήταν μαρξιστής).
Πάντως, υπάρχει θέμα και δημοκρατίας και ελευθερίας.
Το θέμα οξύνεται με τον τρόπο που, πλέον, λειτουργεί η παγκόσμια κοινωνία.
Θα αναφερθώ και πάλι στην απόφαση των ΗΠΑ να υφίσταται κυρώσεις όποιος (πολιτικός λένε ή κρατικός παράγων αλλά δεν το πιστεύω, αφού μπορεί να τις υποστεί οποιοσδήποτε με την επίκληση άλλου λόγου) δεν υποστηρίζει την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών και μια σειρά άλλων συμφωνιών που συνήφθησαν στα Βαλκάνια. Ανεξαρτήτως αν συμφωνούμε ή όχι με τις συμφωνίες αυτές είναι ένα, ακόμη, βήμα προς τον επερχόμενο παγκόσμιο ολοκληρωτισμό. Απο που και ως που θα υποστεί κάποιος κυρώσεις για θέματα που άπτονται των πιστεύω του; της ελευθερίας του;
Σήμερα έθεσαν ένα θέμα διεθνούς πολιτικής με το οποίο αν δεν συμφωνούμε θα τιμωρηθούμε. Αύριο μπορεί να θέσουν οτιδήποτε άλλο. Ακόμη και ιδεολογίες ή πολιτικά πιστεύω.
Ας μην ξεχνάμε ότι στον προ κατάρρευσης Σοβιετικής Ένωσης "ελεύθερο" κόσμο αν ήσουν κομμουνιστής εδιώκεσο.
Μήπως σιγά σιγά οδεύουμε προς έναν νέο, παγκόσμιο ολοκληρωτισμό; Μήπως αρχίζει και διαφαίνεται αυτός ο ολοκληρωτισμός;