Andrew Korybko - oneworld.press / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο κόσμος έχει γενικά αναγνωρίσει πως η ρεαλιστική πολιτική της Ρωσίας είχε ως αποτέλεσμα να γίνει μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη επιρροή στο Αφγανιστάν μετά την απόσυρση, μαζί με το Πακιστάν και την Κίνα.
Παρ 'όλα αυτά, η σύγχυση εξακολουθεί να είναι άφθονη σχετικά με την κατάσταση των διμερών υποθέσεων, πόσο μάλλον τι θα ακολουθήσει, και οι πρόσφατες δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων συνέβαλαν ακούσια σε αυτό. Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε νωρίτερα ότι η χώρα της ενδέχεται να αναγνωρίσει επίσημα τις νέες de facto αρχές του Αφγανιστάν αφού σχηματίσουν κυβέρνηση, αλλά μετά τους διορισμούς νωρίτερα την εβδομάδα, αυτό δεν έχει συμβεί ακόμη. Υπάρχουν δύο λόγοι γιατί: πρώτον, η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη πλήρως και βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και δεύτερον, η Ρωσία αντιπαθεί την έλλειψη συμμετοχής αφού όλες οι εθνοπολιτικές δυνάμεις δεν εκπροσωπούνται.
Ακολούθησε ένα ρεύμα εξελίξεων αργότερα την εβδομάδα που επιδείνωσε την επικρατούσα σύγχυση. Η πρόεδρος του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Valentina Matviyenko δήλωσε στο TASS πως ο Ρώσος Πρέσβης στο Αφγανιστάν θα εκπροσωπήσει τη χώρα της στην προγραμματισμένη τελετή έναρξης των Ταλιμπάν, αλλά στη συνέχεια οι Ταλιμπάν άρχισαν να αμφιβάλλουν για την ημερομηνία του γεγονότος που φέρεται να συνέβη στην 20η επέτειο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ αρνήθηκε να σχολιάσει εκείνη την προκλητική ημερομηνία, υπονοώντας έντονα πόσο άβολο ένιωθε το Κρεμλίνο με αυτές τις αναφορές.
Η κ. Ζαχάροβα ξεκαθάρισε την επόμενη μέρα πως η Ρωσία έχει μόνο επαφές εργασίας με τους Ταλιμπάν σε επίπεδο πρεσβείας και ότι «Ειλικρινά, δεν υπάρχουν σχέδια για άλλες επαφές ή συνομιλίες». Ακολούθησε ο κ. Πεσκόφ λέγοντας πως «δε γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση [με τα ναρκωτικά και την τρομοκρατία]. Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που λέμε ότι είναι σημαντικό για εμάς να καταλάβουμε ποια είναι τα πρώτα και τα επόμενα βήματα της σημερινής ηγεσίας του Αφγανιστάν». Πρόσθεσε επίσης ότι η νίκη των Ταλιμπάν δεν ωφέλησε κανέναν, επαναλαμβάνοντας τις προηγούμενες παρατηρήσεις του υφυπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ, καθώς τα ναρκωτικά και η τρομοκρατία εξακολουθούν να αποτελούν περιφερειακές προκλήσεις.
Την ίδια μέρα, οι Ταλιμπάν ανακοίνωσαν ότι η προγραμματισμένη τελετή έναρξής του ακυρώθηκε λιγότερο από 24 ώρες πριν από την υποτιθέμενη διεξαγωγή της, υποστηρίζοντας ότι η απόφαση ελήφθη πράγματι λίγες ημέρες νωρίτερα και πως οι προηγούμενες αναφορές για τις 9 /11 ήταν ψευδείς. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είχε λίγα λόγια να πει για όλα αυτά. Επιβεβαίωσε ότι ο Ρώσος Πρέσβης έπρεπε αρχικά να εκπροσωπήσει τη Μόσχα εκεί, αλλά στη συνέχεια απέρριψε τα δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης πως η χώρα του «αρνήθηκε» να παραστεί στη φημολογούμενη τελετή στις 11 Σεπτεμβρίου πριν από την ακύρωσή της, λέγοντας ότι «απλώς δεν θα γίνει καμία ορκωμοσία».
Ο κορυφαίος διπλωμάτης της Ρωσίας είπε επίσης «νομίζω ότι είναι προφανές το πρόβλημα πως οι Ταλιμπάν εξακολουθούν να είναι αναποφάσιστοι για το τι πρέπει να κάνουν πρώτα. Δεν υπάρχουν παιχνίδια ή διαφωνίες στα παρασκήνια ... (αλλά) αλλάζουν τα σχέδιά τους κάθε μέρα, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής της πολιτικής διαδικασίας και της τελετής ορκωμοσίας της κυβέρνησης. Αυτή ήταν η πιο έντονη και έγκυρη κριτική των Ταλιμπάν από τη Ρωσία από τότε που επέστρεψαν στην εξουσία. Δείχνει πως η Ρωσία αισθάνεται αρκετά άνετα με τους δεσμούς της με τους Ταλιμπάν για να ασκήσει δημόσια κριτική στην ομάδα, αν και με διπλωματικό τρόπο, προκειμένου να αποφύγει να προσβάλλει τις ευαισθησίες της.
Όλα αυτά μπέρδεψαν πολλούς παρατηρητές αν και εκείνοι που αγνοούσαν προηγουμένως τους δεσμούς Ρωσίας-Ταλιμπάν είχαν φτάσει απότομα στο αντίθετο άκρο της υπερεκτίμησής τους, όταν αυτές οι σχέσεις ήταν αδύνατο να αγνοηθούν, για να διαπιστωθεί πως ο υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ τους επέκρινε δημόσια αφού ακύρωσαν την ορκωμοσία που φέρεται ότι θα διεξαγόταν την προκλητική ημερομηνία της 11ης Σεπτεμβρίου. Όπως θα μπορούσε να αναμενόταν, αυτό προκάλεσε ένα νέο κύμα εικασιών σχετικά με τους δεσμούς Ρωσίας-Ταλιμπάν, με μερικούς τώρα να ισχυρίζονται ότι η στάση της Μόσχας απέναντι στην ομάδα άλλαξε προς το χειρότερο.
Αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι οι σχέσεις τους ωριμάζουν και γίνονται συγκριτικά πιο «φυσιολογικές» με την έννοια πως όποια και αν ήταν η λεγόμενη «φάση του μήνα του μέλιτος» που κάποιοι θα πίστευαν ότι ήταν νωρίτερα, έχει πλέον τελειώσει. Ο λόγος για αυτό είναι πως οι διορισμοί των Ταλιμπάν απέτυχαν να είναι χωρίς αποκλεισμούς όπως η ομάδα είχε υποσχεθεί προηγουμένως και η αναφερόμενη τελετή ορκωμοσίας της 11ης Σεπτεμβρίου δημιούργησε ένα διεθνές φιάσκο ήπιας δύναμης για εκείνους όπως η Ρωσία που κλήθηκαν να παρευρεθούν. Ακόμα κι έτσι, οι σχέσεις Ρωσίας-Ταλιμπάν παραμένουν ρεαλιστικοί και δεν έχουν επιδεινωθεί.
Ο υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ είπε ότι «τα ικανά για μάχη» μέλη της ομάδας (πρεσβείας) είναι εκεί, μας παρέχουν πολύ χρήσιμες πληροφορίες στις οποίες βασιζόμαστε κατά τη διάρκεια επαφών με ξένους εταίρους μας». Αυτό επιβεβαιώνει πως εξακολουθούν να συζητούν, παρά αυτό που κάποιοι εικάζουν εν μέσω της σύγχυσης της περασμένης εβδομάδας σχετικά με τις σχέσεις τους που προέρχονται από τις προκλητικές αναφορές της τελετής ορκωμοσίας. Οι παρατηρητές πρέπει να αποφύγουν την υπερβολή των δεσμών τους ισχυριζόμενοι ότι είναι είτε πολύ χειρότεροι είτε καλύτεροι από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Γίνονται απλώς «φυσιολογικοί», κάτι που είναι φυσικό μετά από αρκετό καιρό και είναι κατανοητό ότι περιλαμβάνει εποικοδομητικές κριτικές.
Αναλύοντας αυτήν την εξέλιξη υπό το πρίσμα της σύγχυσης της περασμένης εβδομάδας, σίγουρα φαίνεται ότι η Ρωσία δεν είναι ευχαριστημένη με τον τρόπο με τον οποίο οι Ταλιμπάν διαχειρίζονται τα πάντα. Η Μόσχα αντιπαθεί την έλλειψη συμμετοχής της κυβέρνησης και αισθάνθηκε πολύ άβολα για τα φημολογούμενα σχέδια της τελετής ορκωμοσίας που ακυρώθηκε ενώ φαινόταν πως είχε οριστεί στις 11 Σεπτεμβρίου. Αν το γεγονός είχε περάσει όπως κάποιοι ανέφεραν ότι θα είχε, τότε η Ρωσία θα είχε τεθεί σε δίλημμα όπου θα έπρεπε να επιλέξει μεταξύ της προσβολής των Ταλιμπάν με την απόρριψη της πρόσκλησης για συμμετοχή ή του κινδύνου αυτοπροστασίας από την ήπια δύναμή της αναισθησίας σχετικά με την επιλογή της 11/9.
Λαμβάνοντας υπόψη τη συγκριτική επιρροή της Ρωσίας στους Ταλιμπάν μαζί με τους Κινέζους και τους Πακιστανούς εταίρους της, είναι σίγουρα πιθανό ότι ενθάρρυναν συλλογικά την ομάδα να καταργήσει τα φημολογούμενα σχέδιά της παρά το γεγονός πως ο εκπρόσωπός της αρνήθηκε ότι η τελετή ορκωμοσίας είχε ληφθεί σοβαρά υπόψη να γίνει την 11η Σεπτεμβρίου. Εάν αυτό καταλήξει να είναι μια ακριβής ερμηνεία των γεγονότων, τότε θα μιλούσε πραγματικά για τον θετικό ρόλο που διαδραματίζει η Ρωσία και οι δύο κορυφαίοι εταίροι της σε αυτήν την κρίση, ακόμα κι αν παραμένει σε μεγάλο βαθμό περιορισμένος, αφού δεν μπόρεσαν να πείσουν τους Ταλιμπάν να είναι πιο περιεκτικοί με τα ραντεβού τους.
Προχωρώντας, η de facto «εξομάλυνση» των σχέσεων Ρωσίας-Ταλιμπάν πιθανότατα θα έχει περισσότερες τέτοιες εποικοδομητικές κριτικές στο μέλλον, ειδικά επειδή η Μόσχα πρέπει να εξισορροπήσει τα συμφέροντά της στο Αφγανιστάν με αυτά του αμοιβαίου συμμάχου της ασφάλειας, Τατζικιστάν. Η κυβέρνηση της χώρας αυτής δέχεται σημαντικές πιέσεις από τον λαό της για να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη προσφυγική κρίση, καθώς και στην κακομεταχείριση που ανέφεραν οι Ταλιμπάν για την επιρροή της μειονότητας των Τατζίκων στο Αφγανιστάν. Ως εκ τούτου, ο Ρώσος προστάτης του Τατζικιστάν δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι «υποστηρίζει» τη χωρίς αποκλεισμούς σύνθεση της κυβέρνησης, καθώς αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει ρωσοφοβία εντός αυτής της στρατηγικής χώρας.
Ταυτόχρονα, ωστόσο, η Ρωσία δεν μπορεί επίσης να θεωρηθεί ότι ασκεί δημόσια πίεση στους Ταλιμπάν για να μην επιδεινωθούν οι σχέσεις τους και να οδηγηθούν σε κατηγορίες πως η Μόσχα ήταν υποκριτική επειδή καταδίκασε την πολιτική παρέμβαση της Ουάσινγκτον στο Αφγανιστάν για δύο δεκαετίες αλλά τώρα κάνει το ίδιο πράγμα προσπαθώντας να αναγκάσει τη χώρα αυτή να προσαρμοστεί εκεί στις εσωτερικές πολιτικές προτιμήσεις του Κρεμλίνου.
Αυτή η περίπλοκη πράξη εξισορρόπησης θα απαιτήσει συνεπώς το καλύτερο της ρωσικής διπλωματίας για να επιτύχει και όχι άθελά της, αν και ευτυχώς ο υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ επιβεβαίωσε ότι οι ενεργοί διπλωμάτες εργάζονται σε αυτό.