Το δίκτυο συνεργασίας ως γεωπολιτικός παράγων σταθερότητας - Οι προσπάθειες της Ελλάδος για κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών με τον αγωγό μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο είναι εξαιρετικές, όχι μόνο γιατί θα καλύπτουν ενεργειακά την χώρα μας αλλά θα ενισχύουν και την ενεργειακή επάρκεια και άλλων χωρών της ΕΕ και θα δημιουργούν ένα δίκτυο συνεργασίας με την Κύπρο, με πολλές άλλες χώρες της ΕΕ και με την Αίγυπτο.
Του Στέλιου Φενέκου
υποναυάρχου ε.α. - προέδρου Κοινωνίας Αξιών
ΔΙΚΤΥΑ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ (SMART GRIDS)
Το 2012, τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν την πρωτοβουλία «Αειφόρος ενέργεια για όλους», που περιλαμβάνει τον στόχο της καθολικής ενεργειακής πρόσβασης για όλες τις χώρες έως το 2030, χαρακτηρίζοντας τα δίκτυα διασύνδεσης και μεταφορά ενέργειας ως:
«Το χρυσό νήμα που συνδέει οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική ισότητα και περιβαλλοντική βιωσιμότητα».
Η πρόσβαση των χωρών στην Αιολική και ηλιακή ενέργεια, μέσω κατανεμημένων δικτύων μεταφοράς από τις χώρες που έχουν τους φυσικούς πόρους και τους εκμεταλλεύονται, και εκείθεν μέσω μικροδικτύων σε παραγωγικές δραστηριότητες κάθε μορφής, θα έχει τεράστιο θετικό αντίκτυπο όχι μόνο στην ανάπτυξη των χωρών, αλλά και στην γεωπολιτική σταθερότητα που δημιουργείται λόγω αυτών των δικτύων αλληλεξάρτησης και της τάσης που θα πυροδοτήσουν για μεγαλύτερη συνεργασία σε πολλούς άλλους κοινωνικοοικονομικούς και πολιτικούς τομείς.
Θα ονόμαζα τα δίκτυα αυτά σύνδεσης ως “Smart Grids”, γιατί η ενέργεια είναι η ραχοκοκαλιά της ευημερίας, της ασφάλειας, της οικονομίας και συνολικά της κοινωνίας.
Η αυξανόμενη ζήτηση, η έλλειψη πόρων και η κλιματική αλλαγή δημιουργούν νέες προκλήσεις για την ισότητα των πολιτών σε μία κοινωνία και την ισότιμη πρόσβαση με αμεσότητα στο ενεργειακό σύστημα.
Πολλές χώρες προωθούν την συνεργασία τους στα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας, που δημιουργεί την τάση για διεύρυνση της συνεργασίας (όπως το σχέδιο Σούμαν –συμφωνία άνθρακα και χάλυβα - προώθησε την συνεργασία στην Ευρώπη μετά τον Β’ΠΠ και αποτέλεσε την βάση της ΕΕ).
Κατά συνέπεια η δημιουργία τέτοιων δικτύων συνεργασίας ενισχύει το δίκτυο ασφαλείας για τις χώρες της περιοχής. Η λογική δικτύων αυτής της μορφής σε πολλά πεδία συνεργασίας είναι σημαντικός γεωπολιτικός παράγων που προάγει την σταθερότητα σε μείζονες περιοχές του κόσμου.
ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ;
Το κακό είναι ότι σε αυτήν την αντίληψη δεν εντάσσεται η Τουρκία, η οποία εάν είχε ακολουθήσει μία πολιτική βελτίωσης των σχέσεων της με τους γείτονές της, θα είχε μία πορεία σημαντικής ανάπτυξής της, ως χώρα κομβική γεωπολιτικά, όπως ακριβώς συμβαίνει με την ταχύτατα αναπτυσσόμενη Αίγυπτο, υπό την στιβαρή διακυβέρνηση Σίσι.
Μία τέτοια αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας θα ήταν εξαιρετική για την περιοχή και θα καθιστούσε την Ανατολική Μεσόγειο περιοχή σταθερότητας και συνεργασίας για την εκμετάλλευση των πολλαπλών φυσικών πόρων της περιοχής.
Μία περιοχή ευλογημένη, που πάντα ήταν κομβική γεωπολιτικά για τις παγκόσμιες εξελίξεις, και της οποίας η επεκτατική, απειλητική και επιθετική πολιτική της Τουρκίας διασπά την δυνητική ενότητα, δυσχεραίνει μέχρι σημείου καθηλώσεως τις συνεργασίες και υποβαθμίζει την οικονομική και γεωπολιτική δυναμική της.
Μία συμφωνία συνεργασίας, του τύπου των κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας, θα καθιστούσε την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου το κέντρο των γεωπολιτικών εξελίξεων στην ΕΕ και στην διευρυμένη Μέση Ανατολή.
Δυστυχώς η Τουρκία έχει πάρει λάθος δρόμο, ενώ η Ελλάδα δείχνει τον δρόμο, ηγούμενη στις εξελίξεις με τις συνεργασίες που επιτυγχάνει.
Την Τουρκία θα την συνέφερε να ενταχθεί κι αυτή στο πρόγραμμα εκμετάλλευσης των τεράστιων ενεργειακών πόρων που μπορούν να αντληθούν από την Αίγυπτο και την ερημική ηλιόλουστη Σαχάρα, πέραν του ότι με την συνεργασία θα μπορούσε και η ίδια να αποτελέσει εξαγωγέα πράσινης ενέργειας, λόγω του ποικίλου και μεγάλου γεωφυσικού της περιβάλλοντος.
Όμως πολύ φοβάμαι ότι θα προσπαθήσει να αποτρέψει την εξέλιξη της διασύνδεσης της Κύπρου και της Ελλάδος με την Αίγυπτο, ισχυριζόμενη ότι έχει αποκλειστικό δικαίωμα στην ΑΟΖ από την οποία θα διέλθει ο αγωγός, που καταχρηστικά ισχυρίζεται ότι της ανήκει.
Θα απαιτήσει, με πρόσχημα την όδευση του αγωγού, να δημιουργήσει δια της ισχύος τετελεσμένα στο ζήτημα των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και να υποχρεώσει τις χώρες να της αναγνωρίσουν καταχρηστικά δικαιώματα τα οποία δεν την ανήκουν.
ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
Ως αποτέλεσμα εκτιμώ ότι τελικά η όδευση είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει με αγωγό που θα πηγαίνει Κύπρο και από εκεί Κρήτη και στην συνέχεια στην Πελοπόννησο και στις χώρες της ΕΕ.
Η δημιουργία δύο ξεχωριστών αγωγών, από την Αίγυπτο στην Κύπρο (όπως έχει σχεδιασθεί το πρώτο σκέλος με προσανατολισμό Βόρειο-Ανατολικό) και από Αίγυπτο στην Κρήτη, μέσα στην ήδη οριοθετημένη ΑΟΖ με την Αίγυπτο, εμφανίζονται ως πρακτικότερη επιλογή, αφενός γιατί θα αποδυναμώσει την Τουρκία στην προσπάθεια να προβάλλει τα καταχρηστικά της επιχειρήματα, αφετέρου εκτιμώ ότι θα μειώσει σημαντικά το μήκος του αγωγού που θα πρέπει να βυθισθεί σε μεγάλα βάθη της θάλασσας.
Πέραν τούτου θα είναι ευκολότερο και ταχύτερο εφόσον δημιουργεί και ευκολότερο σχήμα για την εξέλιξη του έργου, τόσο από πλευράς κατασκευαστικής όσο και διαδικαστικά από πλευράς παράλληλης, ανεξάρτητης και κατά συνέπεια ταχείας ανάπτυξης .
Του Στέλιου Φενέκου
υποναυάρχου ε.α. - προέδρου Κοινωνίας Αξιών
ΔΙΚΤΥΑ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ (SMART GRIDS)
Το 2012, τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν την πρωτοβουλία «Αειφόρος ενέργεια για όλους», που περιλαμβάνει τον στόχο της καθολικής ενεργειακής πρόσβασης για όλες τις χώρες έως το 2030, χαρακτηρίζοντας τα δίκτυα διασύνδεσης και μεταφορά ενέργειας ως:
«Το χρυσό νήμα που συνδέει οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική ισότητα και περιβαλλοντική βιωσιμότητα».
Η πρόσβαση των χωρών στην Αιολική και ηλιακή ενέργεια, μέσω κατανεμημένων δικτύων μεταφοράς από τις χώρες που έχουν τους φυσικούς πόρους και τους εκμεταλλεύονται, και εκείθεν μέσω μικροδικτύων σε παραγωγικές δραστηριότητες κάθε μορφής, θα έχει τεράστιο θετικό αντίκτυπο όχι μόνο στην ανάπτυξη των χωρών, αλλά και στην γεωπολιτική σταθερότητα που δημιουργείται λόγω αυτών των δικτύων αλληλεξάρτησης και της τάσης που θα πυροδοτήσουν για μεγαλύτερη συνεργασία σε πολλούς άλλους κοινωνικοοικονομικούς και πολιτικούς τομείς.
Θα ονόμαζα τα δίκτυα αυτά σύνδεσης ως “Smart Grids”, γιατί η ενέργεια είναι η ραχοκοκαλιά της ευημερίας, της ασφάλειας, της οικονομίας και συνολικά της κοινωνίας.
Η αυξανόμενη ζήτηση, η έλλειψη πόρων και η κλιματική αλλαγή δημιουργούν νέες προκλήσεις για την ισότητα των πολιτών σε μία κοινωνία και την ισότιμη πρόσβαση με αμεσότητα στο ενεργειακό σύστημα.
Πολλές χώρες προωθούν την συνεργασία τους στα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας, που δημιουργεί την τάση για διεύρυνση της συνεργασίας (όπως το σχέδιο Σούμαν –συμφωνία άνθρακα και χάλυβα - προώθησε την συνεργασία στην Ευρώπη μετά τον Β’ΠΠ και αποτέλεσε την βάση της ΕΕ).
Κατά συνέπεια η δημιουργία τέτοιων δικτύων συνεργασίας ενισχύει το δίκτυο ασφαλείας για τις χώρες της περιοχής. Η λογική δικτύων αυτής της μορφής σε πολλά πεδία συνεργασίας είναι σημαντικός γεωπολιτικός παράγων που προάγει την σταθερότητα σε μείζονες περιοχές του κόσμου.
ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΙ Η ΤΟΥΡΚΙΑ;
Το κακό είναι ότι σε αυτήν την αντίληψη δεν εντάσσεται η Τουρκία, η οποία εάν είχε ακολουθήσει μία πολιτική βελτίωσης των σχέσεων της με τους γείτονές της, θα είχε μία πορεία σημαντικής ανάπτυξής της, ως χώρα κομβική γεωπολιτικά, όπως ακριβώς συμβαίνει με την ταχύτατα αναπτυσσόμενη Αίγυπτο, υπό την στιβαρή διακυβέρνηση Σίσι.
Μία τέτοια αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας θα ήταν εξαιρετική για την περιοχή και θα καθιστούσε την Ανατολική Μεσόγειο περιοχή σταθερότητας και συνεργασίας για την εκμετάλλευση των πολλαπλών φυσικών πόρων της περιοχής.
Μία περιοχή ευλογημένη, που πάντα ήταν κομβική γεωπολιτικά για τις παγκόσμιες εξελίξεις, και της οποίας η επεκτατική, απειλητική και επιθετική πολιτική της Τουρκίας διασπά την δυνητική ενότητα, δυσχεραίνει μέχρι σημείου καθηλώσεως τις συνεργασίες και υποβαθμίζει την οικονομική και γεωπολιτική δυναμική της.
Μία συμφωνία συνεργασίας, του τύπου των κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας, θα καθιστούσε την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου το κέντρο των γεωπολιτικών εξελίξεων στην ΕΕ και στην διευρυμένη Μέση Ανατολή.
Δυστυχώς η Τουρκία έχει πάρει λάθος δρόμο, ενώ η Ελλάδα δείχνει τον δρόμο, ηγούμενη στις εξελίξεις με τις συνεργασίες που επιτυγχάνει.
Την Τουρκία θα την συνέφερε να ενταχθεί κι αυτή στο πρόγραμμα εκμετάλλευσης των τεράστιων ενεργειακών πόρων που μπορούν να αντληθούν από την Αίγυπτο και την ερημική ηλιόλουστη Σαχάρα, πέραν του ότι με την συνεργασία θα μπορούσε και η ίδια να αποτελέσει εξαγωγέα πράσινης ενέργειας, λόγω του ποικίλου και μεγάλου γεωφυσικού της περιβάλλοντος.
Όμως πολύ φοβάμαι ότι θα προσπαθήσει να αποτρέψει την εξέλιξη της διασύνδεσης της Κύπρου και της Ελλάδος με την Αίγυπτο, ισχυριζόμενη ότι έχει αποκλειστικό δικαίωμα στην ΑΟΖ από την οποία θα διέλθει ο αγωγός, που καταχρηστικά ισχυρίζεται ότι της ανήκει.
Θα απαιτήσει, με πρόσχημα την όδευση του αγωγού, να δημιουργήσει δια της ισχύος τετελεσμένα στο ζήτημα των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και να υποχρεώσει τις χώρες να της αναγνωρίσουν καταχρηστικά δικαιώματα τα οποία δεν την ανήκουν.
ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
Ως αποτέλεσμα εκτιμώ ότι τελικά η όδευση είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει με αγωγό που θα πηγαίνει Κύπρο και από εκεί Κρήτη και στην συνέχεια στην Πελοπόννησο και στις χώρες της ΕΕ.
Η δημιουργία δύο ξεχωριστών αγωγών, από την Αίγυπτο στην Κύπρο (όπως έχει σχεδιασθεί το πρώτο σκέλος με προσανατολισμό Βόρειο-Ανατολικό) και από Αίγυπτο στην Κρήτη, μέσα στην ήδη οριοθετημένη ΑΟΖ με την Αίγυπτο, εμφανίζονται ως πρακτικότερη επιλογή, αφενός γιατί θα αποδυναμώσει την Τουρκία στην προσπάθεια να προβάλλει τα καταχρηστικά της επιχειρήματα, αφετέρου εκτιμώ ότι θα μειώσει σημαντικά το μήκος του αγωγού που θα πρέπει να βυθισθεί σε μεγάλα βάθη της θάλασσας.
Πέραν τούτου θα είναι ευκολότερο και ταχύτερο εφόσον δημιουργεί και ευκολότερο σχήμα για την εξέλιξη του έργου, τόσο από πλευράς κατασκευαστικής όσο και διαδικαστικά από πλευράς παράλληλης, ανεξάρτητης και κατά συνέπεια ταχείας ανάπτυξης .