Η Βόρεια Αφρική είναι ένας βραστήρας που βράζει τον τελευταίο καιρό. Η Αλγερία έχει απειλήσει να διακόψει τις προμήθειες φυσικού αερίου στο γειτονικό της Μαρόκο αυτόν το μήνα, χωρίς να ανανεώσει μια συμφωνία για τον αγωγό. Αυτό θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στο εξωτερικό στις προμήθειες φυσικού αερίου της Ισπανίας σε μια εποχή που οι τιμές αυξάνονται στην Ευρώπη και ο χειμώνας έρχεται. Ο υπουργός Ενέργειας της Αλγερίας, Μοχάμεντ Αρκάμπ είπε ωστόσο στον Ισπανό πρεσβευτή, Φερνάντο Μοράν πως το Αλγέρι είναι έτοιμο να εξάγει φυσικό αέριο στην Ισπανία μέσω εναλλακτικού υποθαλάσσιου αγωγού (παρακάμπτοντας το Μαρόκο).
Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς κι εθνοτικές συγκρούσεις - southfront.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Απαγόρευσε επίσης όλες τις πτήσεις του Μαρόκου από τον εναέριο χώρο της στις 22 Σεπτεμβρίου. Επιπλέον, την περασμένη εβδομάδα οι αλγερινές δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν 17 άτομα που υποτίθεται ότι συμμετείχαν σε σχέδιο του Κινήματος για την Αυτονομία της Καμπυλίας. Η χώρα κατηγορεί τόσο το Ισραήλ όσο και το Μαρόκο όπως βοηθούν την ομάδα (το Μαρόκο έχει εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ισραήλ πέρυσι).
Υπάρχουν πολλοί πολιτιστικοί και ιστορικοί δεσμοί μεταξύ αυτών των δύο αντίπαλων χωρών. Το Σουνιτικό Ισλάμ της τελετουργίας Maleki κυριαρχεί και στα δύο και ομιλείται παρόμοια διάλεκτος. Η ιστορία και ο λαός της Αλγερίας και του Μαρόκου είναι πολύ αλληλένδετοι και τα δύο έθνη συνεργάστηκαν στους αγώνες ανεξαρτησίας τους κατά της Γαλλίας, καθώς υπήρχε ένα γαλλικό και ένα ισπανικό προτεκτοράτο στο Μαρόκο και ήταν ένα είδος ενιαίου μετώπου μέχρι το 1975, όταν η Ισπανία ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την περιοχή της Δυτικής Σαχάρας.
Και όμως οι σχέσεις Αλγερίας-Μαρόκου παραμένουν τεταμένες τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή η Αλγερία πάντα υποστήριζε τον αγώνα του Μετώπου Polisario για ανεξαρτησία στην αυτοαποκαλούμενη Αραβική Δημοκρατική Δημοκρατία των Σαχράουι που βρίσκεται στην προαναφερθείσα περιοχή της Δυτικής Σαχάρας, μια αμφισβητούμενη περιοχή που διεκδικείται και κατέχεται από το Μαρόκο. Τον περασμένο μήνα, οι δύο χώρες συγκρούστηκαν στο UNGA για το θέμα. Ο υπουργός Εξωτερικών της Αλγερίας Ραμτάνε Λαμάμρα υπερασπίστηκε το «αναφαίρετο δικαίωμα στην αυτοδιάθεση» των Σαχράουι, ενώ ο Μαροκινός ομόλογός του, Νάσερ Μπουρίτα υπερασπίστηκε την εδαφική ακεραιότητα του Μαρόκου και καταδίκασε την «αλγερινή παρέμβαση».
Τον Δεκέμβριο του 2020, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αναγνώρισε τις αξιώσεις του Μαρόκου στην αμφισβητούμενη περιοχή. Αυτή η εξέλιξη θα πρέπει να γίνει κατανοητή ως ένα είδος «quid pro quo» αφού οι μαροκινές αρχές στο Ραμπάτ εξομάλυνσαν τις σχέσεις της χώρας με το Ισραήλ – όπως έκαναν άλλες μουσουλμανικές χώρες του αραβικού κόσμου μετά την πρωτοβουλία των Συμφωνιών του Αβραάμ. Ο Τραμπ φυσικά επικρότησε τη συμφωνία εξομάλυνσης Ισραήλ-Μαρόκου. Αυτές οι ειρηνευτικές συμφωνίες με το Ισραήλ γενικά έχουν προκαλέσει ορισμένες αρνητικές συνέπειες στην αφρικανική ήπειρο και στο εξωτερικό.
Παρά τις πολλές πιέσεις (από την Αλγερία, την Ισπανία και άλλους παράγοντες), ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεν ανέτρεψε την απόφαση του Τραμπ σχετικά με τις αξιώσεις του Μαρόκου. Είναι τελικά μέρος των Συμφωνιών του Αβραάμ της εποχής Τραμπ που ο Μπάιντεν έχει αγκαλιάσει και πάνω στις οποίες θέλει να οικοδομήσει: για παράδειγμα, την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών του Μπάιντεν, Antony J. Blinken φιλοξένησε συνομιλίες με ομολόγους του από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ. επιδιώκοντας την επέκταση της ομαλοποίησης.
Τα τελευταία χρόνια, το Ραμπάτ προσπαθεί να ενισχύσει τη συνεργασία του με τα αφρικανικά έθνη και είναι πλήρες μέλος της Αφρικανικής Ένωσης από το 2017. Ωστόσο, η Δυτική Σαχάρα είναι ένα διχαστικό ζήτημα και η κίνηση αναγνώρισης της Ουάσιγκτον, ειδικότερα, τροφοδότησε λανθάνουσες αντιφάσεις εντός της περιοχής του Μαγκρέμπ και επίσης μεταξύ της περιοχής και της Αφρικανικής Ένωσης (πάνω από το Ισραήλ). Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τη σύγκρουση του Σαχράουι, η κατάσταση εκεί έχει επιδεινωθεί σημαντικά.
Η Τουρκία, η οποία έχει στρατιωτική παρουσία στη Βόρεια Αφρική, παραμένει επίσης σημαντικός χρηματοδότης της μαροκινής κατοχής της περιοχής Σαχράουι και έτσι η σύγκρουση της Δυτικής Σαχάρας έχει επίσης ερμηνευτεί από ορισμένους ως πόλεμος δια αντιπροσώπων (proxies) μεταξύ της Άγκυρας και ενός συνασπισμού αραβικών κρατών, παρόλο που πιο πρόσφατα, η Τουρκία επιδίωξε την προσέγγιση με τους παραδοσιακούς εχθρούς της στον αραβικό κόσμο και όχι μόνο.
Εβδομάδες αφότου το Αλγέρι διέκοψε τις διπλωματικές του σχέσεις με το Ραμπάτ, το τελευταίο παρέλαβε, στα μέσα Σεπτεμβρίου, 13 μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης Bayraktar TB2 από την Baykar, μια ιδιωτική τουρκική εταιρεία, που διαχειρίζεται ο γαμπρός του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το Μαρόκο έστειλε επίσης στρατιωτικό προσωπικό για εκπαίδευση στην Τουρκία. Επιπλέον, το Rabat σχεδιάζει να αναπτύξει drones «kamikaze» σε συνεργασία με την BlueBird Aero Systems, η οποία είναι θυγατρική της Israel Aerospace Industries. Η Αλγερία, με τη σειρά της, έχει παραγγείλει τουλάχιστον 24 drones WingLoong II από την AVIC, μια κινεζική εταιρεία. Παρόλο που επρόκειτο για προγραμματισμένες αγορές και είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για περιφερειακή κούρσα εξοπλισμών, το χρονοδιάγραμμα έχει τροφοδοτήσει περαιτέρω τις εντάσεις.
Σε μια άλλη εξέλιξη, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε πρόσφατα πως η ΕΕ πρόκειται να επανεξετάσει τις εμπορικές συμφωνίες με το Ραμπάτ για να συμπεριλάβει τη Δυτική Σαχάρα. Επηρεάζει κυρίως τις ντομάτες που καλλιεργούνται στην περιοχή (και σήμερα χαρακτηρίζονται ως «μαροκινές»), ένα ευαίσθητο ζήτημα επειδή θα μπορούσαν να πωληθούν πιο φθηνά στην Ευρώπη. Αυτό είναι προς δυσαρέσκεια της Ισπανίας και άλλων χωρών, οι οποίες αντιτίθενται στον ανταγωνισμό από τις εισαγωγές.
Ο ΟΗΕ διόρισε τελικά έναν νέο απεσταλμένο στη Δυτική Σαχάρα, τον Στάφαν ντε Μιστούρα (η θέση ήταν κενή για σχεδόν δυόμισι χρόνια) και η MINURSO –η ειρηνευτική αποστολή στη Δυτική Σαχάρα, που δημιουργήθηκε το 1991– πιθανότατα πρόκειται να ανανεωθεί για ένα ακόμη έτος. Ο ΟΗΕ θεωρεί αυτήν την περιοχή ως «μη αυτοδιοικούμενο έδαφος», ενώ το υποστηριζόμενο από την Αλγερία μέτωπο Πολισάριο απαιτεί δημοψήφισμα επίβλεψης των Ηνωμένων Εθνών για την αυτοδιάθεση. Αυτό συμφωνήθηκε στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του 1991, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Σύμφωνα με τον Jacob Mundy, αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Colgate, μια εναλλακτική λύση στο αδιέξοδο θα μπορούσε να περιλαμβάνει την έννοια της «ελεύθερης ένωσης» σύμφωνα με την οποία οι Σαχράουι θα εκχωρούσαν μέρος της κυριαρχίας τους σε ένα νέο κράτος και στο Μαρόκο. Αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από το εάν τόσο η Ουάσιγκτον όσο και το Παρίσι θα υποχωρήσουν από την πλήρη υποστήριξή τους στο Ραμπάτ, κάτι που οι ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα απίθανο να κάνουν.
Η αλήθεια είναι ότι ένα μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας απλά δεν αντιμετωπίζει αυτή τη σύγκρουση ως ένα πιεστικό ζήτημα. Ωστόσο, αυτό θα πρέπει να αλλάξει, γιατί η κλιμάκωση των εντάσεων είναι ενοχλητική και θα μπορούσε να προκαλέσει πολλές αρνητικές συνέπειες σε τοπικό και εξωτερικό επίπεδο. Συνοψίζοντας, οι εντάσεις Αλγερίας-Μαρόκου και ο πόλεμος αντιπροσώπων τους στη Δυτική Σαχάρα είναι μια σύγκρουση που εν μέρει ευθυγραμμίζεται με τουρκοαραβικές διαμάχες και θα μπορούσε να επεκταθεί στην περιοχή Σαχάρα-Σαχέλ. Έχει επίσης οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη, αλλά οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είναι επίσης διχασμένες ως προς το θέμα.