Αυτή την περίοδο στις ΗΠΑ ξεδιπλώνονται δύο παράλληλες πρωτοβουλίες, οι οποίες υποδηλώνουν το ανανεωμένο ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για τις εξελίξεις στην Τουρκία και στην Μεσόγειο.
Του Βαγγέλη Χωραφά
TURKISH DEMOCRACY PROJECT
Το Turkish Democracy Project είναι «ένας μη κερδοσκοπικός, μη κομματικός, διεθνής οργανισμός πολιτικής που δημιουργήθηκε ως απάντηση στην πρόσφατη στροφή της Τουρκίας από τη δημοκρατία και προς τον αυταρχισμό», αναφέρεται στην ιστοσελίδα του.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος, Μαρκ Γουάλας υπηρέτησε ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη στην κυβέρνηση Τζορτζ Μπους και ήταν Διευθύνων Σύμβουλος της ομάδας United Against Nuclear Iran (UANI). Η τελευταία έγινε γνωστή στην Ελλάδα από την δικαστική διαμάχη που είχε με τον εφοπλιστή Βίκτωρα Ρέστη τον οποίον κατηγορούσε για λαθρεμπόριο πετρελαίου με το Ιράν. Η εμπλοκή της UANI με τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ ανάγκασε το δικαστήριο να διακόψει την δίκη και να δικαιώσει τον Έλληνα εφοπλιστή.
Το διοικητικό συμβούλιο περιλαμβάνει επίσης τον πρώην γερουσιαστή του Κονέκτικατ Τζο Λίμπερμαν, τον πρώην κυβερνήτη της Φλόριντα Τζεμπ Μπους, αδελφό του προέδρου Μπους, τον πρώην υποδιευθυντή της CIA Ρόμπερτ Ρίτσερ, τον πρώην υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας Τζούλιο Τέρζι Σαντ Άγκατα, ενώ πρόσφατα προστέθηκε και ο πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζον Μπόλτον.
Το ότι ο νέος οργανισμός έχει σχέσεις με το επονομαζόμενο «βαθύ κράτος» των ΗΠΑ, θεωρείται αδιαμφησβήτητο.
Η Άγκυρα θεωρεί το Turkish Democracy Project ως έργο του Φετουλάχ Γκιουλέν ο οποίος κατηγορείται από την κυβέρνηση Ερντογάν ως ενορχηστρωτής του αποτυχημένου πραξικοπήματος στη Τουρκία το 2016. Ο τουρκικός Τύπος χαρακτήρισε το Turkish Democracy Project ως μια «πλατφόρμα για αντι-Τουρκική προπαγάνδα» και ανέφερε ότι δύο από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της οργάνωσης, Αικάν Ερντεμίρ και Σουλεϊμάν Οζερέν καταζητούνται στην Τουρκία.
Η κριτική που ασκείται στο καθεστώς Ερντογάν, από τον νέο οργανισμό της Ουάσιγκτον είναι εκτεταμένη και αφορά: την στήριξη του Ερντογάν σε εξτρεμιστικές ομάδες, την υπόθαλψη συγκρούσεων στην Ευρώπη και στην Μέση Ανατολή, την καταδίωξη εθνικών μειονοτήτων, την φίμωση του Τύπου και της ελευθερίας του λόγου, την φυλάκιση και τον θάνατο πολιτικών αντιπάλων, την κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας ενώ ο Ερντογάν και οι ολιγάρχες φίλοι του εξακολουθούν να πλουτίζουν, τα δικαστικά πραξικοπήματα για το κλείσιμο του κουρδικού HDP, την εκδίωξη 55 προτεσταντών θρησκευτικών ηγετών από την Τουρκία κλπ.
Το Turkish Democracy Project αποτελεί έναν οργανισμό που κινείται πολιτικά και ιδεολογικά στον χώρο των νεοσυντηρητικών και των Ρεπουμπλικανών στις ΗΠΑ και δείχνει ότι αυτός ο χώρος αρχίζει να παίρνει αποστάσεις από την πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στο καθεστώς Ερντογάν.
Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ MENENTEZ
Ο νόμος που προώθησαν οι Αμερικανοί γερουσιαστές Bob Menendez των Δημοκρατικών και Marco Rubio των Ρεπουμπλικανών, «Περί άμυνας και διακοινοβουλευτικής εταιρικής σχέσης ΗΠΑ-Ελλάδας» βρίσκεται για έγκριση στην Γερουσία.
Ο νόμος στοχεύει στην ενίσχυση της θέσης των ΗΠΑ στην περιοχή σε συνδυασμό με την αναβάθμιση της στρατιωτικής ισχύος της Ελλάδας. Η προώθηση του εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδας με αμερικανικό στρατιωτικό υλικό, θα προωθηθεί παράλληλα με την εμβάθυνση της σχέσης μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και ΗΠΑ.
Αυτή η σχέση μεταξύ των τεσσάρων χωρών θεωρείται καθοριστική, μετά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, που εξετάζονται οι κινήσεις της Τουρκίας στην Μεσόγειο, για το επόμενο διάστημα.
Δεν πρέπει να παραλείπεται το γεγονός ότι ο Ερντογάν κατηγορεί το Ισραήλ για τρομοκρατία κατά των Παλαιστινίων και για δολοφονίες μικρών παιδιών. Παράλληλα, έχει κατηγορήσει τον Τζο Μπάιντεν ότι έχει αίμα στα χέρια του, υποστηρίζοντας το Ισραήλ.
Η δημιουργία του Turkish Democracy Project υποδηλώνει διαφοροποιήσεις στους χώρους των Ρεπουμπλικανών για την Τουρκία. Το σχέδιο αυτό παίρνει αποστάσεις από τον Ντόναλντ Τραμπ και προφανώς έχει σχέση με τις εσωκομματικές συγκρούσεις στο κόμμα των Ρεπουμπλικανών. Πολύ περισσότερο, που η πολιτική επανεμφάνιση Τραμπ προ ολίγων ημερών, μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα του πολιτικού παιχνιδιού στις ΗΠΑ.
Το Turkish Democracy Project, στην πραγματικότητα ενισχύει την πρωτοβουλία Menendez-Rubio που θεωρείται στην Ουάσιγκτον ως διακομματική, ωθώντας κάποιους Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές στην υπερψήφιση της.
Το ερώτημα για το αν ετοιμάζονται οι ΗΠΑ για αλλαγή καθεστώτος στην Τουρκία, παραμένει ανοικτό. Αυτό που μπορεί να ειπωθεί με σχετική βεβαιότητα, είναι ότι στην Ουάσιγκτον λαμβάνονται μια σειρά από πρωτοβουλίες για τον περιορισμό των κινήσεων του Ταγίπ Ερντογάν.
*O Βαγγέλης Χωραφάς, διευθυντής της ιστοσελίδας γεωπολιτικής https://www.geoeurope.org/, δημοσιεύει καθημερινά πρωτοτυπα άρθρα και αναλύσεις και στην προσωπική του σελίδα στο facebook (https://www.facebook.com/vangelis.chorafas).