Πυρόσβεση από αέρος: Κρίσιμες διευκρινίσεις και συμπεράσματα. Μετά από μία εβδομάδα πύρινου κλοιού για τη νότια Ελλάδα, μία πρώτη εκτίμηση της απόδοσης των εναέριων μέσων πυρόσβεσης είναι απαραίτητη. Αυτό με δεδομένο το ότι η λογική πρέπει να επικρατεί των συναισθημάτων, των εντυπώσεων και των αβάσιμων (άρα αυθαίρετων…) συμπερασμάτων.
Από: defence-point.gr - Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Δεν είναι η πρώτη φορά που μία τέτοια κατάσταση αντιμετωπίζεται στην Ελλάδα (και όχι μόνο…) και φυσικά ούτε πρόκειται να είναι και η τελευταία. 98 πυρκαγιές στο νότιο τμήμα της χώρας στις 6 Αυγούστου, είναι το πρώτο νούμερο που πρέπει να κρατήσουμε. Όπως και το στατιστικό 57% που έδωσαν στη δημοσιότητα οι ιταλικές Αρχές και είναι το ποσοστό των δασικών πυρκαγιών που προκλήθηκαν στη γειτονική χώρα από εμπρησμούς.
Και στη χώρα μας, όλα δείχνουν ότι οι εμπρηστές περίμεναν τις κατάλληλες συνθήκες για να δράσουν μαζικά, επιλέγοντας το χρόνο και τον τόπο της καταστροφής. Το πρώτο πράγμα που πρέπει κατά συνέπεια να επισημανθεί είναι προφανώς η ανάγκη αυστηροποίησης του νομικού πλαισίου επιβολής ποινών σε όσους/όσες αποδεικνύονται ένοχοι/ένοχες εμπρησμού. Αυτό βέβαια είναι ένα ζήτημα που μάλλον ξεφεύγει από το αντικείμενο ενασχόλησης του DP. Απλά επισημαίνεται, καθώς δεν φαίνεται να έχει αλλάξει κάτι δραματικά σε σχέση με το παρελθόν.
Και περνάμε στα εναέρια μέσα, για τα οποία (όπως σε κάθε τέτοια περίσταση άλλωστε…) τόσος λόγος έχει γίνει. Διαθέτουμε όσα χρειάζονται; Κι αν ναι, είναι κατάλληλα για το σκοπό που τα αγοράσαμε ή τα ενοικιάσαμε; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά είναι σύνθετες. Δεν είναι ευθέως καταφατικές ή αρνητικές. Δηλαδή δεν μπορούν να είναι ένα “ναι” ή ένα “όχι”.
Ας πάμε στο παράγοντα της καταλληλότητας. Όλα τα εναέρια μέσα είναι κατάλληλα για πυρόσβεση. Είτε είναι αεροπλάνα, είτε ελικόπτερα. Η απόδοσή τους μεγιστοποιείται ή ελαχιστοποιείται, ανάλογα με τις συνθήκες.
Το ρωσικό Beriev 200 για να ξεκινήσουμε από κάπου, είναι πράγματι πολύτιμο εργαλείο κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών. Σημαντικότερα στρατηγικά χαρακτηριστικά του, που δεν έχουν τα άλλα εναέρια μέσα που επιχειρούν στην Ελλάδα, είναι η μεγάλη χωρητικότητα σε νερό (12 τόνοι) και η μεγάλη ταχύτητα πλεύσης του που μειώνει δραματικά το χρόνο μεταξύ ρίψεων.
Φυσικά το μεγαλύτερο πλεονέκτημά του είναι η δυνατότητά του να αφήνει πάνω από το πύρινο μέτωπο μεγάλη ποσότητα νερού, καλύπτοντας σχετικά μεγάλες εκτάσεις. Από την άλλη πλευρά δεν έχει όπως είναι λογικό την ευελιξία και τις δυνατότητες απαγκίστρωσης που έχουν τα μικρότερης μεταφορικής ικανότητας σε νερό στροβιλοελικοφόρα CL-415 σε μικρά ύψη, πάνω από εδάφη με εξάρσεις.
Ακριβώς τα ίδια ισχύουν και για τα ακόμη μικρότερης χωρητικότητας μονοκινητήρια στροβιλοελικοφόρα, χωρητικότητας τριών περίπου τόνων νερού ΑΤ-802 Air Tractor. Σημαντικότερο πλεονέκτημά τους (σε σχέση με τα PZL M-18 που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία) πέρα από το ότι μπορούν να εκτελέσουν υδροληψία, είναι ότι μπορούν να επέμβουν καθοριστικά στα αρχικά στάδια μίας δασικής πυρκαγιάς σε μικρό χρόνο.
Σε ό,τι αφορά στα ελικόπτερα, σημαντικότερα πλεονεκτήματα είναι το ότι έχουν τη δυνατότητα λήψης νερού ακόμη και από πισίνες και μικρές λίμνες πολύ κοντά στο μέτωπο της φωτιάς, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα πολλαπλών και απόλυτα στοχευμένων ρίψεων.
Μία ουσιαστική επισήμανση που εκτιμάται ότι πρέπει να γίνει εδώ είναι η ευελιξία, η μεγάλη μεταφορική ικανότητα σε νερό και η δυνατότητα πολλαπλών και στοχευμένων ρίψεων από τα θηριώδη S-64 της Erickson Air Crane. Είναι πραγματικά εντυπωσιακή η αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου ελικοπτέρου.
Άρα, δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τα εναέρια μέσα που προαναφέραμε και που ήταν στη διάθεση του Πυροσβεστικού Σώματος. Πολύ περισσότερο δε, δεν μπορούμε να τα διαχωρίσουμε σε κατάλληλα και ακατάλληλα. Για τον πολύ απλό λόγο ότι κάθε ένα, είτε είναι ελικόπτερο, είτε αεροπλάνο, “προσφέρει” διαφορετικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες. Τα οποία είναι ιδανικά υπό ορισμένες συνθήκες και ακατάλληλα υπό άλλες.
Το “μείγμα” των αεροσκαφών συνεπώς, αεροπλάνων και ελικοπτέρων που αξιοποιήθηκε από τις ελληνικές Αρχές, σε συνδυασμό με τα ελικόπτερα CH-47 Chinook της Αεροπορίας Στρατού που είχαν πολύ σημαντική παρουσία και έκαναν πολύ δουλειά, θεωρούμε ότι ήταν επαρκές.
Επαναλαμβάνουμε, ότι κατά την άποψή μας είναι λάθος να γίνονται συγκρίσεις του τύπου “τα Canadair είναι καταλληλότερα των Beriev” ή το αντίστροφο, γιατί δεν μπορούν να συγκριθούν διαφορετικών δυνατοτήτων και χαρακτηριστικών αεροσκάφη.
Ο παράγοντας διαθεσιμότητα… Και εδώ ο απόλυτα καθοριστικός
Ο αριθμός των διαθέσιμων εναέριων μέσων κρίνεται και πάλι επαρκής ή ανεπαρκής, ανάλογα με τις συνθήκες. Την περίοδο του καύσωνα και των οργανωμένων εμπρησμών δασικών περιοχών σε διάφορα μέρη της νότιας Ελλάδας, τα ελληνικά εναέρια μέσα (ιδιόκτητα και ενοικιασμένα) φυσικά από πλευράς αριθμών κρίθηκαν ανεπαρκή.
Ο πρώτος λόγος ήταν ότι δεν μπορούσαν ταυτόχρονα να βρίσκονται σε Ολυμπία, Αττική, Εύβοια, Μάνη, Ρόδο αλλά και σε άλλα μέρη όπου ξέσπασαν μικρότερης έκτασης πυρκαγιές.
Ο δεύτερος αφορά τις διαθεσιμότητες. Δηλαδή το πόσα από τα εναέρια μέσα ήταν σε καθημερινή βάση έτοιμα για επιχειρήσεις. Επί της ουσίας επομένως αυτός είναι και ο καθοριστικός παράγοντας επάρκειας.
Αν ένα ελικόπτερο ή ένα αεροπλάνο επί παραδείγματι απαιτεί 10 εργατώρες συντήρησης για κάθε μία ώρα πτήσης, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η διαθεσιμότητά του θα είναι χαμηλή. Αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο τα γηραιά (45 ετών πλέον…) εμβολοφόρα CL-215, δεν μπορούν πλέον να προσφέρουν πολλά πράγματα.
Σε συνδυασμό με το ότι και οι επιδόσεις τους λόγω της απόδοσης και της παλαιότητας των δεκαοκτακύλινδρων αστεροειδών κινητήρων Pratt & Whitney R-2800-83AM των 2.200 ίππων, είναι υποβαθμισμένες, η παρουσία τους καθίσταται όλο και πιο περιορισμένη πάνω από τα μέτωπα της φωτιάς σε περιόδους παρατεταμένων επιχειρήσεων και μάλιστα υπό συνθήκες καύσωνα. Δηλαδή επικρατούσες θερμοκρασίες επιφανείας άνω των 45 βαθμών Κελσίου.
Από τη στιγμή που η διαθεσιμότητα των εναέριων μέσων επηρεάζει απόλυτα και κατά κύριο λόγο, το βαθμό της παρουσίας τους πάνω από τα πύρινα μέτωπα, πέρα από την επάρκεια του τεχνικού προσωπικού και ανταλλακτικών κατά τις πυροσβεστικές περιόδους, κρίσιμο ρόλο έχει και η ορθή εκτίμηση της κατάστασης σε κάθε μέτωπο, προκειμένου να υπάρχει αποτελεσματική κατανομή δυνάμεων και μάλιστα να διασφαλίζεται η επέμβασή τους στα αρχικά στάδια μίας δασικής πυρκαγιάς.
Κρίσιμο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία έχουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα drones όπως έχει επισημανθεί πρόσφατα, όπως έχουν και στην επιτήρηση και την αποτελεσματική αστυνόμευση δασικών περιοχών.
Φαίνεται ότι το γεγονός αυτό έχει γίνει απόλυτα κατανοητό από την πολιτική ηγεσία αλλά και το Πυροσβεστικό Σώμα και την Πολιτική Προστασία, οπότε θα επανέλθουμε με νεότερα στοιχεία.
Από: defence-point.gr - Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Δεν είναι η πρώτη φορά που μία τέτοια κατάσταση αντιμετωπίζεται στην Ελλάδα (και όχι μόνο…) και φυσικά ούτε πρόκειται να είναι και η τελευταία. 98 πυρκαγιές στο νότιο τμήμα της χώρας στις 6 Αυγούστου, είναι το πρώτο νούμερο που πρέπει να κρατήσουμε. Όπως και το στατιστικό 57% που έδωσαν στη δημοσιότητα οι ιταλικές Αρχές και είναι το ποσοστό των δασικών πυρκαγιών που προκλήθηκαν στη γειτονική χώρα από εμπρησμούς.
Και στη χώρα μας, όλα δείχνουν ότι οι εμπρηστές περίμεναν τις κατάλληλες συνθήκες για να δράσουν μαζικά, επιλέγοντας το χρόνο και τον τόπο της καταστροφής. Το πρώτο πράγμα που πρέπει κατά συνέπεια να επισημανθεί είναι προφανώς η ανάγκη αυστηροποίησης του νομικού πλαισίου επιβολής ποινών σε όσους/όσες αποδεικνύονται ένοχοι/ένοχες εμπρησμού. Αυτό βέβαια είναι ένα ζήτημα που μάλλον ξεφεύγει από το αντικείμενο ενασχόλησης του DP. Απλά επισημαίνεται, καθώς δεν φαίνεται να έχει αλλάξει κάτι δραματικά σε σχέση με το παρελθόν.
Και περνάμε στα εναέρια μέσα, για τα οποία (όπως σε κάθε τέτοια περίσταση άλλωστε…) τόσος λόγος έχει γίνει. Διαθέτουμε όσα χρειάζονται; Κι αν ναι, είναι κατάλληλα για το σκοπό που τα αγοράσαμε ή τα ενοικιάσαμε; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά είναι σύνθετες. Δεν είναι ευθέως καταφατικές ή αρνητικές. Δηλαδή δεν μπορούν να είναι ένα “ναι” ή ένα “όχι”.
Ας πάμε στο παράγοντα της καταλληλότητας. Όλα τα εναέρια μέσα είναι κατάλληλα για πυρόσβεση. Είτε είναι αεροπλάνα, είτε ελικόπτερα. Η απόδοσή τους μεγιστοποιείται ή ελαχιστοποιείται, ανάλογα με τις συνθήκες.
Το ρωσικό Beriev 200 για να ξεκινήσουμε από κάπου, είναι πράγματι πολύτιμο εργαλείο κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών. Σημαντικότερα στρατηγικά χαρακτηριστικά του, που δεν έχουν τα άλλα εναέρια μέσα που επιχειρούν στην Ελλάδα, είναι η μεγάλη χωρητικότητα σε νερό (12 τόνοι) και η μεγάλη ταχύτητα πλεύσης του που μειώνει δραματικά το χρόνο μεταξύ ρίψεων.
Φυσικά το μεγαλύτερο πλεονέκτημά του είναι η δυνατότητά του να αφήνει πάνω από το πύρινο μέτωπο μεγάλη ποσότητα νερού, καλύπτοντας σχετικά μεγάλες εκτάσεις. Από την άλλη πλευρά δεν έχει όπως είναι λογικό την ευελιξία και τις δυνατότητες απαγκίστρωσης που έχουν τα μικρότερης μεταφορικής ικανότητας σε νερό στροβιλοελικοφόρα CL-415 σε μικρά ύψη, πάνω από εδάφη με εξάρσεις.
Ακριβώς τα ίδια ισχύουν και για τα ακόμη μικρότερης χωρητικότητας μονοκινητήρια στροβιλοελικοφόρα, χωρητικότητας τριών περίπου τόνων νερού ΑΤ-802 Air Tractor. Σημαντικότερο πλεονέκτημά τους (σε σχέση με τα PZL M-18 που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία) πέρα από το ότι μπορούν να εκτελέσουν υδροληψία, είναι ότι μπορούν να επέμβουν καθοριστικά στα αρχικά στάδια μίας δασικής πυρκαγιάς σε μικρό χρόνο.
Σε ό,τι αφορά στα ελικόπτερα, σημαντικότερα πλεονεκτήματα είναι το ότι έχουν τη δυνατότητα λήψης νερού ακόμη και από πισίνες και μικρές λίμνες πολύ κοντά στο μέτωπο της φωτιάς, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα πολλαπλών και απόλυτα στοχευμένων ρίψεων.
Μία ουσιαστική επισήμανση που εκτιμάται ότι πρέπει να γίνει εδώ είναι η ευελιξία, η μεγάλη μεταφορική ικανότητα σε νερό και η δυνατότητα πολλαπλών και στοχευμένων ρίψεων από τα θηριώδη S-64 της Erickson Air Crane. Είναι πραγματικά εντυπωσιακή η αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου ελικοπτέρου.
Άρα, δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τα εναέρια μέσα που προαναφέραμε και που ήταν στη διάθεση του Πυροσβεστικού Σώματος. Πολύ περισσότερο δε, δεν μπορούμε να τα διαχωρίσουμε σε κατάλληλα και ακατάλληλα. Για τον πολύ απλό λόγο ότι κάθε ένα, είτε είναι ελικόπτερο, είτε αεροπλάνο, “προσφέρει” διαφορετικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες. Τα οποία είναι ιδανικά υπό ορισμένες συνθήκες και ακατάλληλα υπό άλλες.
Το “μείγμα” των αεροσκαφών συνεπώς, αεροπλάνων και ελικοπτέρων που αξιοποιήθηκε από τις ελληνικές Αρχές, σε συνδυασμό με τα ελικόπτερα CH-47 Chinook της Αεροπορίας Στρατού που είχαν πολύ σημαντική παρουσία και έκαναν πολύ δουλειά, θεωρούμε ότι ήταν επαρκές.
Επαναλαμβάνουμε, ότι κατά την άποψή μας είναι λάθος να γίνονται συγκρίσεις του τύπου “τα Canadair είναι καταλληλότερα των Beriev” ή το αντίστροφο, γιατί δεν μπορούν να συγκριθούν διαφορετικών δυνατοτήτων και χαρακτηριστικών αεροσκάφη.
Ο παράγοντας διαθεσιμότητα… Και εδώ ο απόλυτα καθοριστικός
Ο αριθμός των διαθέσιμων εναέριων μέσων κρίνεται και πάλι επαρκής ή ανεπαρκής, ανάλογα με τις συνθήκες. Την περίοδο του καύσωνα και των οργανωμένων εμπρησμών δασικών περιοχών σε διάφορα μέρη της νότιας Ελλάδας, τα ελληνικά εναέρια μέσα (ιδιόκτητα και ενοικιασμένα) φυσικά από πλευράς αριθμών κρίθηκαν ανεπαρκή.
Ο πρώτος λόγος ήταν ότι δεν μπορούσαν ταυτόχρονα να βρίσκονται σε Ολυμπία, Αττική, Εύβοια, Μάνη, Ρόδο αλλά και σε άλλα μέρη όπου ξέσπασαν μικρότερης έκτασης πυρκαγιές.
Ο δεύτερος αφορά τις διαθεσιμότητες. Δηλαδή το πόσα από τα εναέρια μέσα ήταν σε καθημερινή βάση έτοιμα για επιχειρήσεις. Επί της ουσίας επομένως αυτός είναι και ο καθοριστικός παράγοντας επάρκειας.
Αν ένα ελικόπτερο ή ένα αεροπλάνο επί παραδείγματι απαιτεί 10 εργατώρες συντήρησης για κάθε μία ώρα πτήσης, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η διαθεσιμότητά του θα είναι χαμηλή. Αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο τα γηραιά (45 ετών πλέον…) εμβολοφόρα CL-215, δεν μπορούν πλέον να προσφέρουν πολλά πράγματα.
Σε συνδυασμό με το ότι και οι επιδόσεις τους λόγω της απόδοσης και της παλαιότητας των δεκαοκτακύλινδρων αστεροειδών κινητήρων Pratt & Whitney R-2800-83AM των 2.200 ίππων, είναι υποβαθμισμένες, η παρουσία τους καθίσταται όλο και πιο περιορισμένη πάνω από τα μέτωπα της φωτιάς σε περιόδους παρατεταμένων επιχειρήσεων και μάλιστα υπό συνθήκες καύσωνα. Δηλαδή επικρατούσες θερμοκρασίες επιφανείας άνω των 45 βαθμών Κελσίου.
Από τη στιγμή που η διαθεσιμότητα των εναέριων μέσων επηρεάζει απόλυτα και κατά κύριο λόγο, το βαθμό της παρουσίας τους πάνω από τα πύρινα μέτωπα, πέρα από την επάρκεια του τεχνικού προσωπικού και ανταλλακτικών κατά τις πυροσβεστικές περιόδους, κρίσιμο ρόλο έχει και η ορθή εκτίμηση της κατάστασης σε κάθε μέτωπο, προκειμένου να υπάρχει αποτελεσματική κατανομή δυνάμεων και μάλιστα να διασφαλίζεται η επέμβασή τους στα αρχικά στάδια μίας δασικής πυρκαγιάς.
Κρίσιμο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία έχουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα drones όπως έχει επισημανθεί πρόσφατα, όπως έχουν και στην επιτήρηση και την αποτελεσματική αστυνόμευση δασικών περιοχών.
Φαίνεται ότι το γεγονός αυτό έχει γίνει απόλυτα κατανοητό από την πολιτική ηγεσία αλλά και το Πυροσβεστικό Σώμα και την Πολιτική Προστασία, οπότε θα επανέλθουμε με νεότερα στοιχεία.