Στην πορεία του «αιωνόβιου» Κυπριακού συναντούμε όρους και πρακτικές, προσεγγίσεις, που επαναλαμβάνονται στον χρόνο. Αλλά και φαινόμενα, που εδραιώνονται στη βάση λογικών, που αναπαράγουν τα αδιέξοδα.
Από: philenews.com / Κώστας Βενιζέλος
Σε αυτή την πορεία, από το 1974 και εντεύθεν, ο κατάλογος των απεσταλμένων μακρύς και όλοι, είτε διορίστηκαν από τον ΟΗΕ, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ε.Ε. (παλαιότερα κι άλλων χωρών, όπως η Γερμανία) συντηρούσαν μια κινητικότητα, αποτυγχάνοντας να φθάσουν στο τέλος, στον στόχο. Ένα άλλο επαναλαμβανόμενο φαινόμενο είναι η ανακάλυψη «καταλυτών». Τα πολιτικά εργαλεία, ωστόσο, για να αξιοποιηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση πρέπει να στηρίζονται στα δεδομένα και τις πραγματικότητες.
Σε ό,τι αφορά τους απεσταλμένους, η ιστορία είναι γνωστή. Λειτουργώντας ως εν δυνάμει μεσολαβητές, που δεν προβλέπεται, επιχειρούν να… τετραγωνίσουν τον κύκλο. Να φέρουν κοντά τις δύο κοινότητες, την ώρα κατά την οποία το πρόβλημα δεν το προκαλούν οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, αλλά η κατοχική Τουρκία. Στην Κύπρο υφίσταται ένα τουρκικό πρόβλημα και η επίλυσή του περνά μέσα από την άρση των κατοχικών δεδομένων, την αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και όχι από τον διαμοιρασμό της εξουσίας. Οι διάφοροι απεσταλμένοι, είτε δεν ήθελαν είτε δεν μπορούσαν, δεν ξεκινούσαν από τη σωστή αφετηρία, αλλά συνέχιζαν από εκεί που τελείωνε ο τελευταίος, συνήθως, αποτυχημένος προκάτοχός τους. Κι αυτό οδήγησε να συζητείται σήμερα μια συμφωνία που θα αναγνωρίζει δύο οντότητες στο νησί. Να συζητείται μια πολιτική στρέβλωση όπως είναι το «συμφωνημένο μοντέλο», που ακόμη τυγχάνει διαφορετικής ανάγνωσης από τους εμπλεκόμενους. Ένα διαχωριστικό μοντέλο, όπως είναι η ΔΔΟ, που ενισχύει και συντηρεί τον εθνικισμό. Το νήμα μπορεί να ξετυλιχθεί και να προχωρήσει μόνο εάν αναγνωριστεί η πραγματικότητα, που είναι το πραγματικό πρόβλημα, η συνεχιζόμενη κατοχή.
Την ίδια ώρα, στην ελληνική πλευρά της Κύπρου, το μείζον είναι η αδυναμία καθορισμού πολιτικής, ως αποτέλεσμα των φοβικών συνδρόμων που κυνηγούν τη Λευκωσία από το 1974 και εντεύθεν. Αυτά την οδηγούν να προσβλέπει σε «καταλύτες» για τη λύση. Επιχειρείται κάθε φορά να προβάλλεται τούτο ως μονόδρομος σε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο. Οι «καταλύτες», που ανακαλύπτονται από διάφορους μεσολαβούντες, δεν ξεφεύγουν από μια διαχρονική προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στην Τουρκία, τα οποία προσφέρονται πάντα από την ελληνική πλευρά. Παλαιότερα ήταν η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, που σε κάποια φάση συνυπήρξε με αυτή της Κύπρου. Η στρατηγικού χαρακτήρα επιλογή Ελλάδας και Κύπρου, από τη δεκαετία του '90, για στήριξη της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας δεν απέδωσε. Ο χρόνος έδειξε πως, τελικά, το θηρίο αντί να εξημερωθεί αποθρασύνθηκε και έγινε πιο επιθετικό. Βαθμηδόν εγκαταλείφθηκε καθώς η Άγκυρα επέλεξε άλλες διαδρομές. Οι επεκτατικοί της σχεδιασμοί ήταν προτεραιότητα και στον βωμό της υλοποίησης, όλες οι άλλες επιλογές, που βαπτίστηκαν και στρατηγικές, μπήκαν στον «πάγο».
Σήμερα και μέσα από την Ε.Ε. προτάσσεται ένας άλλος «καταλύτης», αυτός της Ενέργειας. Πώς προέκυψε και τι προωθείται; Ξεκίνησε η Λευκωσία, στο πλαίσιο της άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων, ένα ενεργειακό πρόγραμμα. Οριοθετήθηκαν αρχικά θαλάσσιες ζώνες με γειτονικά κράτη, μετά αδειοδοτήθηκαν τεμάχια. Αντέδρασε η κατοχική Τουρκία, αμφισβήτησε το κυριαρχικό δικαίωμα της Λευκωσίας, έστειλε στην κυπριακή ΑΟΖ ερευνητικά σκάφη και γεωτρύπανα, προκάλεσε εντάσεις. Και για να εκτονωθεί η ένταση, επιχειρήθηκε από τρίτους η διασύνδεση Κυπριακού και ενεργειακών. Προβλήθηκε η ανάγκη να λειτουργήσει το πεδίο αυτό ως καταλύτης για τη λύση του Κυπριακού. Πώς; Να προσφερθούν δώρα στην Τουρκία ως δέλεαρ για να συνεργασθεί. Κι αν πάρει τα δώρα και δεν συνεργασθεί, όπως συνήθως πράττει;
Το πρόβλημα δεν είναι να εναλλάσσονται οι «καταλύτες», να προωθούνται ΜΟΕ αλλά να λυθεί το Κυπριακό. Και δεν θα λυθεί όταν ο στόχος είναι να προσφέρονται δώρα στην κατοχική δύναμη και ο λογαριασμός να πληρώνεται από την Κύπρο. Λύση δεν είναι η νομιμοποίηση των αποτελεσμάτων της κατοχής, γιατί αυτό θα οδηγήσει σε διαιώνιση της σημερινής κατάστασης. Απλά θα έχει νομιμοποιηθεί. Λύση δεν είναι η υιοθέτηση ενός στρεβλωτικού μοντέλου. Λύση δεν είναι τα ΜΟΕ, που προωθούνται για να μην ασχοληθούν με την ουσία του Κυπριακού.
Σε αυτή την πορεία, από το 1974 και εντεύθεν, ο κατάλογος των απεσταλμένων μακρύς και όλοι, είτε διορίστηκαν από τον ΟΗΕ, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ε.Ε. (παλαιότερα κι άλλων χωρών, όπως η Γερμανία) συντηρούσαν μια κινητικότητα, αποτυγχάνοντας να φθάσουν στο τέλος, στον στόχο. Ένα άλλο επαναλαμβανόμενο φαινόμενο είναι η ανακάλυψη «καταλυτών». Τα πολιτικά εργαλεία, ωστόσο, για να αξιοποιηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση πρέπει να στηρίζονται στα δεδομένα και τις πραγματικότητες.
Σε ό,τι αφορά τους απεσταλμένους, η ιστορία είναι γνωστή. Λειτουργώντας ως εν δυνάμει μεσολαβητές, που δεν προβλέπεται, επιχειρούν να… τετραγωνίσουν τον κύκλο. Να φέρουν κοντά τις δύο κοινότητες, την ώρα κατά την οποία το πρόβλημα δεν το προκαλούν οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, αλλά η κατοχική Τουρκία. Στην Κύπρο υφίσταται ένα τουρκικό πρόβλημα και η επίλυσή του περνά μέσα από την άρση των κατοχικών δεδομένων, την αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και όχι από τον διαμοιρασμό της εξουσίας. Οι διάφοροι απεσταλμένοι, είτε δεν ήθελαν είτε δεν μπορούσαν, δεν ξεκινούσαν από τη σωστή αφετηρία, αλλά συνέχιζαν από εκεί που τελείωνε ο τελευταίος, συνήθως, αποτυχημένος προκάτοχός τους. Κι αυτό οδήγησε να συζητείται σήμερα μια συμφωνία που θα αναγνωρίζει δύο οντότητες στο νησί. Να συζητείται μια πολιτική στρέβλωση όπως είναι το «συμφωνημένο μοντέλο», που ακόμη τυγχάνει διαφορετικής ανάγνωσης από τους εμπλεκόμενους. Ένα διαχωριστικό μοντέλο, όπως είναι η ΔΔΟ, που ενισχύει και συντηρεί τον εθνικισμό. Το νήμα μπορεί να ξετυλιχθεί και να προχωρήσει μόνο εάν αναγνωριστεί η πραγματικότητα, που είναι το πραγματικό πρόβλημα, η συνεχιζόμενη κατοχή.
Την ίδια ώρα, στην ελληνική πλευρά της Κύπρου, το μείζον είναι η αδυναμία καθορισμού πολιτικής, ως αποτέλεσμα των φοβικών συνδρόμων που κυνηγούν τη Λευκωσία από το 1974 και εντεύθεν. Αυτά την οδηγούν να προσβλέπει σε «καταλύτες» για τη λύση. Επιχειρείται κάθε φορά να προβάλλεται τούτο ως μονόδρομος σε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο. Οι «καταλύτες», που ανακαλύπτονται από διάφορους μεσολαβούντες, δεν ξεφεύγουν από μια διαχρονική προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στην Τουρκία, τα οποία προσφέρονται πάντα από την ελληνική πλευρά. Παλαιότερα ήταν η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, που σε κάποια φάση συνυπήρξε με αυτή της Κύπρου. Η στρατηγικού χαρακτήρα επιλογή Ελλάδας και Κύπρου, από τη δεκαετία του '90, για στήριξη της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας δεν απέδωσε. Ο χρόνος έδειξε πως, τελικά, το θηρίο αντί να εξημερωθεί αποθρασύνθηκε και έγινε πιο επιθετικό. Βαθμηδόν εγκαταλείφθηκε καθώς η Άγκυρα επέλεξε άλλες διαδρομές. Οι επεκτατικοί της σχεδιασμοί ήταν προτεραιότητα και στον βωμό της υλοποίησης, όλες οι άλλες επιλογές, που βαπτίστηκαν και στρατηγικές, μπήκαν στον «πάγο».
Σήμερα και μέσα από την Ε.Ε. προτάσσεται ένας άλλος «καταλύτης», αυτός της Ενέργειας. Πώς προέκυψε και τι προωθείται; Ξεκίνησε η Λευκωσία, στο πλαίσιο της άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων, ένα ενεργειακό πρόγραμμα. Οριοθετήθηκαν αρχικά θαλάσσιες ζώνες με γειτονικά κράτη, μετά αδειοδοτήθηκαν τεμάχια. Αντέδρασε η κατοχική Τουρκία, αμφισβήτησε το κυριαρχικό δικαίωμα της Λευκωσίας, έστειλε στην κυπριακή ΑΟΖ ερευνητικά σκάφη και γεωτρύπανα, προκάλεσε εντάσεις. Και για να εκτονωθεί η ένταση, επιχειρήθηκε από τρίτους η διασύνδεση Κυπριακού και ενεργειακών. Προβλήθηκε η ανάγκη να λειτουργήσει το πεδίο αυτό ως καταλύτης για τη λύση του Κυπριακού. Πώς; Να προσφερθούν δώρα στην Τουρκία ως δέλεαρ για να συνεργασθεί. Κι αν πάρει τα δώρα και δεν συνεργασθεί, όπως συνήθως πράττει;
Το πρόβλημα δεν είναι να εναλλάσσονται οι «καταλύτες», να προωθούνται ΜΟΕ αλλά να λυθεί το Κυπριακό. Και δεν θα λυθεί όταν ο στόχος είναι να προσφέρονται δώρα στην κατοχική δύναμη και ο λογαριασμός να πληρώνεται από την Κύπρο. Λύση δεν είναι η νομιμοποίηση των αποτελεσμάτων της κατοχής, γιατί αυτό θα οδηγήσει σε διαιώνιση της σημερινής κατάστασης. Απλά θα έχει νομιμοποιηθεί. Λύση δεν είναι η υιοθέτηση ενός στρεβλωτικού μοντέλου. Λύση δεν είναι τα ΜΟΕ, που προωθούνται για να μην ασχοληθούν με την ουσία του Κυπριακού.