 |
| SeppH / pixabay |
Του Αναστάσιου Λαυρέντζου
Επισημαίνεται ότι από το σύνολο των γεννήσεων που καταγράφηκαν το 2020, μόνο το 85,2% πραγματοποιήθηκαν από Ελληνίδες. Έτσι αν αφαιρέσουμε τη συνεισφορά των αλλοδαπών στις γεννήσεις και στους θανάτους (περίπου το 2% του συνόλου των θανάτων), το καθαρό ισοζύγιο του ελληνικού πληθυσμό ξεπέρασε τις –56.000 την προηγούμενη χρονιά. Αθροιστικά από το 2010, το καθαρό φυσικό ισοζύγιο του ελληνικού πληθυσμού προσεγγίζει τις –400.000 άτομα. Σε αυτό τον αριθμό θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς περίπου άλλους τόσους Έλληνες που στο διάστημα αυτό μετανάστευσαν στο εξωτερικό.
Μέσα σε μόλις μια δεκαετία λοιπόν, εκτιμάται ότι ο γηγενής ελληνικός πληθυσμός μειώθηκε τουλάχιστον κατά 800 χιλιάδες. Την ίδια στιγμή η ελληνική περιφέρεια συνεχίζει να ερημώνει, με δεκάδες σχολεία να κλείνουν ακόμη και σε εθνικά ευαίσθητες περιοχές όπως η Θράκη. Φτάνουμε έτσι σήμερα να χάνουμε κάθε χρόνο μια πόλη με μέγεθος αντίστοιχο της Αλεξανδρούπολης, της Χαλκίδας, της Καβάλας ή των Χανίων.
Οι ηγεσίες της χώρας δεν φαίνεται ωστόσο να ανησυχούν ιδιαίτερα για αυτό. Κι όμως, το πρόβλημα είναι γνωστό ήδη από το 1993 (όταν συντάχθηκε το πρώτο πόρισμα της Βουλής για το δημογραφικό), ενώ η πορεία του είναι απολύτως προβλέψιμη. Προσωπικά έχω αναφέρει επανειλημμένως ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει σε φάση συνεχούς δημογραφικής συρρίκνωσης, από την οποία δε θα εξέλθη, αν δεν αύξηθει άρδην η γεννητικότητα του ελληνικού πληθυσμού.
Η αντικατάσταση πληθυσμού δεν λύνει το δημογραφικό
Ενώ όμως ο ελληνικός πληθυσμός συρρικνώνεται, τις τελευταίες δεκαετίες συρρέουν στη χώρα χιλιάδες παράνομοι μετανάστες, προερχόμενοι από διάφορες αφροασιατικές χώρες. Στην πράξη δηλαδή συντελείται μια αντικατάσταση πληθυσμού, στην οποία το πολιτικό σύστημα παραμένει θεατής, αν δεν την διευκολύνει κιόλας. Έχουμε φτάσει μάλιστα σε τέτοιο σημείο, ώστε να διατυπώνονται ακόμη και σε ανώτατο επίπεδο απόψεις ότι το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας θα το λύσουν οι παράνομοι μετανάστες! Ενίοτε δε, δηλώνεται από βήματος της Βουλής ότι χαιρόμαστε που η χώρα γίνεται σιγά-σιγά πολυπολιτισμική, λες και κάτι τέτοιο ήταν προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης ή επιλογή του ελληνικού λαού.
Κανείς βεβαίως δεν μπαίνει στον κόπο να μας εξηγήσει τι είδους κοινωνία θα οικοδομηθεί με αυτό τον τρόπο στην πράξη και όχι σε επίπεδο ιδεοληπτικών απλουστεύσεων. Επίσης κανείς δεν μας εξηγεί γιατί το ίδιο επιδιώκει και η Τουρκία, η οποία εργαλειοποιεί τις μεταναστευτικές ροές, για να ρευστοποιήσει πληθυσμιακά την Ελλάδα.
Αυτό φάνηκε καθαρά τον Μάρτιο του 2020 στον Έβρο, όταν δεκάδες χιλιάδες παράνομοι μετανάστες απειλούσαν να εισβάλλουν στην Ελλάδα. Αυτό μας δείχνουν επίσης και οι ροές παράνομων μεταναστών από χώρες τουρκικής επιρροής, όπως η Σομαλία, ή από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, οι οποίοι πρώτα καταφθάνουν αεροπορικώς στην Κωνσταντινούπολη και μετά προωθούνται στα ελληνικά νησιά.
Ας πούμε λοιπόν τα πράγματα με το όνομά τους. Όταν ένα τμήμα του εγχώριου πολιτικού συστήματος δηλώνει ότι θεωρεί τις παράνομες μεταναστευτικές ροές ως λύση του δημογραφικού, τότε ή κάτι δεν καταλαβαίνει (λόγω ιδεοληπτικής εμμονής) ή το ενδιαφέρον του αυτό δεν είναι και τόσο γνήσιο. Και ο λόγος είναι ότι θυμήθηκε το δημογραφικό, μόνο όταν του φάνηκε χρήσιμο για να δικαιολογήσει τον παράνομο εποικισμό που συντελείται.
Εν τω μεταξύ, ενώ το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του γνωρίζει το πρόβλημα επί δεκαετίες, δεν έχει κάνει τίποτε έως τώρα για να το λύσει, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Αντιθέτως, το επέτεινε με τις πολιτικές και τις παραλείψεις του, μεταξύ των οποίων και η χρεοκοπία της χώρας το 2009. Ακόμη όμως και όταν το δημογραφικό πρόβλημα άρχισε να γίνεται ιδιαίτερα ορατό, τα μέτρα που ελήφθησαν (από τη σημερινή κυβέρνηση) ήταν καταφανώς ανεπαρκή.
Όμως το δημογραφικό πρόβλημα αγνοείται ακόμη και εκεί που «δαγκώνει» δραματικά: στην φθίνουσα ελληνική περιφέρεια. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2020 στον νομό Έβρου γεννήθηκαν μόλις 999 νέοι άνθρωποι, ενώ πέθαναν 2.009. Σε ολόκληρη την περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης γεννήθηκαν 4.255 και πέθαναν οι διπλάσιοι: 8.710. Στην άλλη ξεχασμένη πλευρά της Ελλάδας, στην Ήπειρο, γεννήθηκαν 2.202 και πέθαναν 4.209. Για ποιά Ελλάδα θα μιλάμε λοιπόν σε ορίζοντα μιας γενιάς από σήμερα; (βλ. Πίνακα στο τέλος του άρθρου).
Λύσεις για το δημογραφικό υπάρχουν
Και όμως λύσεις στο δημογραφικό υπάρχουν. Αυτό που λείπει είναι η βούληση για την επίλυσή του και η πολιτική κουλτούρα για δέσμευση σε μια μακροχρόνια εθνική δημογραφική πολιτική. Φαίνεται όμως ότι κάτι τέτοιο είναι εκτός των δυνατοτήτων ή ακόμη και εκτός των προτεραιοτήτων των πολιτικών ηγεσιών της χώρας.
Αν το πολιτικό σύστημα θέλει πραγματικά να λύσει το δημογραφικό, ας φέρει πρώτα πίσω τα Ελληνόπουλα που έδιωξε με την κρίση που το ίδιο προκάλεσε. Ας εκσυγχρονίσει θεσμικά και οικονομικά τη χώρα στην πράξη και όχι στα λόγια. Ας επιβάλει την αξιοκρατία, καθιστώντας την Ελλάδα ελκυστική σε αυτούς που υποχρεώθηκαν να την εγκαταλείψουν. Και ας πάψει να σκέφτεται μεθοδεύσεις για το πώς θα υπονομεύσει την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού.
Ας εκπονήσει επιτέλους ένα αναπτυξιακό υπόδειγμα για τις περιφέρειες που ερημώνουν και ας πάψει να μας λέει αστειότητες του τύπου ότι «θα έλθουν μετανάστες στην Κρήτη να μαζέψουν τις ελιές». Παραθέτω εντελώς επιγραμματικά μερικές προτάσεις για την αντιμετώπιση του δημογραφικού:
Σύστημα μοριοδότησης των συντάξεων βάσει του αριθμού τέκνων, ως βάση ενός δίκαιου και ανταποδοτικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Επιδότηση των προσπαθειών υποβοηθούμενης γονιμοποίησης από το κράτος, τουλάχιστον δύο προσπάθειες ανά μητέρα.
Γενναία στεγαστική πολιτική για νέα ζευγάρια που θα κλιμακώνεται με βάση τον αριθμό των τέκνων.
Στήριξη πολύτεκνων οικογενειών με φορολογικές ελαφρύνσεις και στοχευμένα επιδόματα. Έμφαση στη στήριξη των παραμεθόριων πληθυσμών και ειδικά της Θράκης.
Δέσμη μέτρων στήριξης της μητρότητας και της οικογένειας γενικά, μέσα από ένα πλέγμα κοινωνικών και προνοιακών παροχών (παιδικοί σταθμοί, γονικές άδειες, κλπ).
Διαρκής εκστρατεία παρότρυνσης του πληθυσμού για απόκτηση παιδιών, με προβολή πολυμελών οικογενειακών προτύπων και όχι προτύπων κοινωνικής ζωής που αποτρέπουν τον σχηματισμό οικογένειας.
Πολιτική οικονομικής και δημογραφικής αναζωογόνησης της περιφέρειας με άξονα την ανάπτυξη περιφερειακών αστικών κέντρων που θα συγκρατήσουν τους τοπικούς πληθυσμούς.
Νέος πολεοδομικός και οικοδομικός σχεδιασμός που θα δημιουργήσει μεγαλύτερους δημόσιους χώρους και χώρους οικήσεως ανά άτομο, με σκοπό την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στις πόλεις.
Τα παραπάνω μέτρα διατυπώνονται εντελώς ενδεικτικά, με σκοπό να δείξουν ότι λύσεις υπάρχουν. Ζητούμενο είναι η χώρα να χαράξει συνολικά μια νέα πορεία, διότι μόνον έτσι θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τη λύση του δημογραφικού.
|
ΠΙΝΑΚΑΣ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ 2020 - ΕΛΣΤΑΤ |
||
|
ΠΕΡΙΟΧΗ |
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ |
ΘΑΝΑΤΟΙ |
|
Επικράτεια (σύνολο) |
84.767 |
131.084 |
|
Αττική |
31.257 |
42.362 |
|
Στερεά Ελλάδα |
3.718 |
6.819 |
|
Πελοπόννησος |
4.006 |
7.571 |
|
Ήπειρος |
2.202 |
4.209 |
|
Θεσσαλία |
5.150 |
9.728 |
|
Δυτική Ελλάδα |
5.039 |
8.069 |
|
Κεντρική Μακεδονία |
13.557 |
24.982 |
|
Δυτική Μακεδονία |
1.808 |
3.808 |
|
Αν. Μακεδονία Θράκη |
4.255 |
8.710 |
|
Κρήτη |
6.199 |
6.365 |
|
Βόρειο Αιγαίο |
2.314 |
2.427 |
|
Νότιο Αιγαίο |
3.417 |
2.968 |
|
Ιόνια νησιά |
1.721 |
2.651 |