 |
| (U.S. Navy photo by Mass Communication Specialist 2nd Class Benjamin K. Kittleson/Released) |
Robert Farley - 19fortyfive.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι αρχές του εικοστού αιώνα ήταν η ακμή της ναυτικής ισχύος. Οι άνδρες στους δρόμους είχαν ισχυρές απόψεις για τους αριθμούς και τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά των θωρηκτών dreadnought που κατασκεύαζαν τα ναυπηγεία τους. Τα ναυτικά φαινόταν να έχουν την προοπτική της κατάληψης και του ελέγχου μακρινών εδαφών, όντας τα ίδια το κλειδί για την εθνική ευημερία.
Με την πάροδο του χρόνου αυτή η αίσθηση της στρατηγικής αποφασιστικότητας της θαλάσσιας δύναμης εξασθένησε. Τα χερσαία αεροσκάφη και οι πύραυλοι φτάνουν όλο και πιο βαθιά στους ωκεανούς του κόσμου, καθιστώντας τα πλοία ευάλωτα στους χώρους που κάποτε θεωρούσαν ασφαλείς. Τα πυρηνικά όπλα φαινόταν να διευκολύνουν την καταστροφή ακόμη και των πιο ισχυρών πλοίων, και στον στρατηγικό τους ρόλο έκανε τη ναυτική μάχη να φαίνεται γραφική.
Ακόμη και η κυριαρχία του θαλάσσιου εμπορίου φαινόταν επισφαλής. Μέχρι τα μέσα του αιώνα υπήρχαν λόγοι να πιστεύουμε πως το χερσαίο και εναέριο εμπόριο θα μπορούσε να αντικαταστήσει ή τουλάχιστον να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το θαλάσσιο εμπόριο. Η μακροχρόνια επέκταση των σιδηροδρόμων, μαζί με την ανάπτυξη βαρέων φορτηγών και συστημάτων αυτοκινητοδρόμων που εκτείνονται σε όλη την ήπειρο, σήμαινε ότι τα εμπορεύματα και οι άνθρωποι μπορούσαν να μεταφερθούν σε μέρη που προηγουμένως ήταν διαθέσιμα μόνο στα πλοία. Η ανάπτυξη ευρείας ατράκτου επιβατικών αεροσκαφών μεγάλης εμβέλειας ουσιαστικά έβγαλε τα πλοία από το παιχνίδι των μεταφορών ανθρώπων, τουλάχιστον στον Παγκόσμιο Βορρά.
Ωστόσο, ο μετασχηματισμός που επέφερε η επανάσταση των εμπορευματοκιβωτίων αντέστρεψε αυτές τις τάσεις.
Τα εμπορευματοκιβώτια και τα γιγάντια πλοία που τα μεταφέρουν, μείωσαν ριζικά το κόστος του θαλάσσιου εμπορίου στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, καθιστώντας δυνατό το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Ο αριθμός ότι το 80% των παγκόσμιων εμπορευμάτων μεταφέρεται με πλοία έχει γίνει γνωστό και μπορεί ακόμη και να υπερεκτιμάται. Η χωρητικότητα των παγκόσμιων στόλων πετρελαιοφόρων έχει αυξηθεί σταθερά από τη δεκαετία του 1980 και το μερίδιο του φυσικού αερίου που μεταφέρεται με πλοία έχει αυξηθεί εντυπωσιακά την τελευταία δεκαετία.
Το αποτέλεσμα είναι πως η θαλάσσια σφαίρα δεν είναι λιγότερο σημαντική οικονομικά σήμερα από ό,τι ήταν πριν από εκατό χρόνια. Ενώ τα αεροπορικά ταξίδια και οι ψηφιακές επικοινωνίες, μαζί με τους οδικούς άξονες και τους σιδηρόδρομους, κατέστησαν δυνατή την παράκαμψη της θάλασσας σε κάποιο βαθμό, δεν μπορούν να αμφισβητήσουν το βασικό οικονομικό γεγονός ότι η ωκεάνια διαμετακόμιση είναι ο πιο οικονομικός τρόπος για να μεταφερθούν αγαθά από το σημείο Α στο σημείο Β. Αυτό επιβάλλει υποχρεώσεις στα ναυτικά, που απαιτούνται για την καταπολέμηση της πειρατείας, την έρευνα και τη διάσωση και τη διαχείριση εγκαταλελειμμένων και κατεστραμμένων πλοίων.
Ο θαλάσσιος χώρος έχει αλλάξει με άλλους τρόπους. Μερικές από τις πιο σημαντικές θαλάσσιες διαμάχες περιστρέφονται γύρω από τον έλεγχο της επικράτειας που παρέχει πρόσβαση σε πηγές ενέργειας και ορυκτών. Το ότι η ίδια η θάλασσα, σε αντίθεση με τη διέλευση από τη θάλασσα, θα μπορούσε να γίνει πηγή εθνικού πλούτου, δεν το οραματίστηκαν οι θεωρητικοί του ναυτικού πολέμου και παραμένει υποθεωρημένη σήμερα. Δεν ξέρουμε ακριβώς τι να κάνουμε με τις πλατφόρμες γεώτρησης ανοιχτής θαλάσσης που ελέγχει ο εχθρός κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, αλλά σίγουρα γνωρίζουμε ότι θα είναι σημαντικές.
Οι αλλαγές στη ναυτική τεχνολογία θα έπρεπε επίσης να έχουν καταστήσει σαφές τη συνεχιζόμενη συνάφεια της ναυτικής ισχύος. Οι αποστολές των πολεμικών πλοίων έχουν επεκταθεί δυναμικά από την εποχή του Mahan και του Corbett. Πιο συγκεκριμένα, τα πλοία του πολεμικού ναυτικού μπορούν τώρα να χτυπήσουν βαθιά στη στεριά, είτε μέσω εκτόξευσης πυραύλων τα ίδια είτε με απονήωση αεροσκαφών που μπορούν να πραγματοποιήσουν πλήγματα. Η «διπλωματία των κανονιοφόρων» μπορεί τώρα να περιλαμβάνει επιθέσεις με πυραύλους ακριβείας σε στόχους πάνω από χίλια μίλια στην ενδοχώρα. Τα πολεμικά πλοία μπορούν επίσης να παρέχουν μερικά από τα πιο ισχυρά διαθέσιμα αμυντικά όπλα έναντι επιθέσεων βαλλιστικών πυραύλων και πυραύλων κρουζ και μπορούν να γίνουν ένα κινητό δίκτυο αεράμυνας.
Γιατί η σημασία της θαλάσσιας ενέργειας δεν είναι διαισθητικά προφανής; Ο μόνος πιο σημαντικός λόγος που η σκέψη για τη σημασία της θαλάσσιας ισχύος παρέμεινε στάσιμη είναι λόγω της κυριαρχίας του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ και των ναυτικών του συμμάχων. Ο Ρόμπερτ Ρούμπελ αποκαλεί την αμερικανική ναυτική κυριαρχία «νερό ενυδρείου», επειδή κολυμπάμε σε αυτό αντί να το βλέπουμε. Λόγω έλλειψης καλύτερης μεταφοράς, το νερό του ενυδρείου γίνεται θολό και η συνάφεια της ναυτικής ισχύος θα πρέπει να γίνει και πάλι εμφανής.