Από: militaire.gr - Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Ήταν από τους πιο ωραίους άνδρες της Αθήνας, πραγματικός γόης, περιζήτητος στους κοσμικούς και μεγαλοαστικούς κύκλους της εποχής.
Κινήθηκε στο σκοτάδι και γι αυτό μέχρι σήμερα τα ίχνη που άφησε στην ιστορία είναι λιγοστά.
Άλλωστε τον προστάτευαν και οι μυστικές υπηρεσίες της Μεγάλης Βρετανίας, που κρατούν έως τώρα τον φάκελο του στα απόρρητα αρχεία…
Πλωτάρχης Noel Rees.
Έζησε από το 1939 έως το 1944 στην Ελλάδα όπου απέκτησε την αναγκαία κάλυψη, από τη Βρετανική κυβέρνηση, κι έγινε διπλωμάτης, δηλαδή ο «Άγγλος Πρόξενος»!
Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ
Η Ζωή Woolrych York, η κόρη του ανθρώπου που αγάπησε την Ελλάδα και έδρασε καθοριστικά κατά τη διάρκεια του Πολέμου, περιγράφει τα όσα γνωρίζει για τον πατέρα της.
Της ζήτησαν να γίνει ηθοποιός, τους άφησε να τη φωτογραφίσουν μερικές φορές, αλλά η δική της η ζωή χανόταν στις παιδικές μνήμες, δίπλα σε έναν ασύρματο και δίκτυα κατασκοπίας υπέρ των Συμμάχων, που καθόρισαν τα παιδικά της χρόνια και οδήγησαν τη ζωή της.
«Ο πατέρας μου Noel Rees, γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1902.
Η οικογένειά του είχε πλοία και τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας ήταν στο Λονδίνο.
Ξεσπώντας ο πόλεμος, ο πατέρας μου έγινε έφεδρος αξιωματικός στο Ναυτικό της Μεγάλης Βρετανίας, κι από την Αλεξάνδρεια που ήταν η βάση του έγινε πρόξενος της Μεγάλης Βρετανίας στη Χίο.
Μία μέρα πριν έρθουν οι Γερμανοί στη Χίο, προλάβαμε και φύγαμε με μία βάρκα για τη Σμύρνη, εκεί όπου υπήρχαν ακόμη το σπίτι, η περιουσία, το γραφείο της εταιρείας.
Από εκεί ο πατέρας μου άνοιγε δρόμους διαφυγής στους Έλληνες που ήθελαν να φύγουν από τα κατεχόμενα νησιά.
Δημιούργησε ένα δίκτυο καϊκιών από την Τουρκία μέχρι την Αλεξάνδρεια και τη Μέση Ανατολή.
Η Τουρκία άλλωστε διατηρούσε ουδετερότητα και ο πατέρας μου διατηρούσε τον τίτλο του υποπρόξενου της Μεγάλης Βρετανίας στην Τουρκία.
Επομένως είχε την οικονομική δυνατότητα και μπορούσε να βοηθήσει, γνώριζε τον τόπο και τους διαύλους, ήξερε τους ψαράδες από το δικό του ψάρεμα και οι Έλληνες τον εμπιστεύονταν ώστε να φροντίζει αυτός για τη διαφυγή τους.
Χρησιμοποιώντας τη διπλωματική του ιδιότητα βοήθησε χιλιάδες Έλληνες να περάσουν με τα καΐκια στην Αλεξάνδρεια όπου βρισκόταν η αυτοεξόριστη ελληνική κυβέρνηση, για να εκπαιδευτούν και να ξαναγυρίσουν.
Μέσα στο σπίτι μας, στη Σμύρνη λειτουργούσε ασύρματος στη σοφίτα. Έλληνες και Άγγλοι αντιστασιακοί περνούσαν μπροστά από το δωμάτιό μου, για να ανέβουν στη σοφίτα.»
ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΦΥΓΑΔΕΣ
«Ήταν ριψοκίνδυνος! Είχε γυναίκα και παιδί στη Σμύρνη, κι αυτός μετέφερε πράκτορες, εφόδια, ασυρμάτους, με τα καΐκια.
Στη Σμύρνη είχε μισθώσει το πλέον εντυπωσιακό σπίτι στον Μπουτζά που ήταν του μεγιστάνα Forbes.
Ήταν απομονωμένο και χτισμένο στην κορυφή ενός λοφίσκου και ζούσε έχοντας την αγωνία του πολέμου.
Έμπαινε στο σπίτι μας πολύς κόσμος!
Όταν υπήρχε «επείγουσα δουλειά» ο πατέρας μου με συνόδευε στου Forbes.
Από το σπίτι μας περνούσαν ο Χριστόδουλος Τσιγάντες, ο λόρδος Τζέλικο, ο μητροπολίτης της Σάμου Ειρηναίος, μέχρι και η Σοφία Βέμπο όπου ένα βράδυ του 1942, τραγούδησε κιόλας συνοδεία του πιανίστα της, με ακροατήριο τον πατέρα μου, τη μητέρα μου Αλίκη και λίγους καλεσμένους.
Το σπίτι μας στη Σμύρνη έγινε το κέντρο των επιχειρήσεων της Αγγλικής αντικατασκοπείας.
Για να οργανώσει όλο το δίκτυο των καϊκιών χρειάστηκε να χρηματοδοτεί, με δικά του λεφτά για να δωροδοκεί στην Τουρκία, τη Σκύρο, τη Σκόπελο, τη Σκιάθο, και απέναντι στα τουρκικά παράλια.
Σε όλο αυτό που επιχειρούσε τον είχε βοηθήσει το ότι γνώριζε πολύ την περιοχή του Αιγαίου, από τότε που είχε το ιστιοπλοϊκό, κι από τη σχέση που είχε αναπτύξει με τους ψαράδες και τους νησιώτες.
Στα απομνημονεύματά τους ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Τσιγάντες και ο ναύαρχος Ιωάννης Τούμπας, μιλούν για τον «ηρωικό πλωτάρχη» ενώ η Βρετανική κυβέρνηση του απένειμε τιμητικές διακρίσεις για τις εξαιρετικές υπηρεσίες που προσέφερε.»
Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Η κόρη του Noel Rees περιγράφει το τέλος του ηρώα και σωτήρα τόσων πολλών Ελλήνων.
«Ο πατέρας μου αρρώστησε στα 40 του χρόνια, μέσα στον πόλεμο.
Αρνήθηκε τις εντολές που του έδινε η Μεγάλη Βρετανία, να πάει σε νοσοκομείο για θεραπεία αν και είχε αφόρητους πόνους, λέγοντας «ζωές εξαρτώνται από εμένα, θα πάω όταν όλα τελειώσουν».
Ακόμη και τότε όμως και παρά τις οδηγίες των γιατρών, δεν πήγε στην Αγγλία πριν επισκεφτεί την αγαπημένη του Ρόδο με το σκάφος του.
Έφτασε έως τη Χίο όπου η κατάστασή του χειροτέρεψε.
Πρόλαβε την απελευθέρωση της Αθήνας όπου πήγε στους εορτασμούς και υπάρχει φωτογραφία που τον δείχνει με σκυμμένο το κεφάλι, λόγω της συγκίνησης.
Στο Λονδίνο, βαριά άρρωστος πια δεν ήθελε να κοιτάξει έξω από τα παντζούρια, ζητούσε το γαλάζιο του Αιγαίου.
Βρισκόταν στο νοσοκομείο στο Λονδίνο όταν έγινε η απελευθέρωση της Δωδεκανήσου ενώ ήταν και στην ομάδα των συμμάχων για την απελευθέρωση της Χίου.
Ο γιατρός που χειρούργησε τον πατέρα μου στο Λονδίνο, μας έγραψε μετά το θάνατό του (καθώς δεν ανέκτησε τις αισθήσεις του) ότι η τελευταία επιθυμία πριν το τέλος ήταν «κάλυψε τις πληγές μου για να σηκωθώ να δω το γαλάζιο Αιγαίο ακόμα μια φορά».
Αν έβλεπε τώρα τη θάλασσα της Ρόδου, δεν θα πέθαινε ποτέ!»
Για το ρόλο του πλωτάρχη στις μυστικές βρετανικές υπηρεσίες στην Ελλάδα και στη Μέση Ανατολή, κατά την περίοδο 1939-1944, λίγα γνωρίζουμε.
Οι αρμόδιες βρετανικές υπηρεσίες δεν έχουν δώσει ακόμη στη δημοσιότητα πολλά σημαντικά στοιχεία που τον αφορούν .
Ίσως λόγω της «υπηρεσιακής ιδιότητάς» του, οι Βρετανοί και μετά το θάνατό του δεν θέλησαν να εμφανίσουν το μέγεθος της συμβολής του στον απελευθερωτικό αγώνα στο Αιγαίο.
Ωστόσο υπάρχει στα βιβλιοπωλεία ένα βιβλίο που φωτίζει την δράση του.
Πρόκειται για τη μελέτη «Ο Άγγλος πρόξενος».
Ο συγγραφέας σκιαγραφεί το πορτρέτο του δραστήριου βρετανού πράκτορα Noel Rees, ο οποίος οργάνωσε και διηύθυνε την κατασκοπία εις βάρος των δυνάμεων του Άξονα στο Αιγαίο Πέλαγος και σε πολλές ελληνικές πόλεις.
Ο ίδιος είχε καταλάβει επιτελικές θέσεις στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες: επικεφαλής της θρυλικής Secret Intelligence Service, της ΜΙ9 και άλλων ανάλογων βρετανικών υπηρεσιών στη Σμύρνη, αργότερα οργάνωσε τη διαφυγή πολλών πολιτικών και στρατιωτικών από την κατεχόμενη Ελλάδα.
Η έρευνα του Πέτρου Μακρή-Στάικου αξιοποιεί αδημοσίευτα ως τώρα ντοκουμέντα από ελληνικά, βρετανικά, γερμανικά και ελβετικά αρχεία.
Το βιβλίο προσφέρει νέα στοιχεία για τον σκιώδη κόσμο των μυστικών υπηρεσιών και την επίδρασή τους στη βρετανική πολιτική σε σχέση με την Ελλάδα και την Αντίσταση.
Πληροφορίες
rodiaki.gr