Από: analyst.gr
Επικαιρότητα
Σύμφωνα με την Bloomberg, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου που διαπραγματεύονται στην Ολλανδία, αυξήθηκαν σε τιμές ρεκόρ – με την τιμή του φυσικού αερίου να είναι πενταπλάσια, συγκριτικά με δύο χρόνια πριν. Εύλογα λοιπόν εδώ υπενθυμίζουμε την απάντηση του επικεφαλής της ΔΕΗ σε ερώτηση μας – κατά τον οποίο η εταιρεία δεν προαγοράζει ενέργεια, επειδή δεν θέλει να διακινδυνεύει τα χρήματα των Ελλήνων σε παράγωγα! (πηγή).
Οι αιτίες της ανόδου των τιμών είναι προφανώς (α) ο περιορισμός της προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης από τη Ρωσία, ενδεχομένως για να πιέσει την ολοκλήρωση της κατασκευής του Nordstream II, (β) ο χαρακτηρισμός του φυσικού αερίου ως μεταβατικό καύσιμο στο δρόμο για την πράσινη ενέργεια, (γ) η άνοδος των προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) εκ μέρους της Ασίας, (δ) η μη κάλυψη των αποθηκευτικών χώρων της Ευρώπης κατά την περίοδο του καλοκαιριού, καθώς επίσης (ε) η μικρή παραγωγή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), λόγω του θερμού καιρού.
Σε σχέση με την τελευταία αιτία, τις ΑΠΕ, το επόμενο «κακό» ήταν η αυξημένη χρήση ορυκτών καυσίμων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η τιμή του άνθρακα στην Ευρώπη πάνω από 70% το 2021 – οπότε το κόστος των ρύπων που επιβαρύνει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος (+43% το πρώτο εξάμηνο).
Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, στην οποία η κυβέρνηση έχει μετατρέψει ανεύθυνα τη ΔΕΗ σε χονδρεμπορική επιχείρηση από παραγωγική, για να επιταχύνει την απολιγνιτοποίηση, επηρεάσθηκε πολύ περισσότερο – λόγω του ότι οι ελληνικές ΑΠΕ είχαν πολύ μικρή συμμετοχή στο ενεργειακό μίγμα, εξαιτίας της μεγάλης ζέστης και της άπνοιας (οι συνέπειες των πυρκαγιών στην Εύβοια μάλλον θα φανούν αργότερα), χωρίς να υπάρχουν εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας.
Στα πλαίσια αυτά, η Ελλάδα είχε την υψηλότερη χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη τον Αύγουστο – στα 121,72 €/MWh. Το κόστος δε αυτό μεταφέρεται στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση τους – γεγονός που σημαίνει πως στραγγαλίζονται τόσο τα νοικοκυριά, όσο και οι επιχειρήσεις.
Σε σχέση δε με την οικονομία, σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, κάθε μείωση του κόστους της ενέργειας κατά 10%, αυξάνει το ΑΕΠ κατά 1,9 δις € (πηγή, σελίδα 70) – συν όλα τα υπόλοιπα που φαίνονται στο κατωτέρω γράφημα. Επομένως και κατ’ αναλογία, κάθε αύξηση του κόστους της ενέργειας κατά 10% θα μειώνει αντίστοιχα το ΑΕΠ – κάτι που θα φανεί φυσικά μακροπρόθεσμα. Εάν βέβαια παγιωθούν οι αυξήσεις, πολλές βιομηχανίες θα κλείσουν – επίσης άλλου είδους επιχειρήσεις.
Περαιτέρω, τονίζοντας τη σημασία των τιμών ενέργειας στον πληθωρισμό (όχι στο δομικό όπου εξαιρείται, μαζί με τα τρόφιμα), είναι φυσικά υπεύθυνη η πολιτική της Κομισιόν με την ονομασία «Green Deal» – τα πράσινα εγχειρήματα, με τα οποία έχει συνδέσει ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης. Επίσης η ΕΚΤ που προωθεί την «πράσινη μετάβαση», χωρίς να είναι ασφαλώς αυτός ο τομέας ευθύνης μίας κεντρικής τράπεζας – ενώ σχεδιάζεται η έκδοση πράσινων ομολόγων, καθώς επίσης η μη συμμετοχή των ελλειμμάτων από τα πράσινα έργα στους προϋπολογισμούς των κρατών-μελών!
Όσον αφορά τώρα την Ελλάδα, είναι εξοργιστικές οι συνεχείς επαναλήψεις της κυβέρνησης – σύμφωνα με τις οποίες οι αυξήσεις οφείλονται μόνο στις διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου και του κόστους των ρύπων. Εν προκειμένω, εκτός του ότι δεν πρόβλεψε απολύτως τίποτα, λαμβάνοντας τα μέτρα της με προαγορές, η μεγάλη της ευθύνη είναι η μανιώδης προσπάθεια απολιγνιτοποίησης – με έναν κυριολεκτικά βίαιο τρόπο, καθιστώντας τη χώρα μας ενεργειακά εξαρτημένη από εισαγωγές, ακόμη και από την Τουρκία!
Είναι αδύνατον να μη γνώριζε πως η ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι πάντοτε διαθέσιμες – αφού σχετικά λίγους μήνες πριν, είχε προηγηθεί μία τεράστια ενεργειακή κρίση στην Καλιφόρνια. Εκτός αυτού, δεν έδωσε καμία σημασία στην προώθηση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας – όπως φυσικού αερίου στην Καβάλα. Αντίθετα, το υπουργείο περιβάλλοντος και ενέργειας ανέβαλε το νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που απαιτείται για τη δημιουργία τέτοιων συστημάτων – προφανώς λόγω άγνοιας.
Από την άλλη πλευρά, έχουν σταματήσει σε μεγάλο βαθμό οι εγχώριες έρευνες για την εξόρυξη φυσικού αερίου, με τη μία εταιρία μετά την άλλη να αποχωρούν. Εύλογα βέβαια, αφού ο υπουργός εξωτερικών δήλωσε στη Σαουδική Αραβία πως η Ελλάδα δεν θα προβεί σε εξορύξεις – προφανώς με τη σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού. Συμπερασματικά λοιπόν, οι ευθύνες της κυβέρνησης είναι τεράστιες – ενώ είναι απαράδεκτο να τις μεταθέτει όλες στις διεθνείς συνθήκες που επικρατούν.
Στον άλλο μεγάλο τώρα συντελεστή του πληθωρισμού, στα τρόφιμα, οι τιμές των οποίων έχουν εκτοξευθεί επίσης στα ύψη, οι ευθύνες όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων μας είναι τεράστιες. Ειδικότερα, η Ελλάδα είναι μία εξαιρετικά εύφορη χώρα, ο πρωτογενής τομέας της οποίας έχει εντελώς παραμεληθεί (ανάλυση) – αφού δεν είναι δυνατόν η Ολλανδία, με έκταση λίγο μεγαλύτερη από την Πελοπόννησο, να έχει εξαγωγές τροφίμων της τάξης των 117 δις ή σχεδόν ίσες με το 70% του δικού μας ΑΕΠ.
Κάτι ανάλογο ισχύει και για το Ισραήλ, η παραγωγή τροφίμων του οποίου είναι μεγαλύτερη από της Ελλάδας – παρά το ότι η μισή έκταση του είναι έρημος (ανάλυση). Επομένως δεν υπάρχει καμία απολύτως δικαιολογία – εάν βέβαια θεωρήσει κανείς πως η ανικανότητα δεν είναι δικαιολογία.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, ακούγεται πως ο πρωθυπουργός θα προσπαθήσει να αμβλύνει τις συνέπειες της ανευθυνότητας της κυβέρνησης του, με κριτήριο τα παραπάνω, με μέτρα στήριξης της αγοραστικής δύναμης των εισοδηματικά ευάλωτων – έτσι ώστε να ανταπεξέλθουν με τον πληθωρισμό στα τρόφιμα και στην ενέργεια που δεν είναι απίθανο να φτάσει στο 30% (ανάλυση).
Τα μέτρα όμως αυτά θα αυξήσουν ακόμη περισσότερο τα ελλείμματα και τα χρέη, όταν η κυβέρνηση έχει ήδη σπαταλήσει 41 δις € με δανεικά σε δύο μόλις χρόνια – ενώ οι τεράστιες πυρκαγιές έχουν προκαλέσει ζημίες στη χώρα της τάξης των 30 δις €. Την ίδια στιγμή οι διεθνείς συνθήκες, όσον αφορά την οικονομία, δεν είναι καθόλου ρόδινες (ανάλυση), με διάφορες κρίσεις να προδιαγράφονται (επισιτιστική, ενεργειακή, χρηματοπιστωτική κλπ.) – οπότε είναι αδύνατον να καταλάβει κανείς πού οδηγεί την Ελλάδα.