Το έδειξε και ο χειρισμός του κορωνοϊού ή των πυρκαγιών το καλοκαίρι. Δεν έχουμε εδώ να κάνουμε απλώς με την ευθυνοφοβία που βαπτίζεται "κουλτούρα εκκενώσεων", με την υπεραντίδραση των αρμοδίων που για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο προξενούν με τα "προστατευτικά" τους μέτρα ζημίες ασύγκριτα μεγαλύτερες από τα υποτιθέμενα οφέλη.
Έχουμε εδώ να κάνουμε πράγματι με μια "κουλτούρα", πάει να πει με μια συστηματική καλλιέργεια, ανηλίκων. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες ντρεσάρονται εξ επισήμων χειλέων, και μάλιστα εκείνων που ρητορεύουν ακατάσχετα υπέρ της... ιδιωτικής πρωτοβουλίας στα της οικονομίας, ότι είναι οντάρια άγλωσσα και άβουλα, ανίκανα να σταθμίσουν οι ίδιοι τον κίνδυνο και να προστατεύσουν τους οικείους τους, προοριζόμενα απλώς να υπακούν αδιαμαρτύρητα στις άνωθεν παραγγελίες και εντολές.
Αναρωτιέται κανείς τι διάολο θα κάνουν οι ιθύνοντες αν αύριο έχουμε πόλεμο και δεχθούμε εχθρική εισβολή, αν βιώσουμε επισιτιστική κρίση ή ξυπνήσει κανένα κοιμισμένο ηφαίστειο. (Όλα δυστυχήματα τόσο κοινά στην ανθρώπινη ιστορία που είναι στατιστικά βέβαιο ότι κάποια στιγμή θα μας ξανατύχουν).
Ή μάλλον, δεν αναρωτιέται, το ξέρει. Ήδη τους βλέπει εμπρός του τους κουλτουριάρηδες της νέας εποχής: αλαφιασμένες ουρές πανικόβλητων να συρρέουν σε εθνικές, σε λιμάνια, σε αεροδρόμια. Ήδη ακούσει τις σειρήνες της δημοσιογραφίας και της πολιτικής να τους οιστρηλατούν κι από πάνω, δασκαλεύοντάς τους ότι έναν τρόπο έχουν ν΄ αντισταθούν στο κακό: να το βάλουν στα πόδια.