Του Βαγγέλη Χωραφά
Το έργο του είναι μεγάλο και πολυδιάστατο και αφορά όχι μόνο την Κίνα, αλλά και τις εξελίξεις στην Ασία και στον Τρίτο Κόσμο. Ένα μεγάλο έργο, εκτός από θετικά περιλαμβάνει και αρνητικά στοιχεία. Αυτό το αντιμετώπισαν και οι ίδιοι οι Κινέζοι όταν μετά τον θάνατο του κλήθηκαν να αξιολογήσουν την κληρονομιά του. Και παρά το ότι τα πράγματα στην Κίνα έχουν αλλάξει κατά πολύ σε οικονομικό και ιδεολογικό επίπεδο, η αξιολόγηση του έργου του υπήρξε θετική. Αντίθετα, η Δύση δεν συγχωρεί τον Μάο Τσε Τουνγκ και εξακολουθεί να τον θεωρεί αντίπαλο της πολιτικά και ιδεολογικά.
Ωστόσο, υπάρχει ένα κοινό σημείο συμφωνίας των φίλων και αντιπάλων του Μάο: η στρατιωτική του σκέψη. Ο Μάο αναγνωρίζεται από όλους ως ο μεγαλύτερος στρατιωτικός ηγέτης και θεωρητικός του ανταρτοπολέμου, του λαϊκού πολέμου και του παρατεταμένου πολέμου. Οι πόλεμοι των αδυνάτων απέναντι στους ισχυρούς του 20ου αιώνα επηρεάστηκαν όλοι από την στρατιωτική σκέψη του Μάο. Και οι επερχόμενοι ασύμμετροι πόλεμοι θα εξακολουθήσουν να επηρεάζονται από αυτόν.
Η ΕΚΔΙΩΞΗ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΣΙΑ
Ο Μάο όπως και κάθε άλλος στρατιωτικός ηγέτης και θεωρητικός είχε επηρεαστεί από τον Κλαούζεβιτς και από τον Σουν Τζου. Η εμπειρία του στον απελευθερωτικό πόλεμο της Κίνας του είχε δείξει ότι δεν υπάρχει μονοδιάστατο στρατιωτικό δόγμα. Ένας απελευθερωτικός στρατός θα έπρεπε να μπορεί να πολεμήσει και με συμβατικούς και με μη συμβατικούς τρόπους.
Το 1950 στην Κορέα, οι κινεζικές δυνάμεις στη μάχη του ποταμού Τσονγκτσόν νίκησαν τις δυνάμεις του ΟΗΕ υπό τον στρατηγό Ντάγκλας Μακ Άρθουρ. Ήταν μια αποφασιστική νίκη κατά την λογική του Κλαούζεβιτς. Τα συμμαχικά στρατεύματα υποχώρησαν στον 38ο παράλληλο που σήμερα αποτελεί το σύνορο μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Κορέας. Θεωρείται ως η μεγαλύτερη στρατιωτική υποχώρηση στην ιστορία των ΗΠΑ.
Οι μαθητές του Μάο, ο Χο Τσι Μινχ και ο στρατηγός Γκιάπ κατόρθωσαν το 1975, αξιοποιώντας τις θεωρίες του Μάο περί λαϊκού και παρατεταμένου πολέμου να διώξουν τους Αμερικανούς από το Βιετνάμ.
Το 2004 κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο «Η Διαχείριση της Αγριότητας» γραμμένο από τον Αμπού Μπακρ Νατζί. Πρόκειται για το εγχειρίδιο της ισλαμικής εξέγερσης. Όλες οι ισλαμιστικές οργανώσεις το χρησιμοποίησαν, η Αλ Κάιντα, το Ισλαμικό Κράτος, οι Ταλιμπάν. Εκτός από τον παράγοντα «περιστάσεις και κίνητρα» που είναι διαφορετικός σε κάθε χώρα, η στρατηγική που αναπτύσσει το βιβλίο είναι αυτή του Μάο.
Τι έδειξε η στρατιωτική σκέψη του Μάο στους Ταλιμπάν; Ότι πρέπει να υπάρχει καθαρός πολιτικός στόχος, ότι μια μικρότερη δύναμη μπορεί να νικήσει μια μεγαλύτερη δύναμη και ότι ο πόλεμος πρέπει να είναι παρατεταμένος και να υπάρχει έλεγχος του χρόνου. Με αυτά τα τρία στοιχεία, οι Ταλιμπάν επιβίωσαν ενός 20ετούς πολέμου και έδιωξαν τις δυνάμεις των ΗΠΑ από την χώρα.
Σήμερα η αμερικανική παρουσία στην περιοχή περιορίζεται στον 38ο παράλληλο και σε κάποιες βάσεις. Ένα από τα σχέδια του Μάο που υλοποιούνται, έστω και με αργούς ρυθμούς.
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ WEI-CHI
Το παιχνίδι Wei-Chi, ή Wei-Qi, ή Go είναι ένα κινεζικό παιχνίδι. Πρόκειται για το παιχνίδι που επηρεάζει την στρατηγική σκέψη στην Κίνα, εδώ και αιώνες. Το παιχνίδι σχετίζεται με την περικύκλωση και παράδοση των δυνάμεων του αντιπάλου, με ταυτόχρονη αποφυγή των δικών του κινήσεων.
Το σκάκι αποτελεί την επιτομή της στρατηγικής σκέψης στη Δύση, στο οποίο δίνεται έμφαση στην ισχύ και στην ιεραρχία. Στο σκάκι, η αναμέτρηση έχει την μορφή ολοκληρωτικού πολέμου, στον οποίον η αναζήτηση της νίκης είναι η βασική κατεύθυνση. Ο Κλαούζεβιτς θεωρούσε ότι το «κέντρο βαρύτητας» στον πόλεμο ήταν το πιο σημαντικό, γεγονός που σημαίνει ότι μία αποφασιστική μάχη θα καθορίσει τη τελική νίκη.
Το Wei-Chi παίζεται με τέτοιον τρόπο ώστε οι διάφορες επιθέσεις σε διαφορετικά σημεία του ταμπλό, υποχρεώνουν τον παίκτη να εξετάζει την κατάσταση σφαιρικά. Πρόκειται για το αντίθετο του «κέντρου βαρύτητας»» του Κλαούζεβιτς.
Όπως έλεγε και ο Χένρι Κίσσινγκερ, «αν το σκάκι σχετίζεται με την αποφασιστική μάχη, το Wei-Chi σχετίζεται με τον παρατεταμένο πόλεμο».
Ο Μάο στο έργο του «Προβλήματα της στρατηγικής του ανταρτοπολέμου ενάντια στην Ιαπωνία» του 1938, δείχνει την σχέση των δογμάτων που ανέπτυξε με το παιχνίδι Wei-Chi.
Σήμερα, σε όλες τις στρατιωτικές σχολές του κόσμου διδάσκεται η στρατιωτική σκέψη του Μάο. Τα τελευταία χρόνια, αυξάνονται και αυτοί που προσπαθούν να καταλάβουν το Wei-Chi. Ο συνδυασμός των δύο, μπορεί να οδηγήσει την Δύση σε καλύτερη κατανόηση της παγκόσμιας κατάστασης.
--*O Βαγγέλης Χωραφάς, διευθυντής της ιστοσελίδας γεωπολιτικής https://www.geoeurope.org/, δημοσιεύει καθημερινά πρωτοτυπα άρθρα και αναλύσεις και στην προσωπική του σελίδα στο facebook (https://www.facebook.com/vangelis.chorafas).