Όλα τα λεφτά στις βιομηχανίες του ευρωπαϊκού Βορρά και στους Έλληνες και Ισπανούς μεγαλοεργολάβους
Τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ για αγορά μηχανολογικού και τεχνολογικού εξοπλισμού και λογισμικού
Διόδια στον Ε65 παρά τα 480 εκατ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης
Ψίχουλα για τους Έλληνες μικρομεσαίους
Ο κύβος ερρίφθη για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, γνωστόν ως Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς το Συμβούλιο ECOFIN που συνεδρίασε Τρίτη και 13 Ιουλίου στις Βρυξέλλες ενέκρινε δώδεκα Εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Έτσι τα εν λόγω κράτη μέλη της ΕΕ μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα μπορούν πλέον να υπογράψουν τις πρώτες συμφωνίες χρηματοδότησης και να λάβουν τις σχετικές προκαταβολές προχρηματοδότησης οι οποίες αντιστοιχούν στο 13% του συνολικού ποσού το οποίο τους έχει εγκριθεί. Βασική προϋπόθεση βέβαια αποτελεί η εφαρμογή των σχετικών μεταρρυθμίσεων τις οποίες δεσμεύθηκαν να πραγματοποιήσουν μέσω των οικείων Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης. Μετά την έγκριση των δώδεκα Εθνικών Σχεδίων ο υπουργός Οικονομικών της προεδρεύουσας χώρας εν προκειμένω της Σλοβενίας Andrej Šircelj, δήλωσε:
«Οι αποφάσεις του Συμβουλίου ECOFIN σχετικά με τα μισά σχεδόν εθνικά σχέδια αποτελούν σημαντικό βήμα προόδου για την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης. Επιτρέπουν στα κράτη μέλη να υπογράψουν τις πρώτες συμφωνίες χρηματοδότησης και τις πληρωμές προχρηματοδότησης που θα πραγματοποιηθούν. Με τη στήριξη της ΕΕ, τα κράτη μέλη μπορούν να αρχίσουν τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις που απαιτούνται για την ανάκαμψη, την ενίσχυση και τον μετασχηματισμό των οικονομιών μας. Οι εκδοθείσες αποφάσεις του Συμβουλίου θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν τα κονδύλια όχι μόνο για την ανάκαμψη από την κρίση COVID-19, αλλά και για τη δημιουργία μιας πιο ανθεκτικής, πιο πράσινης και πιο ψηφιακής, καινοτόμου και ανταγωνιστικής Ευρώπης για τις επόμενες γενιές της ΕΕ» (www.consilium.europa.eu/el/ 13/7/2021).
Ειδικότερα όπως τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση του ECOFIN «η χρηματοδοτική αρωγή της ΕΕ από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 672,5 δισ. ευρώ αποσκοπεί στην ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης της Ευρώπης μέσω της στήριξης μεταρρυθμίσεων και επενδυτικών έργων των κρατών μελών. Τα μέτρα που εγκρίνονται στα εθνικά σχέδια επικεντρώνονται σε έξι τομείς πολιτικής («πυλώνες») που περιέχονται στον κανονισμό για τη θέσπιση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι εν λόγω τομείς περιλαμβάνουν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, την έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, καθώς και την κοινωνική και εδαφική συνοχή. Επιμέρους μέτρα των κρατών μελών για την επίτευξη της ανάκαμψης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ΕΕ περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την απαλλαγή της βιομηχανίας από τις ανθρακούχες εκπομπές, την ανακαίνιση κτιρίων, την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και την επανειδίκευση του εργατικού δυναμικού. Τα σχέδια λαμβάνουν επίσης υπόψη τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που προσδιορίστηκαν κατά τις συζητήσεις για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο του 2019 και του 2020» (www.consilium.europa.eu/el/ 13/7/2021).
Σημαντικά τα κεφάλαια για τον ευρωπαϊκό Νότο
Ανάμεσα στις 12 χώρες μέλη της ΕΕ που είδαν τα Εθνικά τους Σχέδια να εγκρίνονται είναι οι πιο σημαντικές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.
Έτσι η Ιταλία θα λάβει 68,9 δις ευρώ ως επιχορηγήσεις και 122,6 δις ευρώ ως δάνεια, ήτοι συνολικά €191,5 δις ευρώ που αντιστοιχούν στο 10,71% του ιταλικού ΑΕΠ. Με βάση τα παραπάνω η Ρώμη θα λάβει άμεσα 24,9 δις ευρώ ως προκαταβολή.
Η Ισπανία προτίμησε στην παρούσα φάση να μην ζητήσει δάνεια και έτσι θα λάβει 69,5 δις ευρώ επιχορηγήσεις που αντιστοιχούν στο 5,58% του ισπανικού ΑΕΠ, ενώ η προκαταβολή που θα λάβει η Μαδρίτη ανέρχεται σε 9 δις ευρώ.
Η Πορτογαλία που ζήτησε επιχορηγήσεις και δάνεια θα λάβει 13,9 δις ευρώ ως επιχορηγήσεις και 2,7 δις ευρώ ως δάνεια, ήτοι εν συνόλω 16,6 δις ευρώ που αντιστοιχούν στο 7,82% του πορτογαλικού ΑΕΠ με τη Λισαβόνα να παίρνει 4 δις ευρώ ως προκαταβολή.
Η Πατρίδα μας θα λάβει 17,8 δις ευρώ επιχορηγήσεις και 12,7 δις ευρώ ως δάνεια, ήτοι εν συνόλω 30,5 δις ευρώ που αντιστοιχούν στο 16.27% του ελληνικού ΑΕΠ με την Αθήνα να ενθυλακώνει άμεσα 4 δις ευρώ ως προκαταβολή.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι τέσσερις βασικές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ενθυλάκωσαν το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης καθώς από τα 312,5 δις ευρώ επιχορηγήσεις θα λάβουν 170,1 δις ευρώ, ήτοι το 54,4% των επιχορηγήσεων και από τα 360 δις ευρώ δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης θα λάβουν 138 δις ευρώ, ήτοι το 38,3% των δανείων ενώ δεν αποκλείεται το ποσό αυτό να αυξηθεί αν η Μαδρίτη αποφασίσει να ζητήσει τελικά μέχρι το 2026 και τα 70,5 δις ευρώ που δικαιούται ως δάνεια.
Έτσι μέχρι στιγμής από το συνολικό ποσό των 672,5 δις ευρώ του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, άλλως Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, οι παραπάνω τέσσερις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου θα ενθυλακώσουν συνολικά για επιχορηγήσεις και δάνεια το ποσό των 308,1 δις ευρώ, ήτοι το 45,8% του συνολικού ποσού, το οποίο όμως μπορεί να ανέλθει συνολικά στα 378,6 δις ευρώ αν η Ισπανία ζητήσει το ποσό των 70,5 δις ευρώ που δικαιούται για δάνεια. Πιθανόν δε και η Πορτογαλία ζητήσει το υπόλοιπο ποσό που δικαιούται για δάνεια οπότε το συνολικό ποσό αυξάνεται επιπλέον. Αν τώρα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου συνυπολογίσουμε και τη Γαλλία τότε τα κονδύλια αυτά αυξάνονται.
Πελάτες του ευρωπαϊκού Βορρά οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου
Αυτόματα βέβαια τίθεται το ερώτημα πως και γιατί οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά ήταν τόσο γενναιόδωρες προς τον ευρωπαϊκό Νότο.
Η απάντηση προκύπτει από τον τρόπο λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.
Πρώτον οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά δεν πρόκειται να εισφέρουν ούτε ένα ευρώ καθώς το συνολικό ποσό των 672,5 δις ευρώ θα προκύψει από δάνεια τα οποία θα λάβει η Κομισιόν από τις αγορές και τα οποία θα αποπληρωθούν σε βάθος δεκαετιών από τους διάφορους φόρους που θα επιβληθούν στους ευρωπαίους καταναλωτές, φόροι οι οποίοι θα εισπράττονται ετησίως. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον σχεδιαζόμενο φόρο επί των ψηφιακών υπηρεσιών, καθώς και τους διάφορους περιβαλλοντικούς φόρους, όπως είναι εν προκειμένω ο δασμός εκπομπών ρύπων στις εισαγωγές αγαθών (www.energypress.gr. 4/6/2021) κλπ.
Δεύτερον λόγω της δομής της οικονομίας των χωρών του ευρωπαϊκού Νοτου μεγάλο μέρος των 308,1 δις ευρώ επιχορηγήσεων και δανείων θα πάνε για αγορές μηχανολογικού εξοπλισμού και λογισμικού στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά. Πολύ δε περισσότερο καθώς από τα παραπάνω 308,1 δις ευρώ, το 20% θα πρέπει να διατεθεί σε δράσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και το 37% για την πράσινη ανάπτυξη. Δεδομένου δε ότι τόσο στον τομέα της ψηφιοποίησης της οικονομίας ο ευρωπαϊκός Βορράς διατηρεί κυρίαρχη θέση σε παραγωγή μηχανολογικού εξοπλισμού (hardwear) αλλά και λογισμικού είναι προφανές ότι τουλάχιστον Ελλάδα, Πορτογαλία και εν μέρει Ιταλία και Ισπανία θα είναι πελάτες των βιομηχανιών του ευρωπαϊκού Βορρά. Ακόμη δε περισσότερο αυτό ισχύει για την πράσινη οικονομία καθώς ανεμογεννήτριες ηλιακά πάνελς αλλά και μηχανήματα και εξαρτήματα για επεξεργασία απορριμμάτων αναμένεται να αγοραστούν από τη Γερμανία. Έτσι όσο οι χώρες του ευρωπαϊκού Nότου και ιδίως η Ελλάδα θα παραμένουν πελάτες και καταναλωτές των βιομηχανιών του ευρωπαϊκού Βορρά, ο ευρωπαϊκός Nότος δεν πρόκειται να ξεκολλήσει από την εξάρτηση και την υπανάπτυξη.
Και οι χώρες του σκληρού πυρήνα στο Ταμείο Ανάκαμψης
Σημαντικά κονδύλια βέβαια λαμβάνουν και οι χώρες του σκληρού πυρήνα της ΕΕ.
Έτσι η Αυστρία θα λάβει 3,5 δις ευρώ επιχορηγήσεις που αντιστοιχούν στο 0,87% του αυστριακού ΑΕΠ με τη Βιέννη να παίρνει 450 εκατ. ευρώ ως προκαταβολή.
Το Βέλγιο θα λάβει 5,9 δις ευρώ ως επιχορηγήσεις που αντιστοιχεί στο 1,25% του βελγικού ΑΕΠ με τις Βρυξέλλες να ενθυλακώνουν 770 εκατ. ευρώ προκαταβολή.
Η Γαλλία θα λάβει 39,4 δις ευρώ επιχορηγήσεις που αντιστοιχούν στο 1,62% του γαλλικού ΑΕΠ με το Παρίσι να λαμβάνει 5 δις ευρώ προκαταβολή.
Η Γερμανία θα λάβει 25,6 δις ευρώ επιχορηγήσεις που αντιστοιχούν στο 0,75% του γερμανικού ΑΕΠ και με το Βερολίνο να ενθυλακώνει 2,3 δις ευρώ προκαταβολή.
Το Λουξεμβούργο θα λάβει 93,4 εκατ. ευρώ επιχορηγήσεις που αντιστοιχεί στο 0,15% του ΑΕΠ της εν λόγω χώρας που παίρνει 12 εκατ. ευρώ προκαταβολή.
Τέλος η μεν Δανία θα λάβει 1,5 δις ευρώ επιχορηγήσεις που αντιστοιχεί στο 0,5% του ΑΕΠ της εν λόγω χώρας που παίρνει 202 εκατ. ευρώ προκαταβολή η δε Λετονία θα λάβει 1,8 δις ευρώ επιχορηγήσεις που αντιστοιχούν στο 5,99% του λετονικού ΑΕΠ με τη Ρίγα να παίρνει 237 εκατ. ευρώ προκαταβολή.
Τα πρώτα 12 χρηματοδοτούμενα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης
Μετά την έγκριση του ελληνικού Σχεδίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε τα πρώτα δώδεκα έργα ύψους 1,42 δις ευρώ (www.naftemporiki.gr 15/7/2021) τα οποία πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από την προκαταβολή των 4 δις ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σημειωτέον ότι από τα παραπάνω 4 δις ευρώ τα 2,65 δις ευρώ αφορούν σε επιχορηγήσεις και τα 1,35 δις ευρώ σε δάνεια (www.political.gr 17/7/2021) τα οποία θα δοθούν σε επιχειρήσεις μέσω των τραπεζών στις οποίες η κυβέρνηση ανέθεσε τη διαχείριση των 12,5 δις ευρώ δανειακών κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τα έργα αυτά είναι τα εξής:
1.Κατασκευή του βορείου τμήματος του Ε65 Τρίκαλα-Εγνατία μήκους 70,5 χιλιομέτρων προϋπολογισμού 480 εκατ. ευρώ.
2.Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια για τον καθορισμό των χρήσεων γης, τους όρους δόμησης κ.λπ., συνολικού προϋπολογισμού 345,2 εκατ. ευρώ.
3.Ψηφιοποίηση Αρχείου των 390 Υποθηκοφυλακείων της χώρας για το Εθνικό Κτηματολόγιο, προϋπολογισμού 242,4 εκατ. ευρώ.
4.Πρόγραμμα «Ψηφιακή Μέριμνα» που αφορά στην παροχή επιταγών 200 ευρώ σε μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές για την αγορά τεχνολογικού εξοπλισμού (tablet, laptop, desktop), προϋπολογισμού 129,2 εκατ. ευρώ.
5.Ενιαία Ψηφιακή Υποδομή για την εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων, προϋπολογισμού 69,4 εκατ. ευρώ.
6.Σύστημα Επιχειρησιακού Σχεδιασμού στο σύνολο του κράτους (υπουργεία, περιφέρειες, δήμοι), προϋπολογισμού 36,1 εκατ. ευρώ.
7.Επέκταση και υποστήριξη του Εθνικού Δικτύου Τηλεπικοινωνιών – Σύζευξις ΙΙ για τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός για όλο το Δημόσιο, προϋπολογισμού 32,1 εκατ. ευρώ.
8.Αναβάθμιση δικτύου οπτικών ινών ώστε να συνδεθούν με το Ίντερνετ ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, σχολεία και νοσοκομεία με συνολικό προϋπολογισμό 30,5 εκατ. ευρώ.
9.Υπηρεσίες Διαδικτύου στα πληροφοριακά συστήματα του Δημοσίου για εύκολη πρόσβαση πολιτών και επιχειρήσεων με προϋπολογισμό 27,9 εκατ. ευρώ.
10.Βελτίωση εξοπλισμού της ΑΑΔΕ, προϋπολογισμού 12,2 εκατ. ευρώ.
11.Αποκατάσταση – Συντήρηση – Ανάδειξη μνημείων Ακρόπολης Αθηνών, προϋπολογισμού 10 εκατ. ευρώ.
12.Αναβάθμιση της παροχής ανοιχτών δεδομένων σε πολίτες, επιχειρήσεις, ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, προϋπολογισμού 5,5 εκατ. ευρώ.
Πάνω από 600 εκατ. ευρώ για αγορά μηχανολογικού και τεχνολογικού εξοπλισμού καθώς και λογισμικού από τις βιομηχανίες του ευρωπαϊκού Βορρά
Από τα παραπάνω έργα που προκηρύχθηκαν δυστυχώς επιβεβαιώνονται οι δυσμενείς μας εκτιμήσεις. Ότι δηλαδή το μέγιστο μέρος των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης θα κατευθυνθεί στις βιομηχανίες του ευρωπαϊκού Βορρά για την αγορά μηχανολογικού και τεχνολογικού εξοπλισμού αλλά και λογισμικού.
Σύμφωνα με τα ισχύοντα στο Ταμείο Ανάκαμψης τουλάχιστον το 20% των κονδυλίων θα πρέπει να επενδυθεί για την προώθηση της ψηφιοποίησης της ελληνικής οικονομίας. Τα 12 πρώτα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ύψους 1,42 δις ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι από το παραπάνω ποσό των 1,42 δις ευρώ, 284 εκατ. ευρώ θα έπρεπε να δαπανηθούν για έργα ψηφιοποίησης. Όμως για τα παραπάνω αποκηρυχθέντα έργα το ποσό που θα δαπανηθεί για αγορά μηχανολογικού και τεχνολογικού εξοπλισμού και λογισμικού θα είναι τουλάχιστον διπλάσιο. Αρκεί μια απλή πρόσθεση των προϋπολογισμών των σχετικών έργων για να το διαπιστώσει κανείς με τον πιο πανηγυρικό τρόπο.
Έτσι αν αφαιρέσει κανείς ποσό 480 εκατ. ευρώ που θα πάει για τον Ε65 και ποσό 345,2 εκατ. ευρώ που θα πάει για τα Πολεοδομικά Σχέδια, καθώς και τα 10 εκατ. για έργα του υπουργείου πολιτισμού, τα υπόλοιπα 9 έργα αφορούν κατά κύριο λόγο αγορά μηχανολογικού και τεχνολογικού εξοπλισμού και λογισμικού, ενώ ένα πολύ μικρό ποσό αναμένεται να δαπανηθεί και σε αμοιβές προσωπικού. Αλλά και από το έργο των 345,2 εκατ. ευρώ για τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό ένα σημαντικό ποσό, αδιευκρίνιστο αυτή τη στιγμή, επίσης θα διατεθεί άμεσα ή έμμεσα για αγορά εξοπλισμού και κυρίως για αγορά σύγχρονου λογισμικού. Επιπροσθέτως σημαντικά ποσά του έργου κατασκευής του βορείου τμήματος του Ε65 ύψους 480 εκατ. ευρώ επίσης θα διατεθούν για μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό και για λογισμικό.
Διόδια στον Ε65 παρά τα 480 εκατ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης
Τέλος παρότι το έργο του βορείου τμήματος του Ε65 θα χρηματοδοτηθεί εξ΄ ολοκλήρου από το Ταμείο Ανάκαμψης εντούτοις θα επιβληθούν και διόδια τα οποία θα κληθούμε να πληρώσουμε όλοι μας.
Όπως δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη συζήτηση στη Βουλή στις 13/7/2021, οπότε και κυρώθηκε η νέα σύμβαση παραχώρησης για τον Ε65 «η βόρεια απόληξη του αυτοκινητόδρομου κεντρικής Ελλάδος διαθέτει πλέον και τα δύο αναγκαία στοιχεία για την άμεση έναρξη κατασκευής του. Αφενός τα σχεδόν 450 εκατομμύρια με τα οποία προικοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και αφετέρου τον πλήρη σχεδιασμό ώστε το έργο να είναι έτοιμο σε τρία χρόνια. Μιλάμε για 70 χιλιόμετρα, τέσσερις σήραγγες, τριάντα μία γέφυρες, έξι κόμβοι. Θα είναι μία τεχνική πρόκληση. Αλλά δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ο ανάδοχος θα ανταποκριθεί και θα είναι συνεπής στα χρονοδιαγράμματα τα οποία έχει δεσμευτεί». Αυτό βέβαια που απέφυγε να πει ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι γιατί αφού το έργο προικοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να πληρώνουμε διόδια και για το βόρειο αυτό τμήμα του Ε65 τουλάχιστον μέχρι το 2037 και βάλε. Την εγκατάσταση μάλιστα ενός μετωπικού διοδίου και τριών παράπλευρων διοδίων στο βόρειο τμήμα του Ε65 δεν κρύβουν ούτε και οι ίδιοι οι παραχωρησιούχοι αλλά αντίθετα τη «διαφημίζουν» σε σχετικό βίντεο που έχουν κυκλοφορήσει για το εν λόγω έργο. Αλλά για το ζήτημα των διοδίων θα αναφερθούμε σε προσεχές μας άρθρο πιο αναλυτικά. Σε κάθε περίπτωση αυτό που μπορεί να πει κανείς κατ΄ αρχάς είναι ότι ένα έργο το οποίο θα μπορούσε άνετα να κατασκευάσει το ελληνικό δημόσιο μιας και διαθέτει πλέον τους πόρους εντούτοις το παραχώρησε στους Έλληνες και Ισπανούς μεγαλοεργολάβους οι οποίοι ως παραχωρησιούχοι θα το κατασκευάσουν και εν συνεχεία θα το εκμεταλλευτούν μέχρι το 2037 και βάλε. Αυτό θα πει επενδυτές στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.
